Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için sürecin sonuna yaklaşılıyor. İlk yıl emekli olması öngörülen çalışan sayısı toplam çalışanların yüzde 6'sını oluşturuyor. Bu kapsamda EYT ile beraber yaklaşık 2 milyon kişinin yeni yılda emekli olması bekleniyor. 2 milyon kişinin kıdem tazminatının maliyet yükü ağır gelen işverenler bir süredir bu rahatsızlığını dile getiriyordu. Hatta TOBB Çalışma Bakanlığı’na, “EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkânı sağlanmalı” önerisi ile bir mektup göndermişti. İşverenlerin çağrısına kulak veren hükümet, EYT konusunda iş dünyasının kıdem tazminatı yükü için Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaletli kredi çalışmasına başlandığını duyurdu.
BAKAN NEBATİ: YENİ KGF PAKETİ İÇİN ÇALIŞMALAR BAŞLADI
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati EYT’liler ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışmaların yapıldığını hatırlatarak, işverenlerin karşılaşacağı kıdem tazminatı yükünü, uygun finansman koşullarıyla Hazine destekli KGF kefaleti ile karşılayabilecekleri kredi paketi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlıkların başlatıldığını bildirdi.
EŞ ZAMANLI DEVREYE GİRECEK
Kıdem tazminatı için yapılacak kredi destek düzenlemesinin ayrıntıları da belli oldu. Sabah’ta yer alan habere göre uygun koşullu kıdem tazminatı kredisi de EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle eş zamanlı olarak devreye girecek. Kıdemini alıp ayrılacaklara ilişkin maliyet hesabı çıkararak Kredi Garanti Fonu'na başvuracaklar. Emekliye ayrılacaklara ödenecek kıdem tutarı dikkate alınarak Hazine destekli kredi kullandırılacak. Çalışan ve işveren arasındaki anlaşma ile emeklilik işlemleri yapılırken kıdem tazminatı sıfırlanabiliyor veya işyeri uhdesinde kıdem tazminatı hesabında durmaya devam ediyor.
FATURA 288 MİLYAR TL
EYT'lilerin tamamı asgari ücretli olsa bile yüzde 50'lik ücret artışı ile toplam kıdem tazminatı faturası 288 milyar TL'yi buluyor. Bu kapsamdaki çalışanların yüzde 87'si özel sektörde olduğu düşünüldüğünde kıdem tazminatı kredisi işletmelere nefes aldıracak. Emekli olacakların sayısı yeni yıldan sonra 2 milyona yaklaştığında ise bu tutar 500 milyara kadar çıkacak.
KIDEM TAZMİNATI ASGARİ ÜCRET ZAMMI İLE ARTACAK
Asgari ücretteki tutara göre emeklilikte kıdem tazminatı üst tavanı hesaplanıyor. Bugün itibarıyla üst tavan 15 bin 371 lira. EYT kapsamında emeklilikte de bu geçerli olacak. Örneğin bugün 16 bin lira maaş alan birisi işten ayrıldığında kıdemi 15 bin 371 lira üzerinden hesaplanıyor. Yaklaşık 100 bin işçinin verilerine dayanarak yapılan hesaplamalara göre, 49 yaş ve üzerindeki çalışanların ortalama kıdem tazminatı maliyeti 330 bin lira civarında olacak.
“DESTEK ÇOK ÖNEMLİ”
Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, EYT ile ilgili düzenlemenin küresel resesyon riskinin yaşandığı, enerji ve hammadde maliyetlerinin arttığı bir döneme denk geldiğini ve işverenlerin ödeyeceği kıdem tazminatlarının işletmelerin mali yapılarını olumsuz etkileyebileceğini belirtti. Kıdem tazminatı ödemeleri nedeniyle işletmelerin finansman yönünden sıkıntıya gireceğini kaydeden Baran, bu nedenle işletmelerin yeni yatırım ve istihdamdan kaçınabileceklerini ifade etti. Baran, "KGF desteğiyle uygun koşullu ve uzun vadeli kaynak sağlanacak olması çok önemli bir destek olacaktır. Bu destek yatırım ve istihdamın devamı için de faydalı olacaktır" dedi.
İŞVERENLERİN EYT’NİN OLUMSUZ ETKİLERİ İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Uygulama en az 1 yıl işsiz olanlardan başlamalı.
Kademeli yaş düşürme ve benzeri modellerle, sigortalılık süreleri dikkate alınarak EYT emeklilik tarihleri yıllara yayılmalı.
EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkânı sağlanmalı.
Mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi getirilmeli.
Sigortalılık ve prim gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenlere kıdem tazminatını bir kez alınmasına yönelik düzenleme yapılmalı. (15 yıl – 3600 gün şartını tamamlayanlar)
EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde meydana gelebilecek kayıpların önlenmesi için düzenleme yapılmalı.
Emekliliğe hak kazanan işçinin çalışmaya devam etmek istemesi durumunda emekli aylığı bağlanması için işyerinden ayrılma zorunluluğu kaldırılmalı.
Emekliye ayrılanların, işletme ihtiyaçlarından dolayı istihdam edilebilmesi için sosyal güvenlik destekleme prim oranları düşürülmeli.
Emekli çalışanların prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli aylıkları artırılarak kayıt dışı çalışma önlenmeli.
