ŞEHRİVAN ÖZEL: FATMA NUR POLATCAN-AYDAN KAYHAN
Son haftalarda Van’ın en popüler noktalarından biri haline gelen ve ziyaretçi akınına uğrayan Van Çarpanak Adası, özellikle yaygın medyada ve yerelde yayımlanan görüntülerden sonra büyük ilgi gördü. Kısa sürede büyük bir kalabalığın akın ettiği Çarpanak Adası ve diğer doğal yaşam alanlarında birçok hayvan popülasyonu zarar gördü. Baharla birlikte mor çiçeklere bürünün ağaçlar, yeşillikler ve doğayı görmek ve görüntülemek için Van’ın adalarına akın edenler martılar başta olmak üzere birçok canlının yuvasına büyük zararlar verdi. Doğal yaşam alanı büyük zarar gören hayvanların ve doğanın tahribatı sonrası önemli isimler konuyla ilgili ciddi uyarılarda bulundu. Öte yandan Akdamar, Çarpanak ve Adır Adası’nın son dönemki etkinlikler sonrası ciddi bir kirlilik de yaşadığı konusunda uyarı yapıldı.
VAN BİR ANDA AKIN ETTİ, YILLARDIR DOĞALLIĞINI KORUYAN ALANLAR BÜYÜK TEHLİKE İLE BAŞ BAŞA KALDI
Van’daki tarihi yapılar geçmiş yıllara oranla bu yıl daha fazla ilgi görüyor. Özellikle Akdamar Adası, Çarpanak Adası, Adır Adası, Van Kalesi, Muradiye Şelalesi olmak üzere pek çok tarihi yere yerli ve yabancı turistler akın ederken, bu tarihi yerler bazı sorunlarla da baş başa kalıyor. Tarihi yerleri ziyaret eden yerli ve yabancı turistler çevreye ve tarihi yapılara zarar verirken, ören yerlerindeki hayvan popülasyonu da büyük bir tehlike ile karşı karşıya. Sosyal medyada paylaşıldıktan sonra bir anda akına uğrayan Akdamar, Çarpanak ve Adır Adası’nın çevresi ve hayvan popülasyonu tehlike altına girerken çarpıcı görüntülerin geldiği alanlarda tehlike çanları çalmaya başladı.
AYHAN: KEŞKE BAZI YERLER HİÇ KEŞFEDİLİP TURİZME AÇILMASA!
Çarpanak ve civardaki alanlarda doğal alanların zarar görmesi sonrası sosyal medya üzerinden; “İnsan bazen ‘Keşke bazı yerler hiç keşfedilip turizme açılmasa’ diyor! Çarpanak Adası insan akınına uğruyor içerisindeki doğal ve kültürel değerler tehlike altında. Yetmiyor giden mangal mı yakmıyor? Çöpünü mü bırakıp gitmiyor? İnsanın yıkmadığı yer yıkılmaz gerçekten!” diye bir mesaj paylaşan Turizm Bilim Uzmanı Avşin Ayhan konuyla ilgili Şehrivan’a geniş açıklamalarda bulundu. Ayhan, “Bu konu ne yazık ki biz ekoturizmcilerin kanayan yarasıdır. Van’da çok sayıda hem somut hem somut olmayan kültürel miras hem de doğal unsur bulunmaktadır. Öncelikle bütün bunların uygulamaları, görselleri, örnekleri, tarihleri vb. kayıt altına alınmalıdır. Bu unsurların sürdürülebilirliği için koruma altına alınmaları şarttır. Her bir tahribat bizim için geri dönülemez sonuçlara yol açabilir. Örneğin Somut Olmayan Kültürel miraslarımız arasında unutulmaya yüz tutan uygulamalarımız bulunmaktadır. Bunların gelecek nesillere aktarımı konusunda atölyeler yapılabilir" dedi.
AYHAN, ÇARPANAK ADASI İÇİN ALINACAK TEDBİRLERİ SIRALADI
Çarpanak Adası’nda alınması gereken önlemleri dile getiren Ayhan, “Bu konuda öncelikle Çarpanak Adasını örnek vermek isterim. Bu sene Çarpanak Adasında artan ziyaretçi sayısı gözle görülmektedir. Öncelikle gelen ziyaretçilerin zarar verebileceği kültürel unsurların çevresi kapatılabilir. Çünkü adada 700-800 yıllık geçmişe sahip bir manastır ve antik yol bulunmaktadır. Ayrıca ada “antik yol yürüyüşü” konusunda gerekli tanıtımların ve alınan önlemlerin sonucunda söz konusu turizm çeşidinde merkez haline gelebilir. Doğaya verilecek zarar konusunda da gerek uyarıcı tabelalarla, gerek güvenlik sayısının artırılmasıyla, gerekse cezalarla caydırıcılık sağlanabilir. Hayvan ve bitki popülasyonu konusunda bölgenin flora ve fauna envanter tespiti yapılabilir” ifadelerini kullandı.
ÖNLEM ALINMALI!
Ayhan, tedbir amaçlı, kuşların göç veya kuluçka dönemlerinde Çarpanak ve Adır Adası’na girişlerin yasaklanabileceğin altını çizerek, “Bunların neticesinde de endemik türler ve diğer türlerin koruma altına alınabilmesi için giriş sayısına veya giriş dönemlerine kısıtlamalar getirilebilir. Çünkü yapılan çalışmalar neticesinde Adır adası ve Çarpanak adasında endemik kuş türlerine rastlanmıştır. Söz konusu kuşların göç dönemlerinde veya kuluçka dönemlerinde adalara giriş yasaklanabilir. Ardından ziyarete açılan adalarda kuş gözlem kuleleri veya türler ile ilgili bilgilendirici tabelalara yer verilebilir. Ayrıca bahsi geçen adalarımız 2019 yılında “kesin korunacak hassas alanlar” olarak tescillenmişlerdir” diye aktardı. Ayhan, Akdamar adasındaki tavşan popülasyonunun da yoğun ziyaretçi nedeniyle zarar görebileceğini söyledi.
ÇEVDER: VAN’IN GÜZELLİKLERİ ZARAR VERİLMEDEN GÖRÜLMELİ
Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma ve Geliştirme Derneği (Van ÇEVDER) Başkan Yardımcısı Arzu Dinçer, Van’da tarihi yapıların zarar gördüğünü aktararak, “Van’ın sayısız tarihi yapısı, kültürü var. Eşsiz bir coğrafyası, doğal güzellikleri var. Van Gölü, Van Kalesi, Akdamar Adası, Çarpanak Adası, Adır Adası, Eski Van Şehri, Muradiye Şelalesi… Saymakla bitmeyecek kadar tarihi yapımız ve doğal güzelliğimiz var. Herkes gelmeli ve bu güzellikleri görmeli ama zarar vermeden. Van’ın tarihi yapıları maalesef zarar görüyor, tahrip ediliyor. Geçtiğimiz günlerde Akdamar Adası’nda bir festival yapıldı. Festivali doğru buluyoruz. Sonuçta kentin tanıtımı bizi mutlu eder. Ama bu kenti düşünüyorsak yapılan yanlışları da konuşmak zorundayız” diye konuştu.
FESTİVALDE AKDAMAR ADASI CİDDİ ORANDA KİRLETİLDİ!
Geçtiğimiz günlerde yapılan Akdamar Adası Badem Çiçeği Festivali’nde adanın kirletildiğini dile getiren Dinçer, “Akdamar Adası kimsenin babasının yeri değil. Bunlar Van halkının değerleridir. Festivalin ortak bir çalışma ile yapılması gerekiyordu. Maalesef bu konuda kimseye haber verilmedi. Diğer hata ise ada için gerekli hassasiyetin gösterilmemesi. Festivale gezmek için giden kişilerin mezarlıkların üzerine oturup piknik yapması, çöplerini yere atması, oranın doğasına ve tarihine zarar vermesi kabul edilir değil. Bu anlamda festivalde eksiklikler vardı. O hassasiyetle koşulların oluşturulması lazımdı. Akdamar Adası ve diğer tarihi yerleri gözümüz gibi korumamız lazım. Bir tek çöpün bile yerlerde olmaması gerekiyor” dedi.
DİNÇER: VAN’DA TARİHİ YERLERDE HAYVAN POPÜLASYONU TEHLİKEDE
Van’da tarihi yerlerde hayvan popülasyonunun tehlikede olmasıyla ilgili görüşlerini aktaran Dinçer, “Tarihi eserler hepimizin değerleridir. Her canlının yaşam alanı vardır. Biz adalara giderken turist olarak gittik. Her ne kadar bu adaları gezmek, görmek bizim hakkımızsa canlıların da yaşam alanıdır. Özellikle Çarpanak ve Adır Adası’nda çok ciddi şekilde martı popülasyonu var. Çarpanak ve Akdamar Adası’nda tavşan popülasyonu var. İnsanların oradaki canlı yaşama müdahale etmesi, hayvanların yumurtalarının zarar görmesi, hayvanların yaşamının tehlikede olması kabul edilir değil. Oradaki canlı organizmaya zarar vermek kimsenin hakkı değil. Bu büyük bir yanlıştır. Herkesin bu konuda hassasiyet içerisinde olması gerekiyor. Haziran-Temmuz aylarında her sene Çarpanak’ta ciddi şekilde martı ölümleri oluyor. Birçoğu açlıktan, birçoğu da çöp ve kimyasal maddeden dolayı ölüyor. Bu konuda da duyarlılık yok” diye belirtti.
“BU KENTİN TURİZMİNDEN, KÜLTÜRÜNDEN SORUMLU KİŞİLER NEDEN BUNU DENETLEMİYOR?”
Dinçer, tarihi yerlerde mangal yakılmasına da dikkat çekerek şunları söyledi: “Tarihi yapılarda mangal yakılıyor. Oralar mesire alanı değil. Oralar kültür alanlarımız, değerlerimizdir. Oralarda piknik yapılması, mangal yakılması kabul edilecek olay değil. Çarpanak Adası’nda insanlar mangal yapıyor. Neden? Normalde yapılmaması lazım. Ama insanlar denetim olmadığını biliyor. Bu kentin turizminden, kültüründen sorumlu kişiler neden bunu denetlemiyor? Neden gerekli yaptırımlar yapılmıyor? Piknik yapıldıktan sonra insanlar orayı kirletip bırakıp gidiyor. Bu kabul edilecek bir durum değil. Kullanım hakkına sahibiz ama tahrip etmek, kirletmek ciddi bir durumdur. Her insan kendi evsel atıklarını doğaya atmamalı. Evsel atıkların geri dönüşüme gitmesi gerekiyor. İnsanlar çevreye hassas olmalı.”
TUNÇDEMİR: VAN’DA İÇ TURİZMDE YOĞUNLUK OLMADI
Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van Gölü Havzası Turizm Derneği (VAHATUDER) Başkanı Abdullah Tunçdemir de Çarpanak’taki manzaralar ile ilgili konuşarak; “Bizim tarihi yapılarımıza sahip çıkmamız lazım, korumamız lazım. Piknik yapılabilir ama oralarda mangal yakmak, zarar vermek, doğayı kirletmek hoş değil. Bütün yerlerde mangal yakmak yasak ama Çarpanak Adası’nda mangal yakılıyor. Çarpanak Adası restore de edilmemiş. Adaya gidilen yol berbat halde. Korunması lazım ama yok” dedi. Tunçdemir, hayvan popülasyonunun korunması gerektiğini vurgulayarak, “Adalardaki hayvan popülasyonu da tehlikede. Çarpanak Adası’ndaki martılara zarar verilmemesi lazım. Onların üreme yerlerine zarar verilmemeli. Bu konuda da yetkililer duyarlı olmalı. Hayvan popülasyonunun korunması lazım. Biz bu hayvan popülasyonunu korursak ciddi şekilde turist çekeriz. İnsanlar bu hayvanları izlemek için adaya gelir. Herkes bu konuda sağduyulu olmalı. Tarihi yapılarımızı korumamız lazım. Denetim şart. Van’ın hak ettiği turistin gelmesi lazım. Kent sadece İranlılar üzerine kurulmamalı” diye aktardı.
AYTEMİŞ: VAN’IN DEĞERLERİNE SAHİP ÇIKILMALI
Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Meşe Derneği Yönetim Kurulu Derneği Başkanı ve doğa aktivisti İhsan Aytemiş, “Yaz geliyor. Havalar ısındı. İnsanların gezmesi en doğal haklarıdır. Doğaya zarar verecek eylemlerde bulunmaları çok yanlıştır. Biz insanlar ihtiyacımız süresince tüketim yapma hakkına sahibiz. İhtiyacımızdan fazlası bizim değildir. Dolayısıyla insanların doğayı fütursuzca kullanmamaları gerekiyor. Van’da çok sayıda değer var. Van Gölü’nün kirletilmesi çok üzücü bir tablo. Tarihi değerler ve kültürlere yönelik bir ilgi eksikliğini gördüm. Bu değerlere sahip çıkılması gerekiyor. Tarihi değerlerin korunması, çevrenin korunması üzerine yasalarımız mevcuttur. Devletimizin yetkilileri bu yasalar çerçevesinde yaptırımlar yapmalı” ifadelerini kullandı.
