Şu sıralar listelerin açıklanmasıyla birlikte yaşanan siyasi gerilimi iyi okumak gerekiyor. Başkanlık sistemi için ‘400 vekil’ için müthiş bir çaba veren AK Parti’nin de, “Biz barajı aşıyoruz” diyen HDP’nin de milletvekili listelerini açıklamasından öncesi hiç şüphesiz herkesin en büyük beklentisi “En ideal liste” idi.
Fakat 7 Nisan tarihi itibariyle açıklanan listeler Van nezdinde hiç de beklendiği ilgili görmediği gibi özellikle AK Parti cephesinde ciddi tepkiler aldı…
Haliyle tepkiler hem adaylar hem de listeyi açıklar açıklamaz bir baskı altına giren AK Parti cephesinde tam bir hırs mücadelesine döndü. Bu noktada bir şeyi kaçırmamak gerekiyor. Hani bir söz vardır: “Hırs gelir göz kararır, hırs gider yüz kararır.”
Burada halka karşı gözünü karartanların da, sandıkları açıldığında yüzü kızaracakların da bu büyük bir vebalin altına girdikleri aleni bir şekilde ortada.
***
VAN’IN AĞABEYİ BELLİ ERCİŞ’E MERKEZDEN ATAMA…
Listeler açıklanır açıklanmaz hem AK Parti hem HDP kanadında oluşan tepkiler ve hoş karşılanmama durumu hepimizin malumu. Fakat olayı listede olmayan ‘aday adayları’nın gözüyle değil biraz daha geniş yelpazede değerlendirmek için bir süre bu süreci izlemek istedim. En büyük tepki hatta ‘isyan’ düzeyindeki çıkışlar AK Parti’de yaşandığı için bu partinin aday adaylarının birçoğu ile görüştüm. Liste dışı kalan ‘flaş’ isimlerin görüşlerine başvurup olayın arka planında dönenleri bulmaya çalıştım. Hafta içi de bir açıklama ile listesini değerlendiren il başkanının açıklamasını da yakından izledim.
Tepkilerin halen dinmediği, Küressünniler’in bir kez daha ihmal edildikleri için bu kez daha ‘güçlü’ bir tepki koyduğu süreçte AK Parti’ye karşı yine büyük bir küskünler cephesi oluşuyor… Peki, ne oldu da AK Parti beklenilen, birçok kesimde dile getirilen o flaş listeyi değil de sürprizlerle dolu o listeyi açıklayarak bu kadar çok tepki üzerine çekti?
Dünden bugüne o liste nasıl şekillendi, liste kim ve kimlerin eseri, bu işin arkasında kimler var bir bakmak gerekiyor artık… Buyrun:
Seçime bir gün kala ‘Kimler listede olur?’ adlı yazımızda AK Parti’nin üst sıraları için ne demiştik? Muhtemelen listede Cevdet Yılmaz ‘1’ numara olur. Çünkü adı Van, Diyarbakır ve Bingöl için ciddi manada tartışıldı Bakan Yılmaz’ın ismi. O olmazsa Burhan Kayatürk 1 numara mücadelesi veriyor demiştik. Daha aday adaylığı başvurusunu yapar yapmaz Ak Parti’nin gizemli adamı olan ve benim bunu daha ilk günden dile getirdiğim Ömer Çaha için de Fatih Çiftçi olmazsa 2’inci sıra olur demiş miydik? Demiştik... Yani ve 1 ve 2 benim açımdan çok da sürpriz olmadı.
Burhan Kayatürk’ün önceki dönem tam anlamıyla hakim olmadığı listeye bu dönem ciddi manada hakim olmaya çalıştığı yönünde ciddi söylemler vardı. Kayatürk de geçtiğimiz dönem Van’a çok fazla hakim olmadığını dile getiren bir isimdi. Haliyle bu dönem tam hakimiyet onun da istediği bir şeydi.
***
NE OLDUYSA 4’TEN SONRA OLDU….
“Listede Burhan Kayatürk’ün rolü var mı?” sorusunu bir kenara bırakıp devam edelim. Liste’nin 3 numarası için dedik ki yine Van merkezi ve temsil ettiği kitleyi ciddi anlamda etkileyecek bir isme yer verilecek. Kimdi onlar Faruk Alpaslan, Nihat İnanç, Zahir Kandaşoğlu… Bu isimlerin 3 isme kesin gözüyle bakılırken bu isimlerden sadece Faruk Alpaslan listede yer buldu. Ama 4’üncü sıradan. Burada Faruk Alpaslan’ın neden 4’üncü sıraya yazıldığı ve listede yer almasının sonuna kadar ‘doğru’ olduğu gibi konuları şöyle bir yana dursun Prof. Dr. Nihat İnanç ve Zahir Kandaşoğlu’nun liste dışı kalması esas bombaydı işte! 7 Nisan akşamı bu iki ismin listede olmaması esas tepkinin fitilini ateşleyen sebeplerden biriydi…
Nahide Hakan ismi olması gereken, doğru olan ve bir o kadar da yerinde bir hamleydi. Nahide Hakan hem parti kontenjanını, hem kadın kontenjanını hem de tam 3 ilçeyi temsil etmesi noktasında nokta atıştı. Ama…
İşte ne olduysa 4’ten sonra oldu! (Ha bu arada bazı adaylar da ne olduysa 4’ten sonra oldu olayını listelerin saat 4’ten sonra değiştiği anlamında da yorumluyor. O saate kadar liste farklıydı deniliyor…)
-AK Parti listesinde Nihat İnanç, Zahir Kandaşoğlu bir anda liste dışı kaldı ki Zahir Kandaşoğlu son gün birinci dereceden isimler tarafından listede olduğunun kendisine tebliğ edildiğini söylüyor. Ha keza Şevli aşiretinin en güçlü ismi olarak görülen ‘Nihat İnanç’ listenin 3 en kötü 4’te olduğu ‘kesin’ bir dille yorumlanan ismiydi. Belli ki birileri onu da ‘kendince’ çizmiş…
-AK Parti’ye 3 seçimden güvenen, her seçimden ‘garanti’ görülüp ihmal edilen Küressünniler bu kez listede olmazsa olmazlardandı. En güçlü temsilcileri Servet Yenitürk ve geçtiğimiz aylarda Başbakan’ın bizzat elini kaldırarak rozetini taktığı Mustafa Kaçmaz’dı. Son günlerde ise Servet Yenitürk için ‘listede’ cümlesi çok duyuluyordu. Ama AK Parti ‘nasılsa cepte’ muamelesi yaptığı Küressünnilere bir kez daha aynı ‘şakayı’ yaptı! Ama Küressünniler bu kez öyle kolay kolay barışacağa benzemiyor. Listeler açıklanır açıklanmaz ayaklandılar, sosyal medyada örgütlendiler, tüm adaylarını sahiplenip AK Parti’ye karşı ‘BOYKOT’ çıkışı ile ayaklandılar. Haftasonu yapılan eylemde Zahir Soğanda’ya yönelik sert söylemler, pankartlardaki ithamlar sabır taşının çatladığının bir göstergesiydi.
-Listenin esas sürprizlerinden biri de Nihat İnanç olmazsa Adnan İnanç şeklinde bir beklenti sürerken Şevli’lerin sürpriz ismi Hamdullah Şevli’nin kendisine 5’inci sıradan yer bulmasıydı. Şevli’yi takiben 6’ıncı sarada yerlileri temsilen Özge Burak Değer, Çaldıran-Muradiye’yi temsilen Yakup Aladağ ve Özalp Saray için Nizamettin Ağar ismi her biri birer sürprizden ibaretti…
***
Listelerin açıklanmasından sonra ‘flaş’ isimlerin liste dışı kalmasını AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu; “Biz konsere ya da futbol maçına çıkmıyoruz. Popülerlik üzerinden aday tespiti yapmadık. Adaylar içinde sanatkarda, yazarlar da var. Biz flaş isimler ötesinde AK Parti'nin omurgası var. Süreklilik sağlayacak unsurlar. Bu geleneği yenileyecek unsurlar. Yeni nesil devlet adamlarının devreye girmesi lazım. Geleneği kimlerle yenileyebirim diye baktım. Şöhret bilinir oldukları için değil sosyal etik performansı açısından seçildiler. 550 kişi aynı değerdedir. Şöhret peşinde değiliz.”
Tamam, güzel. Yaklaşım doğru. Van’da flaş isimler bekleniyor derken biz de çok medyatik isimler, şöhretler beklemiyorduk elbette. Ha bu noktada şunun altını çizmek gerekiyor. AK Parti’nin bu dönem listeleri yaparken geliştirdiği strateji tam anlamıyla doğru. HDP’nin daha geniş alanda yaptığı ‘bölgelerin adayı’ uygulaması AK Parti’nin bu yıl olmazsa olmazıydı. AK Parti bu eksiği iyi görüp ilçelere ve kitlelere göre aday olayını doğru yapmış. Ama bu noktadaki esas gariplik bu bölgelere konulması gereken esas isim ya da bir altındaki alternatiflerin olması gerektiği yerde partililerin en az ihtimal verdiği ve halkın da hiç beklemediği adayların konulmuş olması.
Nihayetinde 118 aday adayı arasında daha başvurular biter bitmez son 18’de kimlerin kalacağını mahallede oynayan çocuklar bile sayıveriyordu. Haliyle AK Parti’nin son haftalarda ismi zikredilen isimlerden birisini tercih edeceği işten bile değildi. Lakin bunların değil de beklenen isimlere ‘nazaran’ daha ‘flaş’ isimlerin tercih edilmesi esas olayın fitilini ateşleyen olay oldu.
***
KESKİN ÇIKIŞLARIN SONU NE OLUR?
İşte tepkiler, suçlamalar, spekülasyonlar, senaryolar burada başlıyor? Kim bu listeyi neden yaptı?
İl Başkanı Zahir Soğanda’nın ilk günden başlayan tepkilere ‘Keskin sirke küpüne zarar!’ sözlerini sarfetmesi, ardından yaptığı açıklamada gergin olduğu apaçık bir şekilde belliyken küskünlere yönelik; “Bu arkadaşlarımızın gidecek başka yeri yoktur.” sözleri parti içinde bazı sıkıntıların olduğunu ve olacağını aynı zamanda bu cümlelerin kendisine de zarar vereceğini gösteren cümlelerdi.
Bakınız daha ilk haftadan Küressünniler listelere olan tepkisini Zahir Soğanda’nın bu cümleleri üzerinden yürütüp listeleri doğrudan Zahir Soğanda ve Burhan Kayatürk’ün yaptığını söylüyor ve il başkanını kendi cümleleri ile vuruyor!
İşte bu noktada AK Parti kendi seçmeninin aklıyla adeta alay ediyor! Milleti temsiliyet işini kimin ne kadar iyi yapacağını elbette ki görmeden bilemeyiz ama bu listeyi “Bu arkadaşlarımız en iyi şekilde bu işi yapar.” Demek yerine “Bu listeyi halk seçti.” Diyerek savunmak olmaz. Ben ne parti camiasının ne temayülde oy kullananların ne de STK’ların listedeki bazı şahsına münhasır bu isimleri tercih ettiğine inanmıyorum…
***
İHTİMALLER İHTİMALLER…
Bir diğer nokta ise bu listelenirken temayül yoklamaları, STK seçimlerinin ve kamuoyu yoklamalarının birinci elden dikkate alındığı ve buna göre belirlendiği hususu. Ben şahsen bu 3 aşamada da isminin tek bir kere zikredilmediği halde 8 kişilik listede adı olan isimler olduğunu biliyorum. Ha bir gerçek de var ki, görüştüğümüz aday adaylarının neredeyse tamamı da bu tezi doğrular nitelikte söylemlerle öne çıkıyor. Yani başta güçlü isimler olmak üzere aday adayları listede olduklarını fakat listenin son iki günde yapılan girişimler ile yeniden şekillendiğini belirtiyor.
DENİLİYOR Kİ:
-AK Parti’de oluşturulan liste son iki günde yapılan müdahaleler ile değiştirildi.
-Van listesinin değiştirilesi yönündeki çabalar Cumhurbaşkanına kadar uzandı. Van listesi için araya ‘büyük’ adamlar bile girdi sonunda liste mevcut isimlerden birinin eli ve il teşkilatının da oluru ile şekillendi.
-Hüseyin Çelik ismi kesinlikle bu kez Van listesine müdahale etmeyecek denilmesine rağmen yine Hüseyin Çelik dokunuşu perde arkasında da olsa hissedildi. Listedeki 2 isimde direk Hüseyin Çelik ‘oluru’ var.
-AK Parti’nin üst komisyonu ile bazı siyasiler arasında adeta liste savaşına dönen aday belirleme sürecinde 2 isim konusunda kimse herhangi bir müdahale yapamadı. Komisyonun tüm ısrarlara rağmen dokundurtmadığı 2 isim Van listesinde yer alıyor.
-7’inci sıra adayı Yakup Aladağ geçtiğimiz aylarda HDP’den AK Parti’ye geçen Abdulmecit Aladağ’ın oğlu. Muradiye Çaldıran adayı olarak gösterilen Aladağ’ın sadece HDP’den geçiş yaptığı için listede yer aldığı çok da mantıklı gelmiyor. Eğer öyleyse herşeye rağmen CHP’ye taşıdığı 15 bin civarındaki oyla öne çıkan Zahir Kandaşoğlu’nun, Başbakan’ın rozet taktığı ve geçen dönem MHP’den aday olarak AK Parti’den ciddi oylar alan Mustafa Kaçmaz’ın tercih edilmesi daha mantıklı değil miydi? Haliyle bu işte bir de akrabalık uzantısı var…
-Ak Parti’nin geçen dönemki 4 vekilinin bile bir rekabet içinde olduğu açıktı. İsimler dönem dönem teşkilata hakim olma, kente hakim olma, kurumlara hakim olma mücadelesi verdi. Güç dengeleri 4 yıllık süreçte birkaç kez değişti. Bu listenin yeni patronları ikinci kez aynı güç mücadelesine girmek istemiyor. Haliyle Küressünnileri temsilen bir Servet Yenitürk yerine Özge Burak Değer, Türkiye genelinde çıkışları ile ses getirebilecek Prof. Dr. Nihat İnanç ve çıkışlarıyla farklı olabilecek bazen de önüne geçilmeyecek Zahir Kandaşoğlu yerine Hamdullah Şevli, Çaldıran-Muradiye’de Mustafa Bilici, Ferman Yıldırım gibi isimlerin yerine Yakup Aladağ’dan daha iyisi olamazdı değil mi?
Eğrisi doğrusu muhakkak kısa zamanda gün yüzüne çıkacaktır?
***
KESKİN SİRKE KÜRESSÜNNİLER Mİ?
Listelerin açıklanmasından bu yana aralıksız tartıştığımız partilerin adayları ile ilgili bir dostum ilginç bir yorum yapmıştı. Demişti ki: “Ak Parti doğuda HDP barajı aşsın diye, HDP’de barajı aşmamak için çalışmış. Adaylar onu gösteriyor demişti.”
İlginç bir yaklaşım değil mi? Peki partiler adaylarını dizerken Van, bölge ve ülke özelinde hespalar mı yaptı yoksa başka hesaplarla mı oluşturuldu…
Siz bu listeyi yapanlar kendileri hesapsızca HDP barajı geçmez demiyorlar mıydı? Peki HDP’nin barajı geçmemesi halinde olur da AK Parti 8 milletvekili çıkarırsa Van’ın hali ne olur diye düşünmüşler midir? Ben bakınca bunu çok da düşündüklerine ihtimal vermiyorum… Barajı geçerse kimle nasıl mücadele edilir hesabı daha kuvvetli duruyor, bence sizler de bunu farketmiş olmalısınız…
Mesele devre dışı kalmak ya da bir aşiretin adayının listede olmaması değil. Zira Van’da her aşiretin yer bulduğu bir liste oluşturmak imkânsız. Ama siz olayı daha da daraltıp kendi kafanızda kurduğunuz bir stratejik derinlik üzerinde kurarsanız başta Küressünniler olmak üzere daha bunun gibi birçok kesimin tepkisini alırsınız, almaya da devam edeceksiniz…
***
BİR DİYARBAKIR OLAMAMAK…
Elbette ki listede yer alan isimlerin şahsına, ailesine, kariyerlerine saygı duymak gerekiyor. Onların neden olduğundan çok aslında bazılarının neden ‘oldurulmadığı’ esas konuşulması gereken.
Öyle tepkisiz kalınmakla da demokrasi gelmiyor maalesef. Listeler açıklandıktan sonra genelde birlikte bölgedeki yerel basını da mümkün olduğu kadar takip ettim. Diyarbakır’da 1 numara gösterilen Cevdet Yılmaz için; “Nasıl olur da Diyarbakır’a gönderilir!”, “Abdurrahman Kurt nasıl liste dışı kalır.”, “HDP nasıl böyle bir liste yapar!” diye tepkiler de vardı üstelik etki düzeyi yüksek eleştiriler de. Bizim gelecek diye hop oturduğumuz hop kalktığımız bakanları Diyarbakır listede gördüğü için kıyametler koparıyor! Tepki dediğin biraz da böyle olmalı değil mi?
AK Parti’si, HDP’si, MHP’si, CHP’si için ‘Aman banane kim olursa olsun’ demeyin. Nihayetinde bu partilerden en az ikisinin büyük çoğunluğu gelecek dönem mecliste Van’ı temsil edecek. Bizi temsil edecek isimlerin bu kadar pervasız ve kişisel ilişkiler ile şahsi istikbal ile listeye dizilmesini sonuna kadar sorgulamak gerekiyor?
PARTİLERİN VAN SAVAŞI BÜYÜK!
Bu listeye tepki olduğu kadar, bu liste üzerinde oluşturulan spekülasyonlar da sizin düşündüğünüzden de çok.
O yüzden bu listenin çok su götüreceği ile birlikte kimin Ankara’da neler yaptığını, kimlerin hangi isimlerin mücadelesini verdiğini, kimlerin kimlerin adayı olduğunu daha uzun uzun değerlendireceğiz. Sonraki yazılarda listenin şifrelerini çözmeye devam ederken genel başkanlık düzeyinde temsiliyet ile Van’a gelip kilit isimlerle aday listesini oluşturan HDP’yi de, Ak Parti’nin Küressünniler ile birlikte Burukî’leri ve Kandaşoğlu’nu devre dışı bırakmasının ardından yine bir Burukî kartı oynayıp Kinyas Kartal’ın oğlu eski vekil Nadir Kartal’ı aday gösteren CHP’yi, Devlet Bahçeli’nin oğlum dediği ve Erciş’in hatırı sayılır abisi Gültekin Çavuoğlu’nu aday göstererek Erciş’teki ateşli bölgeye girip Van için biz de iddialıyız mesajı veren MHP adaylarını da ateşli bölgedeki diğera aday Murat Silahtaroğlu ve onların yankılanma süreçlerini tartışacağız.
Bekleyelim, görelim.
