Türkiye’de barınma sorunu büyümeye devam ederken 30 büyükşehir arasında konut krizini ve pahalılığı en yüksek olarak yaşayan iller arasında Van geliyor. Konut almanın hayal olduğu, kira fiyatlarının ise aşırı yüksek olduğu Van, TÜİK’in istatistiklerine göre yüzde 2024 yılı içerisinde en çok fiyat artışı alan 3’üncü il oldu. Kiralara yüzde 124,8 oranında zam yapılan Van kentinde yeni eğitim-öğretim dönemi, kamu çalışanı atamaları ve benzer bir yoğun dönemden geçilirken ev meselesi yeni bir kriz oldu. Kente gelen vatandaşlar yüksek fiyatlardan dolayı ev bulmakta zorlanırken, yaşanan sorunla ilgili Şehrivan’a konuşan emlakçılar çok fazla şikâyet aldıklarını ve Van’a gelenlerin büyük bir sıkıntı ve şaşkınlık yaşadıklarını dile getirdi.
HEM SATIŞTA HEM KİRADA VAN ZİRVEDE!
BETAM’ın verilerine göre satılık konut metrekare fiyatlarında yüzde 44,7 ile en hızlı artışın yaşandığı il olan Van kira konusunda da rekoru kimseye kaptırmıyor. Yüzde 124,8’lik kira artışı ile Erzurum ve Şanlıurfa ile birlikte Türkiye’nin en büyük artışı gören 3’üncü il olan Van’da şu sıralar kente gelenler ciddi sıkıntılar yaşıyor. Bu yükseklik her anlamda kentte sorunlar yaşanmasına neden olurken Şehrivan o sorunu bir de emlak sektöründeki isimlerden dinledi.
GÜNCAN: VAN’DA EV BULMAK ZORLAŞIYOR!
Van’da yaşanan barınma sorunu ile ilgili Şehrivan’a konuşan Van Emlakçılar Derneği Başkan Yardımcısı ve Pınar Emlak Yönetim Kurulu Başkanı Murat Güncan, “Van ev kira fiyatlarının yüksek oluşunda metropol şehirlerle yarışıyor. Van’da 1+1 evler 7 bin TL’den başlıyor, 2+1 evler 10 bin TL’den başlıyor, 3+1 evler ise 14 bin TL’den başlıyor, 25 bin TL’ye kadar çıkıyor. Memurlar Van’a gelmeden bizi arıyorlar. Daire temin etmeye çalışıyorlar. Daire bulmakta zorlanıyoruz. Şu an en büyük sıkıntı budur. Daire bulduğumuzda da ev sahibinin bazı şartları oluyor. İlk şart kiracısının memur olması için, ikinci şart ise kiracının çocuksuz veya en fazla 2 çocuklu olması. İnsanların çocuklu olup olmamasına onlar karar veriyor gibi artık. Bu bizim aldığımız en büyük şikâyetlerden biri. Vatandaşın 3 çocuğu var ve ev bulmakta zorlanıyor. Bu defa iki tarafın arasında kalarak en büyük zorluğu biz emlakçılar yaşıyoruz” dedi.
VAN’DAKİ HAREKETLİLİK YOĞUN!
Güncan, yaşanan sorunu bir duruma bağlayarak, “Nüfusu kimse durduramaz. Nüfus Van’da arttığı gibi diğer memleketlerde de artıyor. Van, her yerden göç alan bir il. Son yıllarda özellikle İranlıların yoğun şekilde Van’a gelmesinden biz bu sorunu yaşıyoruz. Oteller doluyor veya İranlı turistler otelde kalmak istemiyor. Bu defa ev kiralık ev oralarda kalıyorlar. Ben Van’da kiralık ev sayısının az oluşunu ve bundan kaynaklı kiralık evlerin fiyatlarının yüksek oluşunu buna bağlıyorum” ifadelerini kullandı.
VAN’DAKİ EMLAKÇILAR DA ARADA KALIYOR
Van’da emlakçıların arada kaldığını ve sorunlar yaşadığını aktaran Güncan, “Devlet ev sahiplerinden yüzde 20 emlak vergisi aldığı için ev sahipleri de bu rakamı evinin kirasının üzerine koyuyor. Van’da kiralık evlerin yüksek olmasından en çok biz emlakçılar rahatsızız. Ev sahipleri ile kiracılar arasında kalıyoruz. Ev sahipleri yüksek fiyatlar için diretiyor, kiracılar da fiyatların yüksek oluşundan dert yanıyor. Evi tutacak kişi memur olsa dahi onun da bütçesi sınırlı. Vatandaş yüksek kiralardan çok etkileniyor. Dolayısıyla bununla birlikte suçu bizde görüyorlar. Hâlbuki o kararları biz vermiyoruz. Biz ev sahipleri ile mücadele ediyoruz, çene çalıyoruz. Fiyatları aşağı çekmek için çırpınıyoruz” diye konuştu.
VAN’DA EV BULAMAYIP OTELDE KALANLAR VAR
Çözüm önerisinde bulunan Güncan, “Van’da TOKİ gibi çok sayıda bina yapılırsa bu sorun ortadan kalkar. Hem kiralar düşer ve artış olmaz hem de insanlar bu kadar sorun yaşamaz. Van’da ev bulamayıp otelde kalanlar da var. Özellikle tayin zamanlarında bu sorun yaşanıyor. Ev sahipleri, kiracının memur olması şartına takılmasınlar. Van’da esnafa bile ev verilmiyor. İlla memur olunacak diyorlar. Memura da çok pahalıya evler kiraya veriliyor. Herkes memur olacak diye bir şey yok” şeklinde konuştu.
AĞIRTAŞ: VAN’A GELENLER ŞAŞKINLIK YAŞIYOR
Van’da yaşanan konut sorunuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Ağırtaş Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Ağırtaş, kente gelenlerin kiralık ev bulamadıklarının altını çizerek, “Van’a gelenler ev kiralarını çok yüksek buluyor. Van’a yeni gelenler kiralık ev bulmakta zorlanıyor. Van’a gelen memurlar kiralık ev fiyatlarını görünce inanamıyor. Van gerçekten bu kadar pahalı bir şehir mi diyorlar. Van’la diğer metropol şehirleri karşılaştırıyorlar. Van’da ev çok ama kiraya veren yok. Bu yüzden sıkıntılar yaşanıyor. Van kiralık evlerin yüksek oluşunda İstanbul’la yarışıyor. Van’da 2+1 evlere 20-25 bin TL isteyen ev sahipleri var. Biz emlakçılar olarak bu kadar yüksek fiyatlı evlerle uğraşmıyoruz çünkü kiracılar mağdur duruma düşüyor” dedi.
HER SEMT İÇİN AYRI KİRA ÖNERİSİ
Dışardan gelen vatandaşların yaşadıkları sorunları dile getiren Ağırtaş şunları söyledi: “Van’da serbest bir piyasa var. İnsanlar Van’da evlerini kiraya verirken evlerin fiyatının yüksek oluşundan kirayı da bu yüzden yüksek tuttuklarını söylüyorlar. Van’da her semtin bir kira oranı olursa çok iyi olur. emlakçılar da sorun yaşamaz, dışardan Van’a gelenler de sorun yaşamaz. Maraş’taki eve de 16-17 bin lira isteniyor, başka bir mahalledeki eve de bu fiyatta kira isteniyor. Biz dışardan Van’a gelen insanları bu yüzden tutamıyoruz. Gelen insanlara biraz daha yardımcı olmamız lazım. Memur kesime, öğrencilere Van için sahip çıkmamız lazım. Merkezde ev bulamayanlar TOKİ’lere yöneliyor ve orada da ev fiyatları çok pahalı.”
EMLAKÇILAR DA SORUNUN ÇÖZÜLMESİNİ TALEP EDİYOR
Ağırtaş, kira fiyatlarının semtlere göre değişiklik göstermesi gerektiğini aktararak, “Masraflar çok. Bir ev sadece ev kirasıyla bitmiyor. Elektrik, su, doğalgaz faturası var. Evi geçindirmesi var. Bir sürü gider var. Asgari ücretli bir vatandaş nasıl geçinsin? Biz emlakçılar olarak Van’daki kiralık evlerin fiyatlarının yüksek oluşundan çok şikâyetçiyiz. Ev sahiplerinin biraz daha insaflı davranması lazım. Memurlar kiralarını ödeyemiyor. Bu kiraların belli rakamlarda olması lazım. Bazıları emlakçıları suçluyor ama bizim elimizde olan hiçbir şey yok. Van ile Doğu’daki büyük şehirler arasında dağlar kadar fark var ama Van’daki ev fiyatları o kentlerdeki ev fiyatlarından daha yüksek. Dört dörtlük olmayan, ışık görmeyen, sıkıntısı olan evlere bile çok yüksek fiyatta kira isteniyor. Fiyatların güncellenmesi lazım” diye konuştu.
TAYİŞİ: VAN’DA KONUT TALEBİ KARŞILANMIYOR
Atlas Emlak Yönetim Kurulu Başkanı Abubekir Tayişi, yaşanan soruna dikkat çekerek şunları söyledi: “Uygulanan yüksek faiz politikalarının çoğu insanı cezbetmesi ile oluşan talep doğrultusunda, vatandaşların gayrimenkul ve dairelerini satarak bankalara faizli mevduat hesaplarına yatırmalarına sebep olmuştur. Örnek verecek olursak 4 milyonluk bir gayrimenkulün faiz getirisi kira gelirinden kat kat daha fazla olduğundan insanlara daha mantıklı ve cazip geliyor. Kiralar da enflasyona göre nispeten bir yavaşlama oldu. Mevduattaki yüksek faiz oranı mal sahibi olmak yerine kiracı olmayı avantajlı hale getirdi. Sonrasın da kıyaslama yapıldığın da kiraların anormal değil de normal olduğu algısı yaşanıyor. Ayrıca ilimizde hızlı bir şekilde göç yaşanmaktadır. Bu nedenle talep yeterince karşılanamıyor.”
FİYATLARI GÖREN İNANAMIYOR
Dışardan Van’a gelenlerin sorun yaşadıklarını ifade eden Tayişi, “Kira artışları biz emlakçılar ve kiracıları olumsuz etkiliyor. Bu olumsuzluklar genel iş anlamında bizler ve kiracıları karşı karşıya getiriyor. Asgari ücretli bir çalışanın neredeyse ev kiralaması imkânsız hale gelmiştir. Ya ev tutup aç kalacak ya da aç kalmayıp sokakta yaşayacak. Gerçekten çok zor bir dönem yaşıyoruz. Dışardan tayinle şehrimize gelen ve ev kiralamak isteyen ailelerin de en büyük şikâyetleri, doğru lokasyon da ev bulamamaları ve kira fiyatlarının yüksek oluşu” ifadelerini kullandı.
VAN KONUTTA RAHATA KAVUŞMALI!
Tayişi, sorunun çözülmesi gerektiğini dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Önceden sınır ticareti ile uğraşan insanlarımız, kazanımlarını bu şekil yapılar yaparak ilimize katkı sunuyorlardı. Genel anlamda baktığımızda tüm sektörlerin işleri iyiydi. En azından piyasaya sıcak para akışı oluyordu. Şimdi inşaat ve emlak sektöründe istikrar ve üretim olmadığından tekelleşme yaşanıyor. Bu ise toplumsal olarak olumsuz olarak önümüze çıkıyor. İnşallah bu ele aldığımız konular tez zamanda çözüme kavuşur. Hem ilimiz hem de mağduriyet yaşayan vatandaşlarımız rahata kavuşur.”