ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-ŞABAN BEYAZSAÇ
Van’da 2019’da başlatılan havaalanı genişletme çalışmalarının ardından sefer sayılarında yapılan değişiklik ve uçak biletlerindeki fiyat artışı ile yolcuların günler öncesinden uçak bileti bulamaması gibi sorunlar katlanarak devam ediyor. Türkiye’de en çok tercih edilen ve kullanılan havalimanlarından biri olan Van Ferit Melen Havalimanı, yıllardır büyük sorunlarla anılırken, uçuş sorunu da kentte sık sık gündem oluyor. Son yıllarda eksik uçuşların artmasına yönelik girişimler, çalışmalar ve çağrılar sürerken, kentteki turizmciler de Şehrivan’a yaşanılan sorunları değerlendirdi. VAHATUDER Başkanı Abdullah Tunçdemir, uçak sorunundan dolayı kent turizminin gelişemediğini aktarırken, Turizmci Murat Beyaz da yaklaşan Kurban Bayramı’na dikkat çekerek, uçaklarda yer bulamama sıkıntısıyla karşı karşıya olduklarını belirtti.
UÇAK SORUNU VAN’IN GÜNDEMİNDEN ÇIKMIYOR
Van Gölü Havzası Turizm Derneği (VAHATUDER) Başkanı Abdullah Tunçdemir, “Bu uçak sorunu Van’ın gündeminde uzun süredir var ve çıkmıyor da. Bana göre Van’ın hak etmediği bir konu. Ben turizmciyim, mevcut olan sefer sayıları sadece münferitte yarıyor ve biz turizmcilere hiç yaramıyor. Biz yer bulamıyoruz, fiyatlar da yüksek. Bu bölgenin turizmi nasıl gelişecek? Bizim için uçak sayıları çok önemli. 20-25’i bulan sefer sayısı şu an 8 ila 10 arasında. Bu yaz da şu anda hemen hemen 8-10 civarında. Çok kötü. Uçak sayısı azaldıkça fiyat da yükseliyor. Pegasus tamamen yurtdışına yönelip uçaklarını kesti, Adana’yı haftanın 2-3 gününe çevirdi. Bir diğer havayolu firması Sun Express de aynı şekilde yurtdışına yöneldi, Antalya ve İzmir seferlerini azalttı. Her gün 2-3 olan İzmir uçak seferleri de artık yok.’’ Dedi.
“BEKLEMEKLE, OTURMAKLA SORUN ÇÖZÜLMEZ”
Her sene aynı sorunlarla gündemi meşgul ettiklerini belirten Tunçdemir, şöyle konuştu: “Türk Hava Yolları milli havayolu firmamızdır ama yetkililerimizde iş yok. Karadeniz Bölgesi’ne, Diyarbakır’a ya da farklı bir yere uçak var da bize mi yok? Biz burada geri kalıyoruz. Buna kim öncülük edecek? Milletvekilleri, valilik, sivil toplum örgütlerinin başındaki ticaret odası öncülük edecek. Biz esnafların işi değil ki, onların önderlik yapması, bu sıkıntıyı onların dile getirmesi gerek, lobiyi onlar sağlayacak. Hükümetle, devletle ya da Türk Hava Yolları Genel Müdürlüğü’yle, Anadolu Jet’le görüşerek bizim sorunlarımızı çözecekler. Uçaklarımız kesildi, başka yerlere verdiler ve uçaksız kaldık. Birbirimizle konuşuyoruz, soruyoruz, bu bir çare değil. Sorunu kökten çözmemiz lazım. Beklemekle, oturmakla olacak bir şey değil. Bu sorunu çözerken de her yıl aynı sorunu yaşamamamız lazım.”
“FİRMALAR VAN’A GELMİYOR”
Firmaların Van’a sefer düzenlemesi gerektiğini ifade eden Tunçdemir, “Her yıl kışın uçak sayısı yükseliyor, yazın düşüyor. Böyle bir şey olabilir mi? Tüm havayolları iki tarife yapıyor; bir yaz tarifesi diğeri kış tarifesi. Kış tarifesi yapılırken yaz tarifesi yapılmadan önce bizim yetkililerle konuşmamız ve sorunu halletmemiz lazım. Yaz tarifesi programında uçaklarımızı eksiltmeyin diye. En azından 15-20 arasında tutun veya varsa fazla ek uçak bırakın dememiz lazım. Fakat böyle bir talebimiz de yok, böyle bir çalışmamız da yok. Ne olacak? Havayolları kendilerine göre haklı olarak; ‘En uzak nokta Van, ben neden uçayım? Avrupa’ya iki saatte gider, Van’a uçmam’ diyor. Havayoluyla konuştuğumuz zaman en ufak bir durumda uçağın maliyetini bizim önümüze çıkarıyorlar. Özel havayolları için bir şey söyleyemem ama milli havayolu buraya fedakarlık yapıyor, öncülük de yapması lazım. Burada da bizim yetkililere iş düşüyor.” Şeklinde konuştu.
“ESNAF VE TURİZMCİLER OLARAK MAĞDURUZ”
Tunçdemir, “Yetkililerimizden rica ediyoruz, hem esnaflar hem turizmciler olarak mağduruz. Ne yapacağımızı kara kara düşünüyoruz. Geçtiğimiz dönemlerde ek sefer getirdiler fakat kışa denk geldi. Ek sefer bize yazın lazım. Eğer bize ek uçak bırakılabiliyorsa bu uçuşlar yaza kalsın, sezonda bırakılsın. Kışın zaten her zaman uçaklar boşta kalıyor. Örneğin bir turist paket program alıyor, bu program içerisinde maliyet nedir? Ulaşımdır, otelidir, rehberliktir, yeme-içmesidir. Bunların hepsi birer etkendir. Tek taraflı uçağı bin liraya alırsın, uçak olmazsa bu fiyat iki bin liraya çıkar. Bu şekilde de tur fiyatı yükselecek. Haliyle fiyat yükseldiği zaman turist de gelmez. Paket programının fiyatını etkilediği zaman turist hangi bölge ucuzsa o bölgeye gidecek.” diye ekledi.
“VAN’A GEREKEN UÇAK SAYILARININ SAĞLANMASI LAZIM”
Van’a gereken uçak sayılarının sağlamaları gerektiğini vurgulayan Tunçdemir, şunları anlattı: “Bize en çok gelen turistler İstanbul, Ankara, Antalya ve İzmir’den geliyor. Türkiye’nin tüm bölgelerinden geliyorlar. Buna rağmen gelen İzmir seferleri çok azaldı. Antalya ve Adana da aynı şekilde azaldı. Diğer seferler de münferite hizmet ediyor, bize çok bir faydası yok. Kara kara düşünüyoruz. Uçaklar bize hitap etmediği için diğer illerdeki turistleri de ilimize çekemiyoruz. Biz sefer talebinde bulunana kadar yedekte bekleyen münferit yolcular alınıyor, hemen uçak doluyor. Tek bir uçakla ne yapabiliriz ki? Van’ın turizmi olumsuz yönde etkileniyor. Ben her zaman söylediğimin aynısını yine söylüyorum; Vekillerimiz, valiliğimiz, ticaret odasının lobi yapmaları gerekiyor. Makamlarında oturarak bir şey beklemekle olmuyor. Gidip havayollarının genel müdürlükleriyle hem yaz tarifesi için hem kış tarifesi için programlar yapılmadan evvel bunları konuşup ciddi şekilde bizi mağdur etmemeleri gerekiyor’’
GİRİŞİMLERİN SONUÇ VERMEDİ
Tunçdemir, son olarak cümlelerini şöyle tamamladı: “Vekillerimizin bu sorunu meclise taşımasına çok sevinirim. Daha önceden yapan vardı ama çok bir etkisi olmadı, gündem olmadı. Twitter’da Van olarak bir gündem başlatıldı, güzel bir yere gelindi fakat yetmedi, yerinde durdu. Ben bir turizmciyim, eğer Van Gölü havzasında turizmin gelişmesini istiyorsak başta ulaşımı, altyapıyı düzenlememiz gerekir. Eğer bir turizm bölgesinin altyapısı yoksa veya ulaşımı rahat değilse olmaz, geri kalır. Onun için bizim zamanımızı kaybetme şansımız yok, yarışmamız lazım, hareket etmemiz lazım. Ne kadar geç kalırsak o kadar zarar edeceğiz. Yetkililerden yardım istiyoruz, başka çaremiz yok.”
BEYAZ: BAYRAM VE TATİLLER YAKLAŞTI SORUN BAŞLADI
Turizmci Murat Beyaz ise kentin uçuş sorununu değerlendirerek, “Her yaz dönemi olduğu gibi, her bayram ve tatil dönemi olduğu gibi bu sene de maalesef yine aynı krizle karşı karşıyayız. Aslında biz sektör olarak buna alıştık. Alıştık derken de yanlış anlaşılmamalı, önemsemediğimiz ya da dikkate almadığımız bir durum değil, kesinlikle bu bizi fazlasıyla üzen bir durum çünkü insanların taleplerini karşılayamıyoruz. Biletler yok satıyor, yani bu yok satma işlerin çok iyi olduğundan değil, belli dönemlerde var olan sefer sayılarının ihtiyacı karşılayamamasından dolayı kaynaklanıyor. Maalesef biz de çeşitli zamanlarda çeşitli yerlerde farklı zamanlarda uçaklarda yer bulamama krizini dile getirip dikkat çekmeye çalıştık ve bu krizin defalarca yaşanacağını dile getirdik ve bunun için ta kış aylarından itibaren uyarılarda da bulunduk. ‘Önümüz yaz, önümüzde bayramlar var ve uçaklarda yer bulamama sıkıntısıyla karşı karşıyayız.’ Dedik ama dikkate alması gerekenler dikkate almadı ve bayrama on gün kala bayram günü de dahil İstanbul’dan Van’a gelişlerde yolcunun yoğun olarak seyahat ettiği güzergahta maalesef yer yok.” İfadelerini kullandı.
“VAN GERİYE İTİLMEYİP HAK ETTİĞİ SEFERLERİ ALMALI’’
Beyaz, cümlelerini sürdürerek, şunları anlattı: “Belli aralıklarla belli yerlerde bulunuyoruz belki sesimizi duyan olur belki çözüm üreten olur diye. Geçenlerde sosyal medya üzerinden de paylaştım, 24 Haziran’dan bayram gününe kadar uçaklarda yer yoktu, şimdi 19 Haziran’dan bayram gününe kadar yer yok ve bu tarih gitgide geriye doğru gidiyor. Van gibi bir şehir için iki tane ek sefer konulması, ya da var olan uçak tiplerinin büyütülmesi çok da zor olmamalı. İlla ki her şehirde talep olacaktır ama nüfus ve bölgeye etkisi bakımından düşünüldüğünde Van bölge kentidir ve bu anlamda geriye itilmeden sadece hak ettiği kadar sefer konulursa iyi olur. ‘Herhangi bir yere giden uçağı kaldırsınlar da bize versinler’ diye bir iddiamız yok. Bizim nüfusumuz ve yolcu potansiyelimiz göz önüne alınarak sefer verilsin, bu bizim ihtiyacımızı karşılar. Mutlaka bir çözüm üretilmeli. Her gün ailesiyle beraber bayrama gelecek yüzlerce yolcu ya da tatile gelecek olan insanlar maalesef uçaklarda yer bulamıyorlar ki aynı şekilde otobüslerde de yer yok. En azından bu seneyi böyle uçak krizleriyle geçirmemeliyiz, turizm şehri olma iddiasındayız ve bu anlamda bir beklenti içerisindeyiz. Yer bulamayacaksak maalesef ne turist getirebiliriz ne de turist grupları getirebiliriz. Açıkçası durum iyi görünmüyor.’’
“VAN BİLET FİYATLARINDA BİRİNCİ SIRADA”
Van’ın en fakir illerinden biri olduğuna dikkat çeken Beyaz, “Yıllardır da bu sonuç değişmiyor. 81 il içerisinde 75-76 ya da 77. Sıradayız. Bütün ekonomik verilerde 81 il içerisinde son beşlerde altılardayız ama gelin görün ki uçak bileti fiyatlarında da birinci sıradayız. Yaz döneminde ister üç ay önceden bilet alın ister dört ay önceden bilet alın 1200 liraya sabitlenmiş bir fiyatla karşılaşıyoruz. Buna karşın farklı şehirlere baktığımızda 550-600 lira gibi rakamlar var. Çoğunlukla o fiyatlardan satıp bir iki gün kala fiyatları yükseltiyorlar ama bizde uçağın neredeyse tamamını 1200 liradan satıyorlar. Burada da tezat olan durum şu; gelir düzeyi düşük olan fakir bir şehir ama aldığı hizmet karşısında daha yüksek bir fiyata mahkum edilmiş bir şehir. Elbette ki ticari kaygıları anlarız, firmaların da ticari kaygıları vardır ama bunun yanında bir de sosyal sorumluluk da vardır. Burada tamamen ticari kaygılarla bakarsak yaşadığımız hem yer bulamama hem de fiyat kısmındaki krizlerde doğru olmayan bir uygulamayla karşılaşırız. Sadece ekonomik bakılmamalı, sosyal yönden de dikkate alınmalı.’’ Diye ekledi.
BÖLGESEL HAVALİMANLARI KURULMALI
Yaşanılan sorunların çözüm önerilerini de sıralayan Beyaz, şunlara dikkat çekti: “Ben bir turizmci olarak konunun siyasilerce meclise taşınıp taşınmamasıyla açıkçası çok ilgilenmiyorum çünkü birçok kıymetli girişimler yapıldı ve sonuçlanmadı. Bu işe kafa yoran vekiller de oldu, mecliste gündem oluşturup dile getirdiler ama artık bu işin siyasi boyutundan ziyade biraz da gerçeği görmekle alakalı olduğunu düşünüyorum. Bir turizmci olarak söylüyorum, Türkiye’de gereğinden fazla havalimanı var, gereğinden fazla havaalanı yapıldı ve bu havaalanları da yapıldığı için mecburen uçak sefer sayısı konuluyor. Mutlaka bu hatadan dönülmeli çünkü hatanın neresinden dönülürse kardır. Bölgesel havalimanları kurulmalı. Yeni bir havalimanı kurulmasından bahsetmiyorum, var olan havalimanlarının bölgesel hale getirilmesini ve bölgesel uçuşlar yapılması gerektiğini düşünüyorum. Örneğin Van Gölü havzasına baktığımızda Hakkari, Muş, Van, Ağrı, Iğdır ve Kars’ta var. Neredeyse havalimanı olmayan şehir yok. Bunların tamamı bir bölgeye veya iki bölgeye toplanabilir. Van bir bölge olabilir”
“UMARIM ÖNERİLER DİKKATE ALINIR”
“Öbür taraftan Güneydoğu’ya baktığımızda Diyarbakır’da, Siirt’te, Mardin’de, Batman ve Şanlıurfa’da havalimanları var ve hepsi de birbirine 1 ya da 1 buçuk saat mesafededir. Buralarda da yine bölgesel havalimanları tercih edilmeli ve bu şekilde Türkiye’deki uçak sayıları aslında talebi karşılayabilirler ama daha doğrusu her şehre bir havalimanı yaparsanız bazı sorunlarla karşılaşabiliyorsunuz. Örneğin küçük şehirlerdeki havalimanlarının uçakları yüzde 20-30 gibi bir dolulukla gidip gelirken, Van gibi bir şehirde yüzde 100 doluma ulaşıyor ve insanlar uçaklarda yer bulamıyorlar. Böyle bir sorunla karşı karşıya kalmış oluyoruz. Türkiye’de mutlaka bölgesel havalimanlarına geçilmeli, her şehirde yapılan havalimanlarının işe yaramadığı artık sektör tarafından görüldü. Umarım karar vericiler de bu anlamda önerilerimizi dikkate alır ve bir tasarrufta bulunurlar.’’
