Bundan bir süre önce Hakkari milletvekili Adil Zozani ve Hasip Kaplan torba yasa görüşmeleri yapılırken Van’ın vergi terkini için son umut olan yasa teklifini vermişti.
Daha önce defalarca gündeme gelmesine rağmen bütçe komisyonundaki bu çaba en sağlam girişim olarak kayıtlara geçerken, komisyon teklifi Ak Partili ve MHP’li üyelerin oyu ile reddetmişti!
Buna rağmen Van TSO, Ankara Ofisi de hemen ertesi gün bütçe komisyonuna bir sunum yapmış, bir kez daha Van’daki vergi terkini zorunluluğunu milletvekillerinin ‘insafına’ sunmuştu. O da olmadı…
Umut bu ya, tam konu kapandı, “Van’ın vergi terkini hayali suya düştü” derken, Van TSO’daki bir toplantısında konuşan Başkan Necdet Takva, “Bir ihtimal daha var.” Demişti. Neydi o ihtimal, torba yasa meclise gelmeden önce eğer Van’ın 8 milletvekili girişimlerde bulunursa, Van’ın vergi borçlarının silinmesi işten bile değildi. Yani, zorlasalardı olacaktı.
***
VAN EMSAL OLURMUŞ…
Yine bir sohbet ortamında terkin konusunda önemli çabalar veren bir isim anlatmıştı:
“Van’ın vergi terkini yapılması için başta hükümet vekilleri ile olmak üzere birçok bakan ve müsteşarlar düzeyinde görüşmeler yaptık. Ha keza muhalefet vekilleri soru önergeleri ve teklifleri ile konuyu gündemde tutmaya çalıştı. Van’ın vergi borçlarının silinmemesinin önündeki en büyük engel Maliye Bakanı’nın onay vermemesi. Maliye bakanına göre asıl mesele Van’ın Türkiye’deki borçların yanında devede kulak kalan bu borcun silinmesi değil. Bakan Van’ın vergi borçları silinirse birçok şehir için de bu karar emsal olur diye böyle bir hamlenin altına girmek istemiyor.”
Sanki koca bir deprem yaşamış Van’ın önde bir ‘Kocaeli’ emsali yokmuş gibi… Velhasıl umutlar torba yasa çıkmadan önce yapılacak girişimlerde kalmıştı. Geçtiğimiz hafta çıkan ve resmi gazetede de yayınlanarak resmiyete bürünen torba yasa çıktı ama Van’a vergi terkini yolu da bu yasayla resmen kapanmış oldu. Türkiye genelenini kapsayan vergi ve SGK prim borçlarının yapılandırılması dışında Van’ın payına düşen ‘ekstra’ hiçbir şey olmadı.
***
VAN’DA ENKAZ DA KALDI SOMA DA…
Van’ın vergi borçlarının silinmesi konusunun öncesinde sizinle Resmi Gazete’de yayınlanan torba yasada Van gibi bir felaket yaşayan Soma ile ilgili bazı verileri paylaşmak istiyorum.
-Soma’da Hayatını kaybeden madencilerin SGK’ya olan her türlü borçları silinerek borcundan dolayı aylık bağlanamayan madenci yakınlarına aylık bağlanacaktır.
-Ölüm aylığı için gerekli olan 5 yıl sigortalık ve 90 gün prim ödeme şartı kaldırılarak hayatını kaybeden madencilerin yakınlarına ölüm aylığı bağlanacaktır.
-Madencilerin anne-babalarına aylık bağlanması için gereken muhtaçlık şartı kaldırılarak anne- babalara aylık bağlanacaktır.
-Madencilerin yakınlarından birinin (eş ve çocuklardan birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerden birisi) kamuda istihdam edilecektir.
-Madencilerin yasal mirasçılarına konut tahsis edilmesi amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından bedelleri karşılanarak konut yaptırılacak ve bu konutlar madencilerin mirasçıları adına kura ile bedelsiz olarak verilecektir.
Bunlar torba yasada Soma ile ilgili kabul edilen maddelerden sadece bir kaçı. Olması gerekiyordu da. Soma’da büyük bir felaket yaşayan emekçiler için çıkarılan bu maddeler az bile. Lakin ölümün her yerde aynı acıyı hissettirdiği ve aynı mağduriyeti yaşattığı düşünüldüğünde Van’ın da daha büyük bir felaket yaşadığını unutmamak gerekiyor. Nihayetin de burada da yüzlerce insan aynı şekilde enkazda hayatlarını yitirdi, enkazları yıllarca kaldırılma çalışması süren bir şehirde ayakta kalmaya çalıştı…
Van’a depremden sonra yapılan milyarlarca liralık yatırımı, yardımı ve diğer destekleri görmemek ‘insafsızlık’ olacaktır. Fakat TOK konutlarının yapımında da, sonraki desteklerden yararlanma noktasında da en az Vanlı esnaf, tüccar ve işadamının faydalandığını söylemek yanlış olmasa gerek.
2011 yılında can pazarı yaşayan kent o felaketin 3 yıl sonrasında ekonomik bir can pazarı yaşıyor. Bu krizden çıkmak için de kente bir can suyu gerekiyordu. Ve kentteki tüm mesleki ve STK çevrelerinde de bu can suyu vergi borçlarının silinmesi olarak görülüyordu.
Yüzler, binlerce maddenin kabul edildiği o torba yasada Van’a özel bir desteğin çıkmaması işte bu noktada Vanlının canını yaktı.
***
KİM VERGİ TERKİNİ İÇİN NE YAPTI?
Gelelim konunun birinci dereceden muhataplarına, yani milletvekillerine.
Haydi diyelim, cebinde akrep olan bir maliye bakanı var, hadi diyelim Van’a bu kadar yatırımdan sonra seçimi kaybetti diye küskün olduğu için daha fazlasına girmeyen bir başbakanı var. Tamam var da, bu konuda neden 8 milletvekilinin ekstra bir çabası veya bir teşebbüsü yok anlamış değilim.
Bütçe komisyonunda MHP ile işbirliği yaparak Van’ın vergi borçlarının silinmesi umursamayan Ak Partili üyeleri bir nebze anlayalım. Herkes güçlü olduğu yerde, kentine pozitif ayrımcılık noktasında iyi işler çıkarırken, kritik noktalarda Vanlı siyasetçiler yok, başarılmadı. Anlarız…
Peki, neden 8 milletvekili bulunan bu kentte bir milletvekili Allah rızası için bütçe görüşmelerinde, torba yasa görüşmelerinde veya gündem dışı konuşmalarında bir güne bir gün çıkıp da Van’ın bu ekonomik krizini dile getirmez ki.
Velev ki bakan gözünü kararttı, “Van’ın borcunu silmem” diyor, çıkıp bu sorunu meclis kürsüsünde konuşmak, dile getirmek, bir gündem yaratmak da mı çok zordu?
Zor değil, TBMM sayfasına girip Van’ın 8 milletvekilinin sayfasına girip kanun tekliflerini, soru önergelerini, genel kurul konuşmalarını şöyle bir gözden geçirin. Muhalefetin vekillerinden 2’si dışında kimsenin konuyu dillendirmediğini, özellikle iktidar vekillerinin konuyu üzerlerine hiç almadıklarını göreceksiniz.
***
BU GÜNAHIN VEBALİ BÜYÜK!
Torba yasadan Van’a çok da ayrıcalıklı bir şey düşmediği gibi şu sıralar ciddi bir ilgisizlik, kayıtsızlık ve sahipsizlik sıkıntısı çeken Van’da sadece vergi terkini değil daha birçok konuda büyük sıkıntılar yaşandığını görmek gerekiyor. Bu kentin iktidarlar ve muhalefet milletvekilleri, parti teşkilatları, kurum amirleri hiç eksik olmayan büyük sorunlardan haberdar olmamış olamazlar. Van ile ilgili vahim tablolar çiziliyor, çarpıcı iddialar dile getiriliyor, vahim senaryolar çiziliyor.
Hadi Ankara’da ekonomiden haberdar değilsiniz, yoksa Van’ın içinde bulunduğu durumdan da mı haberdar değilsiniz? Değilseniz amenna. Ama biliyor da haberiniz yokmuş gibi davranıyorsanız, 1 milyonun günahı hepinizin boynuna!