Bir dönemler yağışların ve su bolluğunun ciddi seviyede olduğu Van’da son yıllarda adeta karasal iklim yaşanıyor. Son 20 yılda iklimsel olarak büyük değişimler yaşayan Van’da bu kış da kurak geçiyor. Son birkaç yıldır kuraklık tehlikesiyle ciddi manada karşı karşıya olan Van’da aşırı soğuk ve yağışsız bir dönemden geçiliyor. Geçtiğimiz yılı bol yağışlı geçiren fakat uzmanların sık sık uyarısını yenilediği Van’da metrelerce karın olduğu manzaralar yerini yağışsız ve kuru soğukların görüldüğü bir mevsime bıraktı. Kentin geleneksel kış manzaraları son birkaç yılda tarihe gömülürken, uydu görüntüleri de bu değişimi net bir şekilde gözler önüne serdi. Kent açısından endişe yaratacak değişim sürerken Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş gidişat ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

VAN KIŞIN İKİ AYINI YETERİ KAR ALMADAN GEÇİRDİ!

Kentin kurak ve yağışsız iklimsel hali devam ederken uydu görüntülerinde 2024 Ocak ve 2025 Ocak ayı karşılaştırıldı. Akkuş’un paylaştığı görüntülerde bu yılın Ocak ayında Van Gölü Havzası’ndaki kar örtüsünün oldukça zayıf olduğu ve birçok bölgenin tamamen karsız kaldığı gözlendi. Geçtiğimiz yıllardaki kurak ve yağışsız dönemlerde olduğu gibi bol yağışlı sezonlarda da sık sık tedbir ve kuraklık açıklamaları yapan Akkuş, Şehrivan aracılığı ile yaptığı değerlendirmede Şubat ayında yağacak karın belirleyici olacağını ve kar yağmadığı sürece Van’ı kurak bir yazın beklediğini dile getirdi.

AKKUŞ: KURAKLIK EN SİNSİ DOĞAL AFETLERDEN BİRİSİ

Akkuş, kuraklığın doğrudan gıda güvenliğini etkilediğini belirterek şunları söyledi: “Son yıllarda ülkemizde yaşanan kuraklık bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Teknolojinin ilerlemesi ile beraber artık hayatımızda birçok şey değişti fakat dünya var olduğundan beri değişmeyen tek ana gerçeklik gıda gerçekliği. Teknolojik olarak ne kadar ileri giderseniz gidin yiyecek ekmeğiniz, buğdayınız, gıdanınız yoksa teknolojinizin maalesef hiçbir önemi yok. En son yaşanan Rusya Ukrayna Savaşı’ndaki tahıl krizi, bu gerçekliği bize bir kere daha göstermiş oldu. Bu noktada kuraklık bizim geleceğimizi tehdit eden en büyük unsurlardan birisidir. Kuraklık, en sinsi doğal afetlerden birisini oluşturuyor. Çünkü sinsi bir şekilde gelişiyor ve çok uzun vadeli etkilerini oluşturuyor. Hem ekonomik olarak hem sosyal olarak hem de demografik yapı olarak büyük etkiler meydana getiriyor.”

“VAN GÖLÜ HAVZASI KAPALI BİR EKOSİSTEM”

Van Gölü Havzası’nın Türkiye'deki önemli kapalı havzalardan biri olduğunu vurgulayan Akkuş, “Anadolu yarı kurak bir coğrafyada yer alıyor ve hemen bunun bir tık altı kurak kategorisine giriyor. Bizim geçmişimiz büyük kuraklıklarla dolu. Yakın geçmişimize baktığımız zaman Anadolu'da Van Gölü havzasında çok büyük kuraklıkların yaşandığını görüyoruz. Bu noktada Van Gölü Havzasına özel bir yer ayırmamız gerekiyor. Çünkü Van Göle Havzası, Türkiye'deki kapalı havzalardan birisi. Kapalı havza, kendi yağıyla kavrulan, dışarıyla hiçbir bağlantısı olmayan anlama geliyor” ifadelerini kullandı.

VAN GÖLÜ HAVZASI CİDDİ SU SIKINTISI YAŞIYOR!

Akkuş, havzanın su miktarında kışın yağan karın belirleyici etken olduğunu ifade ederek, “Van Gölü Havzası, son yıllarda 2024 yılı hariç çok ciddi su sıkıntısı yaşayan bir havza konumunda. Çünkü Havza'nın su bütçesini temel olarak kışın yağan kar yağışı büyük oranda belirleyici bir konuma sahiptir. Kışın eğer havzaya bol miktarda kar yağışı düşer ve havzanın yüksek kesimlerinde bu kadar birikirse yaz aylarına geldiğimiz zaman bu kar yavaş yavaş eriyerek yaz aylarındaki dereleri besler. Dereler tarladaki çiftçinin ürünü oluyor. Van Gölü’nden üremek için göç eden İnci Kefallerinin üreme habitatlarını, üreme alanlarını oluşturuyor” dedi.

VAN’A BU KIŞ KAR DÜŞMEDİ!

Ocak ayının sonuna gelinmesine rağmen Van’da yeterli kar yağışının olmadığını ifade eden Akkuş, “Son yıllarda maalesef havzaya yeteri kadar kar düşmüyor. Şu anda Ocak ayının sonundayız. Şu anda Van şehir merkezinde yarım metre kar olması, dağlarda 2-3 metre kar olması gereken bir dönemdeyiz. Şubat ayına gireceğiz ama Van şehir merkezinde adeta bahar gibi bir hava yaşıyoruz. Eğer kış kışlığını yapmazsa maalesef kurak bir yaz bizi bekliyor demektir. İşte bu durum, mevsimlerin değiştiğini gösteriyor” diye aktardı.

Van kar ve soğuk havaya veda, güneşli günlere merhaba diyecek! Van kar ve soğuk havaya veda, güneşli günlere merhaba diyecek!

VAN’DAKİ KAR YAĞIŞI ORANI UYDU GÖRÜNTÜLERİNE YANSIDI

Akkuş, uydu görüntüleriyle kar örtüsünde ciddi azalma olduğunu dile getirerek, “Geçtiğimiz 2024 yılı uydu görüntülerindeki Van Gölü havzasındaki kar miktarına baktığımız zaman havzanın komple kar ile örtülü olduğunu görüyoruz. Fakat 2025 yılının uydu görüntülerine baktığımız zaman maalesef kar örtüsünü göremiyoruz. Yükseklerde olan kar örtüsünün de çok zayıf olduğunu görüyoruz. Bu bize bariz bir şekilde şunu gösteriyor; eğer önümüzdeki Şubat ayında havza bol miktarda kar yağışı almazsa çok kurak bir yaz ayı bizi bekliyor. Özellikle Erciş ve Muradiye bölgesi bu noktada çok kritik. Muradiye ve Erciş’ten sonra Enginsu Çayı su toplama havzası yani Van Gölü'nün güneyinden Gürpınar ilçesinden geçerek Van Gölü'ne dökülen Enginsu Çayı bölgesi çok kritik bölgeler çünkü buralar tarımsal sulamanın yoğun yapıldığı alanlardır” şeklinde konuştu.

“AKARSULAR VE İNCİ KEFALİ KORUNMALI

Akarsu debilerinin yetersiz olması durumunda tarımsal sulama ve İnci Kefali gibi endemik türlerin olumsuz etkileneceğini dile getiren Akkuş, “Her konuşmamda ifade ediyorum. Akarsular önemli fakat söz konusu Van Gölü havzası olduğu zaman bu önem 100 kat daha artıyor çünkü Van Gölü'ne dökülen akarsular, yaz aylarında Van Gölü'nden üremek için akarsulara göç eden İnci Kefallerinin üreme habitatını oluşturuyor. Bu noktada çok iyi bir yönetim planlaması gerekiyor ve yönetim planlamasında İnci Kefali su yönetiminin temeline, merkezine oturtulması gerekiyor. İnci Kefali hem endemik bir tür hem de bölgede 30 bin insanın geçimini sağladığı çok değerli ve ekonomik bir tür. İnci Kefalini dikkate almayan bir su yönetim planı baştan çöpe gitmiş demektir” diye konuştu.

AKKUŞ, SU YÖNETİMİ PLANININ ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKTİ!

Su yönetimi planlarının acilen uygulanması gerektiğini belirten Akkuş, sözlerini şöyle tamamladı: “Kurak bir periyot kurak bir yaz bizi bekliyor. Planlayıcıların buna göre tedbirler alması lazım. Geçmiş yıllardaki tecrübelerimiz şunu gösterdi ki havzamızda çok sağlam bir su yönetimi planı yok çünkü geçmiş yıllarda maalesef Bendimahi Su Çayında Devlet Su İşleri tarafından dere yatağındaki bütün su, tarımsal sulamaya kesildi ve İnci Kefali göçü tarihinde büyük bir sekmeye uğradı. Bu noktada çok detaylı planlar yapılması gerekir. Tarımsal sulama ve balıklar için ne kadar suya ihtiyacımızın olduğu tespit edilip bunun ortaya konulması lazım.”

Muhabir: ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-ZENÜN YEŞİL