Son dönemlerde olumsuzluklarla anılmaya ve kente yakışmayan istatistiklerle gündeme gelen Van’ın en büyük sorunlarından birisi olan işsizlik, dolaylı olarak büyük olumsuzluklar yaşatmaya devam ediyor. 2023 yılında Türkiye’nin en yoksul kentlerinden biri olan hatta kişi başına düşen milli gelirde 81’inci olan Van’da nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan gençler de işsizlikle mücadele ediyor. Ülkenin en genç nüfusuna sahip olan Van’da iş bulamayan gençler çareyi gurbet ellerde buluyor. Gencinden yaşlısına Van’da iş bulamayan herkes başka illere giderek inşaat başta olmak üzere belli başlı sektörlerde çalışarak hayatını idame ettirmeye çalışıyor.
HER HAFTA VANLI GENÇLERİN ÖLÜM HABERİ GELİYOR
2022 yılında 62 bin 422 kişinin göç ettiği Van’dan göç etme nedenleri arasında ilk sırada ‘hane-aile fertlerinden birine bağımlı göç’, ikinci sırada ise ‘daha iyi konut ve yaşam koşulları’ yer alıyor. Ekmek parası kazanmak için başka illere giden Vanlı işçiler iş kazası sonucu hayatını kaybediyor. Son birkaç ayda çok sayıda Vanlı işçi çalışmak için gittiği gurbette hayatını kaybetti. Neredeyse her hafta yeni ölüm haberleri gelmeye devam ederken, kötü yaşam koşulları yüzünden göç veren Van’ın ve gurbette hayatını kaybeden Vanlı işçilerin durumuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Saadet Partisi Van İl Başkanı Özay İlhan, “Van istihdam kenti olabilecekken bugün işsizlik kenti haline dönüşmüştür” dedi.
İLHAN: TÜRKİYE’NİN EN YOKSUL KENTİNDE İŞ BULAMAYAN VANLI ÇAREYİ GURBETTE ÇALIŞMAKTA BULUYOR…
Van’ın işsizliği ile ilgili düşüncelerini dile getiren İlhan, “Van, Türkiye’de işsizlik oranında en yüksek şehirlerden biri olmakla beraber genç işsizlik oranında da ilk 5’te olan bir şehirdir. Van’da istihdam oranları yok denecek kadar azdır. Gelinen noktada Van’da büyük firmalar yok. 4-5 yıldır çağrı merkezleri üzerinde kısmi olarak bir istihdam oluşturulmaktadır. Bunların sayısı da 10 binin altındadır. Van, TÜİK’in açıkladığı verilere göre Türkiye’nin en yoksul şehridir. Van yaşanılabilir şehirler arasında da son 10’da yer almaktadır” ifadelerini kullandı.
VAN’A HER AY İŞÇİ CENAZELERİ GELİYOR
İlhan, çalışmak için gurbete giden Vanlı işçilerin durumuyla ilgili konuşarak şunları söyledi: “Van’da insanlar geçimini sağlayamadığını için burayı terk ediyor, başka şehirlerde inşaatta ya da diğer sektörlerde çalışıyorlar. Memleketin dört bir yanına çalışmak için gidiyorlar. Bunun yanı sıra yurt dışına da çalışmaya gidiyorlar. Van’a ne yazık ki her ay cenazeler gelmekte. Son 5 yıldır Vanlı işçi ölümleri arttı. Van istihdam kenti olabilecekken bugün işsizlik kenti haline dönüşmüştür. Doğu ve Güneydoğu’nun çekim merkezi konumunda olması gerekirken son yıllarda ciddi anlamda göç vermektedir. Köyden şehre, şehirden büyükşehirlere göç son yıllarda Van’ın kaderi olmuştur. Buna köylerimizin boşalmasına, köydeki insanların üretimden kopmasına, bugün birçok arazinin ekilmeden boş olmasına, meraların yeterince değerlendirilmemesine neden olmaktadır.”
“VAN DAR BİR ALANA SIKIŞMIŞTIR”
Van’da yaşanan sorunları aktaran İlhan, “Van tarım ve hayvancılık konusunda Türkiye’de en iyi olabilecek kentken, bugün bu alanlarda düşüş yaşanıyor. Geçmişte 6 milyon küçükbaş hayvana sahip olan Van’da küçükbaş hayvan sayısı 2 buçuk milyonun altına inmiştir. Van’dan başka ülkelere küçükbaş ihracatı yapılırken bugün Van kendi et ihtiyacını bile dışardan almak zorunda kalmaktadır. Türkiye’nin İran’la olan uzun sınırı Van’da olmasına rağmen değerlendirilmiyor. Sınırda birçok ürünün geçişine izin verilmiyor. Böyle olunca ticaret de Van’da istenilen oranda yapılmamaktadır. Van turizm açısından önemli bir kenttir. Turizmde altyapı olmasına rağmen turizm de yeterince değerlendirilmemektedir. Gelinen noktada Van dar bir alana sıkışmıştır. Ne büyümektedir ne de istihdam arttırılmıştır” dedi.
“KENT HER GEÇEN GÜN KAN KAYBEDİYOR”
İlhan, Van’ın göçüne dikkat çekerek, “Bir insanı şehrinde tutmanın en temel yolu o insanın o şehirde karnını doyurmasından geçer, o şehirde mutlu olmasından geçer. İnsanlar bir şehirde karnını doyuramıyorsa, ekonomik anlamda sorunlar yaşıyorsa bu durum insanların o şehirden umudunu kesmesine sebep olur ve bununla birlikte de farklı illere göç olur. Van kırsaldan göç alırken şehirli olanların da terk ettiği bir şehir haline geldi. Van’ın son yıllarda nüfusu düşmektedir. Van her geçen gün kan kaybediyor. Şehirde istihdam alanlarının oluşturulmaması, tarım ve hayvancılığın gelişmemesi şehri daraltmıştır ve birçok insan da bu şehirden umudunu kesip başka illere gitmiştir” diye aktardı.
BİR DÖNEMLER FABRİKA ŞEHRİ OLAN VAN’DAN GÖÇ VEREN VAN’A…
İlhan, Van’ın köylerinin canlandırılması gerektiğini dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Köylerin canlandırılması gerekiyor. Van’da tarım ve hayvancılığı ayağa kaldırmamız gerekiyor. Köylüyü şehre getirmektense şehri köye götüremiyorsak bu sorunlar çözülmez. İnsanların işsizlik oranı anca bu şekilde düşer. Van’da tarım ve hayvancılığa yönelik tesislerin yeniden kurulması gerekiyor. Van’da tüm fabrikalar lav oldu. Sadece şeker fabrikası duruyor. Tarım ve hayvancılığa yönelik fabrikaların yeniden açılması gerekiyor. Van’a Avrupalı turistlerin gelmesi için çalışmaların yapılması gerekiyor. Van’a yatırımcıları çekecek şekilde bölgeye pozitif ayrımcılık yapılması gerekiyor.”
