ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM- ŞABAN BEYAZSAÇ
Dünya’da olduğu gibi Türkiye’nin de en önemli besin kaynağından biri olan patatesin önemi gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Patates, her çeşit iklimde yetişmesi, geniş kullanım alanı, yüksek verim ve besin değeri bakımından hemen hemen bütün dünya ülkeleri tarafından üretimi yapılırken, yetiştirilmesi önemli ve kazançlı olan patates, ülkenin farklı bölgelerinde de yetiştiriliyor. Diğer birçok kent gibi Van’ın da toprak yapısı patates için uygun olsa da çok az bir patates yetiştiriciliği yapılıyor. Son yıllarda açıklanan birçok veride geri planda kalan Van, patates yetiştiriciliğinde de yerinde sayarken, ihtiyaç duyduğu patatesi de Bitlis, Erzurum başta olmak üzere Türkiye’nin diğer kentlerinden alıyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a açıklamalarda bulunan TARIMKON Bölge Başkanı Okan Kara, patates dikiminde kullanılabilecek çok ciddi alanların olduğunu söylerken, Gıda Mühendisi Sedat Bayık ise Van’ın kendisine yetecek kadar patates üretemediğini söyledi.
VAN TARIMSAL ÜRETİMDE POTANSİYELİNDEN FAYDALANAMIYOR!
Bu topraklarda yaşayan birçok medeniyetin önemli tarımsal üretim alanlarından birisi haline getirdiği Van’da, geçmişten bugüne sahip olunan üretim kabiliyeti her geçen gün daha çok düşüyor. Bir dönemlerin üretim üssü olan hatta farklı dönemlerde dünyaya birçok ürünü ihraç eden bir ülke konumunda olan Van, son 20-30 yılda kendine yetemeyen bir il haline geldi. Kendine has türlü sebze ve meyvelerinin üretim potansiyelini yitiren ve birçok anlamda dışarı bağımlı kalan Van’da son dönemlerde başlatılan yeniden üretim çabasına rağmen geçmişteki üretim kapasitesinin hala çok gerisinde kalınıyor. Hem tarıma hem hayvancılığa elverişli olmasına rağmen üretimde gerilerde kalan Van, potansiyeline ve tarımsal alanlarına uygun ekimler yapması halinde dünyanın ve ülkenin yaşadığı gıda krizini hiç yaşamayacak iller arasında yer alıyor. Buna rağmen üretimi oldukça düşük olan Van’da birçok ürün gibi patates yetiştiriciliğinde de ciddi bir uygunluk söz konusu olmasına rağmen üretimin buna rağmen düşük olduğu ifade ediliyor.
VAN NEDEN PATATES ÜRETMİYOR?
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Uluslararası Tarım ve Gıda Konfederasyonu Doğu Anadolu Bölge Başkanı Okan Kara, “Van’ın Coğrafi ve iklim yapısına uygunluğu tarafımızca TARIMKON olarak yapılan çalışmalar neticesinde; Patates ılıman ve serin iklim bitkisidir. Patates yetişme mevsimi boyunca ortalama 15- 18 derece bir sıcaklık ister. Bölgenin raporları ve analizleri mevcuttur. Van’da sulu tarım alanlarımızdan patates dikiminde kullanılabilecek çok ciddi alanlarımız var. Bölgemizde 5 bin dekar ekili tarım alanından ciddi bir kısmını ilimize dışardan gelen çiftçilerimizin faaliyetleri neticesinde elde ediliyor. Kendi cebinden masraf yapmasına rağmen diğer illerden çiftçiler gelip bizim ilimizde patates üretimine yoğunlaşıyorlar. Bizlerin amacı Van’daki çiftçilerimizi patates üretimi yapmaları için doğru şekilde yönlendirmektir” diye ekledi.
“PATATES ÜRETİMİ İÇİN TEŞVİKLER BULUNUYOR”
Kara, cümlelerini şöyle sürdürdü: “Patatesin Türkiye ortalaması dekara 2 bin kilogramdır. Yaptığımız çalışmalarda ortalama verim 2 ton civarında olmasına rağmen bazı yerlerde özellikle arazi ve toprak yapısı uygun olan yerlerde bu verimin çok daha yüksek olduğunu gördük. Bir dönüme daha çok patates geliri elde edilebileceğini öğrendik. Patatesin ayrıca bir pazar sorunu da bulunmuyor. Böyle bir sorunda olmadığından dolayı hem Van içerisinde hem de diğer illerde de son derece açık bir pazar bulunmaktadır. Çiftçilerimiz patates konusuna ciddi anlamda önem vermeleri gerekiyor. Bakanlığımızın sertifikalı patates tohumu kullanımına bir dönüm için 100 TL'lik bir teşviki var. Bunun yanı sıra yüzde 50 hibe olarak teşvikler var. Bakanlığımız tarım arazilerini üretim için çiftçilerimize tahsis ediyor”
VAN TARIMSAL ÜRETİMDE YETERSİZ KALIYOR!
Patates üretimi ilimizde yaklaşık olarak 5 bin dekar alanda yapılan bir üretimdir diyen Başkan Kara, son olarak şunları söyledi: “Bu üretimden yaklaşık olarak 10-12 bin ton civarında bir patates üretimi elde ediliyor. Fakat ilimiz potansiyelleri, patates üretilebilecek uygun koşulları, patates tarımında kullanılabilecek uygun arazileri değerlendirildi zaman şu anda üretilen 10-12 bin tonluk patates üretimin çok yetersiz olduğunu söyleyebiliriz. İlimizin coğrafyası, ekolojisi, toprak özellikleri bakımından çok daha fazla patates üretebileceğimiz kaynaklar var ve bizlerin bunları değerlendirmemiz gerekiyor. ‘’Tarım Her Şeydir’’ Dünya genelinde 6.5 Milyon Çiftçiye hizmet vermekte olduğumuz TARIMKON Ailesi olarak çiftçilerimizin yanındayız. Van ve ilçelerimizin hatta her köyümüzün, her çiftçimizin yanın da olacağız.”
BAYIK: VAN’IN TOPRAĞI PATATES ÜRETİMİNE UYGUNDUR
Dünyada en sık tüketilen 4’ncü besin olan patatesin üretimi için Van’ın coğrafi yapısını patates ekimine uygun olduğunu belirten Gıda Mühendisi Sedat Bayık, devamında şunları söyledi: “Van Gölü havzasının iklimi ve arazinin toprak yapısı patates yetiştiriciliği için son derece uygundur. Ziraat Mühendislerinin desteğiyle, sağlıklı kaliteli tohumların kullanılmasıyla istenilen verimin elde edilmesi mümkündür. Aynı iklim yapısına sahip olan yanı başımızda bulunan Bitlis'te yıllık 260 bin ton patates üretimi gerçekleşmekte.”
ÜRETİLEN MİKTAR VAN’IN KAPASİTESİNİN ÇOK ALTINDA!
Van, kendisine yetecek kadar patates üretimi gerçekleştirmediğini söyleyen Bayık, “Ne yazık ki Van kendisine yetecek kadar patates üretemiyor. 2020 yılı verilerine baktığımızda Van'da üretilen patates miktarı 8 bin 609 ton, Türkiye'de kişi başı yıllık tüketilen patates miktarı 60 bin ton bu da ortalamanın çok altında olduğunuzun göstergesidir. Van yıllara göre artan nüfusa rağmen patates üretimini ne yazık ki arttıramamış. 2013 yılında üretilen patates miktarı 8 bin 100 ton iken 9 yıl gibi bir zaman geçmesine rağmen patates üretim miktarımız 8 bin 609 tona çıkmıştır. Ne yazık ki istediğimiz bir artış yaşanmamış.” Dedi.
BAYIK: İSTENİLEN BAŞARI SAĞLANAMAMIŞ
Van’daki patates üretimindeki çalışmaları değerlendiren Bayık, “2015 yılında Van Valiliği öncülüğünde (DAKA) organizasyonuyla patates üretimini arttırma kapsamında çalışmalar yürütülmüşse de istenilen başarı sağlanamamış. Yani başımız da bulunan Bitlis'in yıllık patates üretimi 260 bin tona yakın ve bu miktarla Türkiye üretimi içindeki payları yüzde 5.09, Van'dan yaklaşık 32.5 kat fazla üretim gerçekleştirmişler. Rasyonel adımlar yerine popülist söylemler, üreticilerin sorunlarına masa başında çözüm sunmaları, yanlış politikalar, ileriye dönük planlarının sunulmaması, üreticilerin eğitimsiz örgütsüz olmasından dolayı üretiminde istenilen başarı elde edilmiyor.” Şeklinde konuştu.
“VAN EKONOMİSİNE KATMA DEĞER SAĞLANABİLİR”
Van’da patates üretimi için yapılması gerekenleri sıralayan Bayık, şunları kaydetti: “Üreticinin örgütlenmesi sağlanmalı, üreticiden yana çözüm sunulmalı, sunulan çözümler masa başında değil tarlada sunulmalıdır. Öte yandan geleceğe dönük üretimi geliştirmek adına 5 yıllık 10 yıllık planlar yapılmalı, Van 6. Bölgede olduğu için ayrıcalıklı kredilerden hibelerden yararlanmalı, buğday arpa yerine patates üreticisi teşvik edilmeli. Patates tarımının doğru yapılması ve sorunların çözümü noktasında üreticiler bilgilendirilmeli. Rasyonel adımlarla 5-10 yıllık plan ve programlarla üreticiyi desteklemekle Van ekonomisine olumlu yönde katkısı olacaktır. Van özellikle İran, Azerbaycan, Nahçıvan ve Ermenistan gibi ülkelere yakın olması sebebiyle iyi bir potansiyele sahiptir. Üniversite sanayi iş birliği ile kurulacak olan cips fabrikalarıyla bu belirttiğim ülkelere ihracat yapıp Van ekonomisine katma değer sağlanabilir.”
