Ticaret Bakan Yardımcısı Özgür Volkan Ağar’ı ziyaret eden, Van TSO heyeti ve bölge oda başkanları; dış ticarette yaşanan sorunlar, sıkıntılar ve çözüm önerilerini iletti. Yapılan görüşmede; Kapıköy Gümrük Kapısı’nın transit ticarete açılması, İran Konsolosluğu’nun Van'da hizmet vermesi, Van Gümrük Müdürlüğü'ne ihtisas yetkisi verilmesi, Eximbank’ın Van'da hizmet vermesi, Gelincik ve Çilli Kapılarının açılması, Tahran, Urmiye-Van uçak ve tren seferlerinin planlanması, Kapıköy’den kimlikle giriş-çıkış yapılması ve Kapıköy’e ek peron yapılması gibi önemli konular Bakan Yardımcısı Ağar’a rapor halinde sunuldu. Görüşmede Bakan Yardımcısı Ağar’ın yanı İhracat Genel Müdürü Mehmet Ali Kılıçkaya, Genel Müdür Yardımcısı Tayfun Kılıç, Gümrükler Genel Müdür Yardımcısı Burak Serkan Yaşar ve İhracat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Mustafa Yavuz yer aldı.
Van TSO tarafından hazırlanan ve Ağar’a sunulan dosyada yer alan talepler;
ODAMIZ İRAN İLİŞKİLERİ
Odamızın İran ile ilişkileri çok önemli bir boyuttadır. Tebriz, Urmiye, Salmas, Hoy, Erdebil ve diğer şehirler ile güçlü bir iletişime sahibiz. Bu ilişkiler neticesinde son yıllarda çok önemli yol aldık. Ticari ilişkilerin gelişmesi ve turizm ekonomisine önemli yansımaları oldu. Bakanlığımızın ve bürokratlarımızın görüşmeler ve ziyaretlerde bizlere eşlik etmesini ve yanımızda olmasını istiyoruz. Bu durum resmi anlamda katkılar sunacaktır. Bu noktada oda olarak her türlü desteği vermeye hazırız. İlk etapta genel müdürlerimiz ve daire başkanlarımızla birlikte İran’a bir program düzenlemek istiyoruz. Tabi ki programı Sayın Bakan Yardımcımız Volkan Ağar’ın önderliğinde ve katılımıyla gerçekleştirmek isteriz.
KAPIKÖY’ÜN TRANSİT TİCARETE AÇILMASI
Kapıköy Gümrük Kapısı’nın 7/24 hizmete başlamasıyla birlikte ihracat rakamlarımızın artması adına Kapıköy Gümrük Kapısı’nın transit geçişe açılması gerekmektedir. Bu durum; başta ilimiz ve ülkemiz ihracatına katma değer yaratacaktır. Türkiye-İran arasında öngörülen dış ticaret hacmine kısa vadede katkı sunacaktır. Gürbulak Gümrük Kapısı’nın modernizasyonu nedeniyle oluşan yoğunluğu hafifletecektir.
İRAN BANKALARININ VAN’DA ŞUBE AÇMASI
Ticaret ve turizm hacmine rağmen ilimizde İran Bankalarına ait şubeler yoktur. Banka şubeleri açılması durumunda İran ile yapılan ticaret hacminde artış gerçekleşecektir. Banka şubeleri olmaması özellikle İran ile ticaret yapan üyelerimizin %6’lık bir Kredi Kaynak Destekleme Fonu (KKDF) oranı ödemelerine neden olmakla birlikte ödemelerin peşin veya güvenilir olmayan aracılara elden yapılmasına neden olmaktadır.
İRANLI FİRMALARIN BANKA HESABI AÇMALARI
İran vatandaşı olup ülkemizdeki odalara üye olan firmaların bankalarda hesap açmalarına zemin hazırlanmalıdır. Bu durum ticari anlamda önemli katkılar sağlayacaktır.
İRAN KONSOLOSLUĞUNUN VAN’DA HİZMET VERMESİ
İran ile 300 kilometre kara sınırına sahip olan, yaklaşık 500’ü aşkın İranlı tüccarın faaliyet yürüttüğü, 300’ü aşkın İranlı öğrencinin eğitim gördüğü, yılda en az 600 bin İranlı vatandaşın konakladığı Van ilinde konsolosluk hizmeti verilmesi gerekmektedir. 80 kilometrelik mesafede ülke değiştiren insanlar herhangi bir belge için 400’ü kilometreyi aşkın bir uzaklıkta olan Erzurum’a gitmeye zorlamaktadır. Turizm ve dış ticaret potansiyelimiz ile komşuluk ilişkilerimiz göz önüne alınarak konsolosluk hizmeti verilmesi hususunun öncelemesi gerekmektedir.
KESİNTİSİZ DEMİRYOLU AĞI YAPILMALI
Son zamanlarda İran ile turizm konusunda da önemli bir ticari işbirliği yakaladık. Bu noktada kesintisiz demiryolu ağı önemli bir yer tutmaktadır. Mevcut sistem maddi ve zamansal kayba neden olmaktadır. Batı'dan Van'a ürün getirmek isteyen bir firma ürünün tren vagonlarına bindirmektedir. Tatvan'a geldikten sonra önüne 2 seçenek çıkıyor. Ya vagonları feribota bindirip karşıya geçecek, ya da yüklü vagonlardan indirip karayolu ile karşıya geçecek. Maliyet hesapları dikkate alındığında firmalar çoğu zaman karayolunu tercih ediyor. Ürünlerin birkaç kez yükleme-boşaltma maruz kalması zaman kaybının yanı sıra, ürüne de zarar vermektedir. Bunun yanı sıra tüm dünya ülkeleri raylı ulaşımı daha fazla kullanırken, ülkemizde bu oran düşük seviyelerde seyretmektedir. Özellikle turizm amaçlı tren yolunu kullanan turist sayısı oldukça fazladır. Bunun en canlı örneğini Doğu Ekspresi aracılığı ile bölgemizde yer alan Kars ilinde görmekteyiz. Kesintisiz Van Gölü Demiryolu Hattı’nın hayata geçirilmesi yukarıda bahsedilen ticari faaliyetlerin yanı sıra ilimiz ve bölgemiz turizmine de katkı sunacaktır.
VAN GÜMRÜĞÜNE İHTİSAS YETKİSİ VERİLMESİ
Cam ve gıda ihtisası başta olmak üzere sınır kapımızda dış ticarete konu olan ürünlerin ihtisas gümrüğünün açılmasına ilişkin bir alan çalışması yapılması gerekli hale gelmiştir. Geçmiş dönemlerde bahse konu talebe ilişkin yazılı ve sözlü olarak birçok başvuruda bulunulmuş ancak henüz bir yol alınamamıştır.
STM SAHASI YAPILMASI
Dış ticaret faaliyetlerinde yaşanan olumsuzlukları bir nebze de olsa hafifleteceğine inandığımız ilgili kanunlar çerçevesinde gerçekleşen sınır ticareti faaliyetleri, STM sahasının olmayışından dolayı aksamaktadır. Kentimiz özelinde yaklaşık bin firmaya iktisadi imkan sağlayan bahse konu ticaretin aksamadan ve daha iyi şartlarda yapılabilmesi düzenli bir STM sahasının inşa edilmesi ile mümkün olacaktır.
ZİRAİ KARANTİNA
İlimiz ve bölgemizde ithal edilen ve karantinaya tabi tarım ürünlerinin karantina tahlilleri en yakın Diyarbakır Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü’nde yapılmaktadır. Bu durum başta zaman kaybı olmak üzere maddi ve manevi kayıplara neden olmaktadır. Van ve bölge illerine hizmet vermesi adına kentimizde Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü veya Laboratuvarı kurulması gerekmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Van Laboratuvar Müdürlüğü’nde bazı cihazların arızalı olduğu gerekçesiyle “tarım uygunluk tahlilleri” Mersin’e gönderilmektedir. Laboratuvarın aktif hale gelmesi gerekmektedir.
TAM DONANIMLI GÜMRÜK LABORATUVAR
2017 Yılında gündeme gelen hemen hemen birçok hazırlığı yapılan ithalat ve ihracat ürünlerinin analizinin yapılması için çok önemli olan tam donanımlı gümrük laboratuvarının hayata geçirilmesi, dış ticarete konu olan ürün yelpazesinin genişlemesine vesile olacaktır.
SINIR TİCARETİ LİMİTLERİNİN ARTIRILMASI
Sınır ticareti kapsamında her yıl odalarımıza gönderilen Ticaret Bakanlığı ithalat değer limitlerinin artırılması bahse konu ticaretin daha etkin hale gelmesine vesile olacaktır. Van ilinde bini aşkın firmaya belirlenen toplamda 39 milyon 964 bin 167 Dolarlık tarım ürününün sınır ticareti kapsamında ithalatına izin verilmesi yeterli değildir. Kotaların artırılması sosyal ve ekonomik anlamda önemli etkiler sağlayacaktır.
VAN’A EXİMBANK ŞART!
İlimizde bini aşkın aktif dış ticaret firması bulunmakta, bu firmaların ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi ve ülke ekonomisine katkılarının artması için desteklenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede ilimizde Eximbank imkanlarından faydalanmak üzere bir temsilciliğe ihtiyaç duyulmaktadır.
GELİNCİK VE ÇİLLİ KAPILARI AÇILMALI
Başkale’deki Gelincik Sınır Kapısı ve Çaldıran’daki Çilli Sınır Kapısı’nın bir serbest ticaret merkezi olması ve sınır kentleri arasındaki ticaretin aktif hale gelmesi, insanların yaşadığı yerde, doğduğu yerde doymasını sağlayacaktır. Bölgesel kalkınmanın önünü açacaktır.
TÜRKİYE-İRAN ORTAK OSB KURULMALI
Orta Vadeli Program’ın 24. sayfasında Politika ve Tedbirler Başlığı 49. Maddede yer alan; dış ticaretin geliştirilmesinde “dost ülkelerden tedarik” ve “yakın ülkelerden tedarik” gibi yaklaşımlar izlenerek, ortak değer, amaç ve çıkarları olan ülkeler ile ekonomik ve ticari ilişkiler derinleşmesi başlığı Türkiye-İran Ortak OSB kurulması arzumuzu destekler niteliktedir. Bu çerçevede, birbirini tamamlayıcı ve birbirinin yan ürününü teşvik eden sanayicilerin bir arada ve bir program dahilinde üretim yapmalarıyla, üretimde verimlilik ve kar artışı sağlanacaktır. Sanayi yaygınlaştırılacaktır - Tarımsal ürünler sanayide kullanılacaktır - Sağlıklı, ucuz, güvenilir ürünler imal edilecektir - Sınır kapıları işlevsel hale gelecektir - İhracat artacaktır - Enerji kaynaklarından yararlanılacaktır. Bölgemizdeki istihdama katkı sunacaktır.
LOJİSTİK MERKEZ KURULMALI
Orta Vadeli Program’ın 22. sayfasında Politika ve Tedbirler başlığının 6. Maddesinde yer alan; Lojistik açıdan uygun bölge ve ülkelerde yurtdışı lojistik dağıtım ağlarının yaygınlaştırılması ve etkin işletilmesine yönelik destek sağlanması noktasında İlimizin stratejik ve jeopolitik konumu ele alınmalıdır. İlimizin demiryolu ağına sahip olması ve İran ile olan sınırı Lojistik Merkez Projesi’nin ilimizde hayata geçmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. İlimizde kurulacak olan Lojistik Merkez Van Organize Sanayi Bölgesi bağlantılı olmalıdır. Kurulacak lojistik merkez ile bölge üs haline gelebilir.
TAHRAN, URMİYE-VAN UÇAK VE TREN SEFERLERİ YAPILMALI
Van Ekonomisi ve turizmi için son derece önemli olan Van-Urumiye uçak seferleri 2015 yılında küçük uçaklarla İran menşeli özel bir hava yolu şirketi tarafından yapılmış, ancak verimlilik söz konusu olmadığından dolayı kısa sürede sona ermiştir. Söz konusu uçak seferlerinin devlet eliyle yeniden başlaması İlimizin ekonomisine ve turizmine önemli katkılar sunacaktır. Ayrıca Cumhurbaşkanımızın; “Tahran-Van yolcu tren seferlerinin yeniden başlatılmasında fayda var” lafzı üzerinden geliştirilecek stratejiyi de heyecanla beklemekteyiz.
DIŞİŞLERİ TEMSİLCİLİĞİ GÜÇLENDİRİLMELİ
Dışişleri Bakanlığı Van Temsilciliği’nin daha işlevsel hale getirilmesi, özellikle İran ve Irak ile gerçekleşen ticari ilişkilerin artırılması hedefiyle daha etkin hale gelmesi gerekmektedir.
TÜCCAR VE TACİRE YEŞİL PASAPORT VERİLMELİ
İş insanlarının ekonomik katkıları göz önüne alınarak; yeşil pasaport alımlarında kolaylıklar sağlanması, ülkemizi yurt dışında iktisadi anlamda temsil eden özel sektörün uluslararası temaslarının kolaylaştırılması sağlanacaktır.
KAPIKÖY’DEN KİMLİKLE GİRİŞ-ÇIKIŞ OLMALI
Bosna Hersek, Sırbistan, Gürcistan, Ukrayna, Moldova, Azerbaycan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde olduğu gibi 385 yıldır resmi sınırlarımız belirlenen kesintisiz ve sorunsuz bir komşuluğumuz olan İran ve ülkemiz sınır kapılarında giriş-çıkışların kimlikle yapılması komşuluk ilişkilerimiz başta olmak üzere ticaretimize ve turizme önemli katkılar sunacaktır.
KAPIKÖY GÜMRÜK KAPISI’NDA VERİLEN HİZMETLER
Sınır kapısından giriş-çıkış yapan İranlı turistler ile ticari amaçla günübirlik giriş-çıkış yapanların, iş yoğunluğu yaşanmaması adına ayrı peronlardan alınmasına yönelik adımlar atılmalı, Kapıköy Gümrük Kapısı’na ek peron yapılmalıdır. Ayrıca; daha iyi hizmet ve aksaklıklara mahal vermemek adına gümrük kapısındaki memur istihdam sayısının artırılması gerekmektedir.
KAPIKÖY’ÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ
2019 yılında modernize edilen ve hizmete açılan Kapıköy Gümrük Kapısı ülkemizin en modern kapılarından bir tanesidir. Görsel anlamda son derece modern bir yapıya sahiptir. Ancak saha dışında kalan alanlardaki görüntü kapımıza eş değer değildir. Alanın bir an önce gümrük sahası ile entegre bir görselliğe kavuşturulması, yeşillendirilmesi ve giriş-çıkış yapanların ihtiyaçlarını karşılayacak bir kampüse dönüşmesi gerekmektedir.
Görüşmeye; Van Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Turan Avci, Meclis Başkan Yardımcısı Mehmet Faruk Altınal, Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, Başkan Yardımcıları Fevzi Çeliktaş, Mehmet Değer ve Ömer Yılmaz, Yönetim Kurulu Üyeleri Burak Gültepe, Mahmut Köroğlu, Reşit Yaren, Fahri Borak, Kadir Gülgeldi, Yönetim Kurulu Danışmanı Emre Küçükgökçe ve İran Tüccar Danışmanı Samed Poursoltani’nin yanı sıra Ağrı TSO Başkanı Saim Alpaslan, Iğdır TSO Başkanı Kamil Arslan, Ardahan TSO Başkanı Çetin Demirci, Doğubayazıt TSO Başkanı Cemal Can ve Yüksekova TSO Başkanı Salih Özdemir katıldı.
