ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-ŞABAN BEYAZSAÇ
2022 YILINDA DA OLMADI!
Van’ın çok tartışılan sorunları ve yapılmasını istediği projelerin bir kısmı 2022 yılında da hayata geçmedi. Her buluşmada, toplantıda ve her yılın sonunda düzenli olarak Van’ın kronikleşmiş sorunları kent yöneticileri tarafından gündeme getirilirken, çözüm bulmayan sorunlar bu yıl da bir sonraki seneye devretti. Aralarında 12 yıldır bitirilmesi beklenen çevre yolu, kente yakışmayan otogar, son dönemlerde Van’ın turizm anlamında kaçırdığı en büyük tren olan Van Gölü Ekspresi, ve yeni stadyum gibi Van’ın birçok sorunu çözüm beklemeye devam ederken Van gelişmişlikte ve kentsel istatistiklerde de kenti klasmanındaki illerin gerisinde kaldı. Bir sınır kenti olan ve on yılı aşkın süre önce 2023 yılı ihracat hedefi 1 milyar dolar olarak belirlenen Van, geçen zamanda 100 milyon doları bile yakalayamazken, kişi başına düşen milli gelirde, işsizlikte ve yaşanabilir kentler noktasında en sonlarda kalmaya devam etti. Sahil yolu gibi yarım asırlık bir hayale yaklaşılmasına, modern bir şehir yaratma konusunda yerel yönetimlerin dokunuşlarına rağmen ‘büyük’ projelerin birçoğu beklerken Şehrivan, 2022 yılı biterken Van’ın yıllardır beklediği bazı sorunları ve projeleri bir kez daha derledi.
ÇEVREYOLU 2022 YILINDA DA BİTİRİLMEDİ!
Van’da uzun yıllardır dile getirilen ve en çok konuşulan konusu olan Çevre Yolu gündemden düşmezken, Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın Van ziyareti ile birlikte konu bir kez daha gündeme gelmişti. 2010 yılında ihalesi yapılan ve ardından çalışmalarına başlanılan çevre yolunun üstünden 12 yıl geçti ama yol bir türlü tamamlanamadı. 2022 yılında da bitirilmeyen çevre yolunun umudu 2023 yılına kaldı. Birçok ilin kendi çevre yoluna kavuştuğu bu süreçte Van’ın halen tamamlanamayan çevre yolu, birçok vatandaşı mağdur ederken, birçok soruna da neden olmaya devam ediyor. Son yapılan hamleler ve çalışmalar neticesinde 2023 yılı işaret edilen yol için bazı kesimler “Asla bitmez” yorumu yaparken Van kentin sıkışıklığında büyük payı olacak yol için 2023 yılını dört gözle bekliyor.
TÜM KENTLERE YAPILDI VAN’A BU YIL DA STAT YAPILMADI
2011 yılında Van’da meydana gelen depremlerden iki yıl sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından Van'ın bölgenin cazibe merkezi olması için kentsel tasarım projeleri hazırlanmıştı. Bu kapsamda il merkezinde bulunan ve 2011’deki depremlerde büyük zarar gören 70 bin metrekare alandaki stadyum yıkılacak. Bu alan, Van Valiliği Binası, büyük bir cami ve meydan için kullanılacaktı. Depremden iki yıl sonra Van için verilen stadyum sözlerini tutulmadı. Van’ın tek profesyonel takımı olan Bitexen Vanspor, son yıllardaki çıkışını iyi bir stadyumla taraftarları önünde tamamlamak isterken stadyum kentin imajı açısından da iyi bir izlenim yaratmayan noktalardan birisi olarak dikkat çekiyor. Neredeyse tüm kentlerde yeni stadyumlar yapılırken, birçok kentte 30-40 bin kişilik statlar yapılırken Van, daha önce çok yaklaştığı yeni stadyum yapılması sürecinin 2023 yılında yeniden gündeme alınmasını istiyor.
VAN GÖLÜ EKSPRESİ DE VAN’A GELMEDİ!
Son dönemlerde adından sıkça söz ettiren Van Gölü Ekspresi önemli tren yolculuğu güzergahlarından biri olmasına rağmen eksik ve yarım yamalak şekilde işlev görüyor. Ankara, Kırıkkale, Kayseri, Sivas, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Muş güzergahlarından geçerek Bitlis’in Tatvan ilçesine gelen Van Gölü Ekspresi, yolcularına eşsiz güzellikteki manzaralar eşliğinde seyahat yapma fırsatı vermesine rağmen az sayıdaki sefer, turistik olmayan vagonlar ve Van’a ulaşmayan bir hat nedeniyle hikaye yarım kalıyor. Tren Van’a gelemese de eksikliklerin tamamlanması için görüşmeler devam ediyor. Van Gölü Ekspresin eksiklerinin tamamlanması için Van heyeti geçtiğimiz haflarda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile görüşerek, demir yolları Ankara-Van hattına yemekli ve yataklı yeni bir Turistik Van Gölü Ekspresi tahsis edilmesini talep etti. Son birkaç haftada yoğun gündem olan ve girişimler yapılan Van Gölü Turistik Treni ile ilgili çağrılar sürerken, turizmi merkeze alan Van’da bu konuda da mutlaka bir adım atılması bekleniyor.
KUZEY VAN GÖLÜ DEMİRYOLU HATTI 2022’DE DE CİDDİYE ALINMADI
Van’ın onlarca yıllık hayali olan Kuzey Van Gölü Demiryolu Hattı 2022 yılında da hayallerde kaldı. Doğu Ekspresi ile Kars’ın, Van Gölü Ekspresi ile de Van’ın turizmde özellikle de kış turizmde yeni gözde olması Van’da Kuzey Van Gölü Demiryolu Hattı’nı yeniden gündeme getirdi. Van Gölü Ekspresi yolculuğun Tatvan’da sona ermesi ve yolculuğun feribotla sürmesi hattın cazibesini eksik kılarken, çağrılar da ardına ardına gelmeye devam ediyor. Konu her sene düzenli olarak gündeme gelse de çözüm odaklı adımlar bir türlü atılmıyor. Kent için önemli bir proje olan Kuzey Van Gölü Demiryolu Hattı 2023’ kaldı. Geçtiğimiz aylarda Ulaştırma Bakanlığı’nın da açıkladığı uzun vadeli planlamada yer bulamayan Kuzey Van Gölü Demiryolu hattı kentteki tüm kesimlerin içinde yer aldığı bir çalışma ve sahiplenme ile gündeme alınmayı beklemeye devam ediyor.
KONSOLOSLUK KURULAMADI, KAPIKÖY 7/24 ÇALIŞAMADI, UÇAK SEFERLERİ DE BAŞLAMADAN BİTTİ!
İran ile sahip olduğu yüzlerce kilometrelik sınıra rağmen Van’ın ithalat ve ihracat merkezi olma hayali de gerçek olmadı. 2019 yılında modernize edilip tam teşekküllü kapı haline getirilen Kapıköy, aradan geçen zamana rağmen 7/24 çalışan bir sınır kapısı olamadı. Hala kısıtlı saatlerde çalışan ve İran’ın gerekçe gösterildiği kısıtlı çalışma süresi kente ciddi kayıplar yaşatırken Van, bölgedeki kapılar olmak üzere bir çok sınır kapısının gerisinde ve gölgesinde kaldı. Öte yandan Van ile sınırı olmasına rağmen İran konsoloslukları Erzurum’da ve Trabzon’da hizmet vermeye devam ederken yapılan çağrılara rağmen Van’da bir konsolosluk kurulması, İran banka şubeleri ve benzeri hiçbir konuda da adım atılmadı. İran ile başlayan seferler ise seferlere başlayan havayoluna yüklü miktarda bir ceza kesilmesi sonrası durduruldu.
UÇAK KRİZİ DE ÇÖZÜLMEDİ
Her yıl milyonun üstünde yolcu ağırlayan Van Ferit Melen Havalimanı, azalan seferlerin ve pahalı biletin kurbanı oldu. Kente yoğun bir ilgi ve uçaklara ciddi bir talep olmasına rağmen Van’ın azaltılan seferleri istenildiği şekilde yükseltilmedi. Bir dönemler 20’nin üzerinde seferin yapıldığı Van’da 10-12 uçuş seviyesi tüm tepki ve çağrılara rağmen düzeltilmedi. Bir dönem siyasiler üzerinden “Kriz çözüldü” mesajı verilmesine rağmen Van 20 uçuşu bulamadı. Eksik seferler ve uçuş olmaması 2022 yılında artış bekleyen Van’da ağırlanan yolcu sayısında düşüş yaşatırken Van kaybedilen seferleri geri alma ve İran, Irak, Azerbeycan uçuşları hayallerini de 2023’e erteledi.
YENİ VAN’DA HALA ESKİ OTOGAR VAR!
Geçtiğimiz yıllarda Büyükşehir Belediyesi İşletme İştirakler Dairesi Başkanlığının koordinasyonunda ihalesi yapılan Otobüs Terminalinde çalışmalara başlanmıştı. Yenileme çalışmaları kapsamında kampüs içerisindeki hasarlı binalar yıkılırken daha önce iç içe bulunan şehirlerarası otobüs terminali ile ilçe terminali bir birinden ayrıldı. Yenilenen şehirlerarası ve ilçe terminallerinde modern binalar inşa edildi. Sosyal tesislere restoranlar, marketler, mescit, berber, lavabolar ve bilet satış noktaları konuldu. Ayrıca tüm alanın dış duvarları yenilenirken, ışıklandırmaları da yapılan terminale giriş ve çıkışlarda bulunan güvenlik noktalarına ise X-Ray cihazları yerleştirildi. Otobüslerin hareket ettiği peronlara ise sivil araç ve yolcu dışındakilerin girişleri yasaklandı. 1 milyon 141 bin nüfusa sahip Van, dar ve düzensiz bir otogara sahip. Ülkenin en önemli illerinden biri olan Van’a bir türlü yeni otogar yapılmıyor. Son yıllarda birçok kentte yapılan ve kente cazibe katan otogar, ne yazık ki Van’da istenilen seviyede değil. Otogardan çok bir otobüs durağını anımsatan otogar, Van’ın modern bir kent olma noktasındaki en büyük eksikliklerden birisi olarak duruyor.
VAN’IN TRAFİK SORUNU 2023’E SARKTI!
Van’ın en büyük sorunlarından biri olan trafik sorunu akıbetini korumaya devam ediyor. Deprem sonra kentte yaşanan yoğun göç, başta işsizlik sorunu olmak üzere trafik, kirlilik ve çarpık kentleşme sorununu doğurdu. İl dışına giden çok sayıda Vanlının yanı sıra Van ciddi bir göç aldı. Bundan dolayı da şehir orantısız bir şekilde büyüde ve var olan trafik sorunu 10 katına çıktı. Şehrin belli zaman ve saatlerde kitlendiği trafiğe çözüm bulunamıyor. Her geçen gün artan motorlu taşıtlarla birlikte, kentte alternatif yol ihtiyacı olsa da bu ihtiyaç kulak ardı ediliyor. Dar caddelere sıkışan Van’ın trafik sorunu 2022 yılında da çözüme kavuşmadı. Çevre Yolu’nun bitmemesi, son 30 yılda sedece iki yeni caddenin açılması ve kentin aynı noktada yoğun bir yapılaşmaya maruz kalması sorunu katlamaya devam ettirdi. İmar konusunda da bir türlü bir standarda kavuşmayan kentin şehir merkezi yeni ve merkez ilçelere de bir türlü kaydırılamadı.
NE METRO GELDİ NE TRAMVAY!
Bir dönem kentin çok ciddi bir şekilde konuşması sonrası 2014 ve 2019 yılında siyasetçilerin de gündemine aldığı tramvay meselesi geçen iki yılda tam anlamıyla gündemden düştü. Kentin Edremit ve Tuşba yakaları başta olmak üzere birkaç noktaya uzanan bir tramvay projesi bir dönem Van Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı fizibilite çalışmasına rağmen konuşulmaz oldu. Otobüs ve minibüslerin şehirde trafiği felç ettiği, araç kullanmanın imkansız hale geldiği kentte ulaşım da ayrı bir sorun olarak yerinde sayarken tramvay ise rafa kaldırılan ve 2023 yılında da konuşulması beklenmeyen çalışmalardan birisi oldu.
ÇARPIK KENTLEŞME SORUNU YİNE ÇÖZÜLMEDİ!
2011 yılında yaşanan 2 büyük deprem Van’ın büyük acılar yaşamasına neden oldu. Ancak sonrasında yaşanan bu sorunlar fırsata çevrilmedi. En büyük örneği de çarpık ve düzensiz kent. Üstten bakıldığında çok çirkin bir görüntü ortaya koyan kent ayrıca düzensiz kat sayıları ve birçok binada kötü görüntü devam ediyor. Şehrin açılması ve daha düzenli bir hal alması adına kesin ve etkin kararların alınması gerekiyor. Bu kapsamda var olan düzen, şehrin genişlemesiyle daha düzenle bir hale gelebilecek. Her gün büyümeye devam eden Van için 2023 yılında ciddi adımların atılması bekleniyor.