Miyop nedir?
Uzağı görme kusuru veya miyop, uzak nesnelerin bulanık görülmesine neden olan, yakın nesnelerin ise net bir şekilde görülebilmesi ile karakterize bir göz sorunudur. Miyopun derecesi tedavinin gerekli olmadığı ılımlı formdan görmenin önemli oranda etkilendiği şiddetli form arasında değişebilir. Çocuklarda 6 ile 13 yaş arasında başlayabilir. Vücudun hızla büyüdüğü ergenlik yıllarında daha da kötüleşebilir. Rahatsızlık yetişkinlikte de ortaya çıkabilir.
Miyop neden olur?
Gözün görüntüleri odaklayan kornea ve lens olmak üzere iki bölümü bulunur. Kornea gözün kubbe şeklindeki açık yüzeyidir. Lens ise şeffaf bikonveks bir yapıdır. Normal olarak şekillenmiş bir gözde, bu odaklama elemanlarının her biri, bir mermerin yüzeyi gibi pürüzsüz bir eğriliğe sahiptir. Normal eğriliğe sahip bir kornea ve lens göze gelen ışığı kırarak gözün arkasında bulunan retinada keskin bir şekilde odaklar. Fakat kornea veya lensin yüzeyi düzgün ve pürüzsüz bir şekilde kavisli değilse, ışık ışınları düzgün bir şekilde kırılmaz ve kırılma kusuru ortaya çıkar. Uzağı görme kusuru, genellikle göz küresi normalden daha uzunsa veya kornea aşırı kavisliyse meydana gelir. Bu durumlarda ışık tam olarak retinaya odaklanmak yerine retinanın önünde odaklanır. Bu durumun sonucunda uzaktaki nesneler için bulanık bir görüntü elde edilir. Göz küresinin uzunluğu normalden fazla olduğunda ise uzaktaki cisimlerin görüntüsü doğrudan retina yerine retinanın önüne düşer. Sonuçta ise bulanık görme ortaya çıkar. Bazı risk faktörleri, miyop geliştirme olasılığını artırabilir. Bu risk faktörleri şunları içerebilir:
- Genetik: Miyop genetik olarak geçiş gösterme eğilimindedir. Ebeveynlerden birinde miyop varsa kişide bu göz kusurunun gelişme olasılığı artar. Her iki ebeveynde de miyop mevcutsa risk daha da yüksektir.
- Aşırı okuma ve yakın mesafeden çalışma: Çok fazla okuyan, yazan veya bilgisayar başında iş yapan insanlar miyop için risk altında olabilir. Bilgisayar oyunu oynayarak veya televizyon izleyerek geçirilen zamanın uzunluğu uzağı görme kusuru gelişiminde rol oynayabilir. Okuma materyalini çok yakın tutmak miyopun artması ile ilişkili bulunmuştur. Özellikle çocukluk döneminde uzun süre kitap ve bilgisayar gibi yakındaki nesnelere odaklanmak miyopun bir sebebi olarak görülür. Bu nedenle çocuğunuzun düzenli olarak dışarıda oynayarak vakit geçirmesini sağlamak, uzağı görme kusuru geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Çevre koşulları. Bazı çalışmalar, dışarıda geçirilen zamanın kısıtlı olmasıyla miyop riskinde artış arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir.
Miyop belirtileri nelerdir?
Yetişkinlerde miyop belirtileri şunları içerebilir:
- Uzaktaki nesneleri bulanık görme
- Net bir şekilde görebilmek için göz kapaklarını kısma veya kısmen kapatma ihtiyacı
- Göz yorgunluğu ve buna bağlı baş ağrısı
- Araç kullanırken, özellikle geceleri görme zorluğu
Miyop sıklıkla erken çocukluk döneminde tespit edilir. Uzaktaki nesneleri görme sorununu bulunan bir çocukta şu belirtiler görülebilir:
- Gözlerde inatçı şaşılık
- Televizyona, film ekranına veya sınıfın önüne daha yakın oturma ihtiyacı hissetmek
- Uzaktaki nesnelerden habersiz gibi davranmak
- Okulda tahtada yazılanları okumakta güçlük çekmek
- Aşırı göz kırpma
- Gözleri sık sık ovalamak
Miyop ile ilişkili göz problemleri
Uzağı görme yetersizliği olan bazı yetişkinler ve tedavi görmemiş miyop sorunu olan küçük çocukların diğer bazı göz problemleri geliştirme olasılıkları daha yüksektir. Uzun göz küresindeki dokular gerilip incelerek çeşitli göz problemlerine zemin hazırlar. Gelişebilen ikincil göz sorunları şunları içerebilir:
- Şaşılık: Gözlerin farklı yönlere baktığı yaygın bir çocukluk problemidir.
- Göz tembelliği: Daha az gören gözün kullanılmamasına bağlı olarak ortaya çıkabilen ve ilgili gözde görmenin doğru şekilde gelişmediği bir çocukluk çağı göz hastalığıdır.
- Glokom: Göz içi basınçta artma olması ile karakterize ciddi bir göz rahatsızlığı
- Katarakt: Göz merceğinin şeffaflığını kaybetmesi ile karakterize görme kusuru
- Retina dekolmanı: Retinanın bazı bölgelerinin oksijen ve besin sağlayan kan damarlarından uzaklaşarak ayrılması ile ortaya çıkan bir göz sorunudur.
Miyop testi
Kişi kendisinde ya da çocuğunda miyop olduğundan şüpheleniyorsa bir göz doktoruna başvurarak test yaptırmalıdır. Görme testi, kişide yakını veya uzağı görmeyle ilgili bir problem olup olmadığını doğrulayabilir ve doktor sorunu düzeltmek için gözlük veya kontakt lens reçetesi yazabilir.
Miyop için test, gözlerin ışığa nasıl odaklandığını ölçmek ve görüşün azalmasını düzeltmek için gereken optik lenslerin derecesi belirlemek için yapılır. Testin bir parçası olarak, snellen eşeli ya da benzeri bir tablodaki harfleri veya sembolleri tanımlamanız istenir ve görme keskinliğiniz ölçülür. Bu test 20/40 gibi kesir olarak yazılan görme keskinliğini ölçer. Kesrin payındaki sayı sabittir ve testin yapıldığı standart mesafeyi gösterir (20 fit). Paydadaki sayı ise okunan en küçük harf boyutunu gösterir. 20/40 görme keskinliğine sahip bir kişi, "normal" bir gözle 40 metreden açıkça görülebilen bir harfi tanımlamak için 20 fitlik mesafe içinde girmelidir. 1 fit 30,48 santimetreye karşılık gelir. Normal mesafedeki görme keskinliği, birçok insan 20/15 (daha iyi) görüşe sahip olmasına rağmen 20/20'dir.
Göz doktoru, phoropter adı verilen cihaz yardımı ile gözün önüne bir dizi mercek yerleştirir ve retinoskop adı verilen ışıklı bir enstrüman kullanarak gözlerin ışığa nasıl odaklandıklarını ölçer. Gözün odaklanma gücünü değerlendirmek için otomatik bir alet kullanabilir. Gözlük numarası yani miyopun derecesi, kişinin verdiği yanıtlara dayanarak daha net görmeyi sağlayan lenslerin denenmesiyle belirlenir. Göz doktoru bu testi normal görme koşulları altında gözlerin nasıl tepki verdiğini belirlemek için göz damlası kullanmadan yapabilir. Sözlü olarak cevap veremeyen hastalar veya gözün odaklanma gücünün bir kısmı gizlenebildiği zamanlar gibi bazı koşullarda göz damlası kullanabilir. Göz damlaları, test sırasında gözlerin odağını değiştirmesini geçici olarak önler.
Bu testlerden elde edilen bilgiler, diğer göz odaklama testlerinin sonuçları ve göz mercekleri kullanarak, doktor kişide miyop olup olmadığını belirleyebilir. Ayrıca net görüş sağlamak için gerekli olan gözlük camlarının numarasını belirler.
Miyop tedavisi nasıl yapılır?
Miyopi, genellikle çeşitli tedavilerle etkili bir şekilde düzeltilebilir. Tedavide kullanılan yöntemler şunları içerir:
- Kontakt lens veya gözlük kullanımı. Gözlerin uzaktaki nesneleri retinaya odaklanmasına yardımcı olmak için gözlük veya kontakt lensler kullanılabilir. Miyop olan çoğu insan için tedavide ilk tercih gözlüklerdir. Bazı kişiler için, kontakt lensler gözlüklerden daha net bir görüş ve daha geniş bir görüş alanı sunar. Bununla birlikte, kontakt lensler doğrudan gözlere takıldığından göz sağlığını koruyabilmek için kullanımı sırasında bir dizi önlem alınması gereklidir. Miyopun şiddetine göre gözlük ya da kontakt lensi devamlı ya da belirti aktiviteler sırasında kullanmanız önerilebilir.
- Lazer göz ameliyatı. Göz küresinin şeklini değiştirmek için lazer göz ameliyatı yapılabilir. Gözler hala gelişmeye devam ettiği için çocuklarda yapılması uygun değildir.
- Yapay lens implantları. Suni olarak elde edilen lensler, doğru odaklanma elde etmek için gözlere kalıcı olarak yerleştirilebilir.
- Kornea içi halkalar. INTACS adı verilen plastik kornea halkaları, korneanın şeklini değiştirmek için göze implante edilir. Halkaların avantajı, kalıcı olarak yerinde bırakılabilmeleri, sorun olması durumunda çıkarılabilmeleri veya değişiklik yapılması gerektiğinde düzeltilebilmeleridir.