ŞEHRİVAN ÖZEL: FATMA NUR POLATCAN-HAKAN İZGİ
1 milyon 127 binden fazla nüfusuyla Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük kentlerinden biri olan Van’ın son yıllarda nüfusu büyük oranda azalıyor. Çevre illerden göç almasına rağmen kendi nüfusu hızla azalan Van, son birkaç yılda Türkiye’nin en hızlı göç veren illerinden biri haline geldi. Özellikle Van’ın kırsalından ülkenin başka illerine yoğun şekilde göç yaşanırken, ülke içine olan göçün yanı sıra Van yurt dışına da göç veriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) geçtiğimiz günlerde açıkladığı 2023 yılına ilişkin “Uluslararası Göç İstatistikleri”ne göre geçtiğimiz yıl 888 vatandaşı Van’dan yurt dışına göç etti. Yurt içindeki bu rakamların yanında her yıl açıklanan göç verilerinde Türkiye’nin en çok göç veren illeri arasında yer alan Van’ın bu durumuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van’dan yoğun bir göç olduğunun altını çizerek çözüm üretilmezse bu göçün tehlikeli bir hale geleceğini dile getirdi.
ALAEDDİNOĞLU, GÖÇ HAREKETLİLİĞİNİ DEĞERLENDİRDİ
Alaeddinoğlu, ülke genelinde yaşanan göçe değinerek, “Türkiye’de hem iç göçler etkin bir şekilde yaşanıyor hem de uluslararası göçler var. Çoğu zaman uluslararası göç çok daha gündemi meşgul ettiği için ülke içerisinde yaşanan göçler yokmuş gibi davranılıyor. Bu doğru bir yaklaşım değil. Türkiye’ye yönelik göçler yaşanırken şüphesiz Türkiye’den de dışarıya göç hareketi var. Ama bence asıl belirleyici olan son yıllarda Van’ın bir bütün olarak nüfusunda yaşanan değişim. Van’ın nüfusu geçmişten beri sürekli azalıyor, artıyor ama her zaman artış yaşanmış. Ancak bugün görünen tablo hiç de öyle değil” dedi.
“2016 YILINDAN BU YANA VAN’DA GÖÇ ŞİDDETLENEREK ARTTI”
Van’da yaşanan göçü dile getiren Alaeddinoğlu, “Van’ın nüfusu son yıllarda ciddi derecede azalıyor. Bu azalışı da yine kendi içerisinde tanımlamak lazım. Van’ın 3 büyük merkez ilçesini baz alırsak burada hareketliliğin ötesinde geri kalan bütün ilçelerde nüfus şiddetli şekilde azalıyor. Bu nüfus azalması özellikle deprem sonrası çok yoğun bir şekilde yaşanmaya başlamış. 2016’dan sonra göç şiddetlenerek artmış. Van kırsalı çok yoğun bir şekilde göç veriyor. Tabiri caizse Van’ın kırsalı boşalıyor. Kırsalın boşalması ciddi tehlikeleri beraberinde getiriyor. Kırsaldaki insanlar oraları bırakıp giderken ekip biçmeyi bırakıyorlar” şeklinde konuştu.
“KÖYDEN KENTE GÖÇ VAN’IN SORUNLARININ KATLANARAK ARTMASINA NEDEN OLUYOR”
Alaeddinoğlu, köyden kente göçle birlikte sorunların da katlanarak arttığını aktararak, “Van’a yerleşenler var. Van zaten sorunları olan bir kent. Ciddi anlamda sorunları olan ve bu sorunları katlanarak artan bir şehir. Dolayısıyla köyden kente olan bu göç bu sorunların artması anlamına geliyor. Her yeni insan yeni altyapı ihtiyacı demek. Yeni konut ihtiyacı demek. Van bunları karşılayacak nitelikte bir kent değil. Bunları karşılayamadığı için de kentin sorunları yıllardır çözülmüyor” diye konuştu.
ALAEDDİNOĞLU: VAN, TÜRKİYE’NİN EN HIZLI GÖÇ HAREKETİNİN YAŞANDIĞI İLLERİNDEN BİR TANESİ
Alaeddinoğlu, Van’da yaşanan göçün nedenlerini belirterek, “Van, Türkiye’nin en hızlı göç hareketinin yaşandığı illerinden bir tanesi olarak öne çıkıyor. Bu da Van’ın geleceği açısından düşündürücü bir durum. Bu göç de istihdam alanlarının olmamasından kaynaklanıyor. Bu demektir ki insanlar Van’da geçimini sağlayamıyor. Ailelerinin temel ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için göç ediyorlar. Göç etmeseler açlıkla karşı karşıya kalacaklar. Kırsalda da son birkaç yıldır sahada yaşanan kuraklık ve iklim değişikliğinden dolayı su sorunu tarım ve hayvancılıktan uzaklaşmasına neden oldu. Bundan dolayı da insanlar artık orada durmuyor. Eğer ki çözümler üretilmezse bu göçler çok tehlikeli bir boyuta gelecek. İnsanların tarım ve hayvancılığı bırakması hem ülke hem de Van ekonomisi açısından ciddi bir dezavantaj. Hele ki tarım arzının her şeyden önemli olduğu bir döneme girecekken ciddi bir sorun” ifadelerini kullandı.
ULUSLARARASI GÖÇ VERİLERİNE GÖRE VAN 2023’TE YURT DIŞINA BÜYÜK ORANDA GÖÇ VERDİ
Van’ın 2023 yılında yurt dışına verdiği göçü değerlendiren Alaeddinoğlu, “2023 verilerini baz aldığımızda Van’a farklı yerlerden gelenlerin Van’dan gidenlerden daha az olduğunu görüyoruz. 2023 yılında yurt dışından Van’a gelen Türk vatandaşı sayısı 321 iken Van’dan yurt dışına göç eden Türk vatandaşı sayısı ise 888. Bu şu anlama geliyor; Van 2023 yılında yurt dışına ciddi anlamda göç vermiş. Yabancıların göçünde bu durum biraz tersine olmuş. Van’dan yurt dışına giden yabancı uyruklu sayısı bin 186, gelen ise 580. Ortada tuhaf bir durum var. Yerli Van’dan kaçarken yabancı girişi gerçekleşiyor. Yabancıların hangi uyruktan olduğunu bilmiyoruz ama Van’dan ciddi bir göçün olduğunu görüyoruz. Önce Van’a, Van’dan da Türkiye’nin farklı kentlerine, hatta yurt dışına. Bu da işin ürkütücü tarafı” dedi.
“GÖÇÜN ÖNÜNE GEÇMEK İÇİN İRADE LAZIM”
Göçün engellenmesi için yetkililerin ortaya bir iradenin konulması gerektiğinin altını çizen Alaeddinoğlu sözlerini şöyle tamamladı: “Kırsalda bir yangın var. İnsanları rahatsız eden, onları göç etmeyen zorlayan birtakım koşullar yaşanıyor. İnsanlar neden göç ediyor? Bunu anlamak lazım. Sonra sorunlar tespit edilip çözümlerin üretilmesi lazım. Sahaya inip insanlar dinlenmeli. Sorunu çözme iradesi varsa çözülür. Bu göçün engellenmesi için karar verme merciinde olanların bu göçü görmesi lazım. Bunun farkında olmaları ve buna ilişkin adımları atmak için irade göstermeleri lazım. Görmezden gelindiği sürece sorunlar asla çözülmez. Göçü tespit etmek, nedenlerini tespit etmek çok zor değil. Dünyada çözülmeyecek hiçbir sorun yoksa insanların temel sorunları dinlenilirse ve makul bir kaynak aktarılırsa sorunlar çözülebilir. Çok ciddi sorunlar olduğunu da düşünmüyorum. Sorunun çözülmesi iradenin konulması gerektiğini düşünüyorum.”
