Şanlıurfa Tes-İş Anadolu Lisesi Tarih Öğretmeni ve Yükseklisans Öğrencisi Batuhan Demir ve Fırat Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü’nden Doç. Dr. Turgay Murat Van’ın Muradiye ilçesinde bulunan Ernis Köy Enstitüsü üzerine bir makale yazdı. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi’nde (FÜHAD) “Ernis Köy Enstitüsü” adıyla yayımlanan makalede köy enstitüsüyle ilgili kapsamlı bilgilere ver verildi.
Şehrivan Gazetesi’nde, 30 Temmuz 2022’de yayımlanan “Ernis Köy Enstitüsü harabe halden kurtulmayı bekliyor!” başlıklı haber de makalede yer aldı. Makalede gazetemize röportaj veren, yıllarca köy enstitüsünde eğitim görmüş, hatta enstitüde eğitim vermiş emekli öğretmen Ali Durmuş’un demecine yer verildi.
İşte makalede yer alan kısım:
“Enstitüler kapatılıp Öğretmen Liseleri’ne dönüştürüldükten sonra burada eğitim gören Ali Durmuş da anılarını şu şekilde aktarıyor; “1952’de ilkokula gittim, 1957’de ilkokulu bitirdim. Aynı yıl da sınava girdim, Alparslan Öğretmen Lisesi’ni kazandım. Burada 6 yıl okudum,
1963’te mezun oldum. Ben geldiğimde Köy Enstitüsü kapanmıştı; ancak ben öğretmen okulunda gayet iyi bir eğitim aldım. Burada yatılı okuyorduk, her şeyi devlet karşılıyordu. O dönemde Doğu Anadolu Bölgesi’nde bu okulun açılması çok büyük bir şanstı. Çünkü eğitim öğretime o zamanlarda önem veren pek kimse yoktu ve biz bu şansı iyi kullandık. Bu okul sayesinde öğretmen olduk, eğitim-öğretime katkı sağladık.” (Şehrivan Gazetesi, 30
Temmuz 2022, s.6).”
ERNİS KÖY ENSTİTÜSÜ…
1940 yılında Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün himayesinde ve dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından iş ve eğitimi bir araya getirip, öğretmenler yetiştirmek amacıyla köy enstitüleri kuruldu. O dönem birçok yerde köy enstitüsü kurulurken, Van-Tatvan arasında yaz ile kış irtibat kurulacağı düşünülerek bölgede köy enstitüsü kurulması planlandı. Bunun üzerine 1948 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Tahsin Banguoğlu ve Bayındırlık Bakanı Nihat Erim, Van, Hakkari, Ağrı, Kars ve Erzurum’da incelemelerde bulundu.
Bakan Banguoğlu, buradaki incelemelerinden sonra Van Gölü sahilinde bulunan Ernis’te köy enstitüsü kurulmasını netleştirdi. Bunun üzerine ordu tarafından Ernis’te yapılan 41 kerpiç bina ve arsaların Köy Enstitüsü’ne verilmesi kararlaştırıldı. Enstitünün kurulmasıyla bu bölgenin ihtiyaç duyduğu çok sayıdaki öğretmen ve eleman yetiştireceği için ilk başta Pulur Köy Enstitüsü’nde okuyan ve Van, Bitlis, Muş, Hakkari ve Ağrı gibi Ernis Köy Enstitüsü bölgesine giren öğrencilerden 110 tanesi seçilerek enstitüye gönderildi.
ŞİMDİLERDE KADERİNE TERK EDİLDİ
Enstitü için gereken tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra Ernis Köy Enstitüsü, 21. Köy Enstitüsü olarak 18 Kasım 1948 yılında açıldı. Demokrat Parti iktidarı dönemine kadar faaliyet gösteren köy enstitüleri, tasfiye edilince bölge ve kent eğitimine önemli katkılar sağlayan Ernis Köy Enstitüsü de diğer enstitüler gibi kapatıldı. Enstitülerin çoğu kapatıldıktan sonra kullanılmayıp kaderine terk edildiği için harabeye dönüştü. Bir zamanların önemli eğitim yerlerinden olan Ernis Köy Enstitüsü de şimdilerde kaderine terk edilmiş durumda. Vaktinde Van ve çevre illerden gelen köy çocuklarına iyi bir eğitim olanağı sunan enstitü, şimdilerde sahipsizlikten yok olmaya yüz tutmuş. Binaların çoğu yıkılırken, kalanlarda çöplerden, yıkık ve dökük halden adeta harabeyi andırırken, Van Gölü kıyısındaki tarihi yapı her geçen gün biraz daha çöküyor.
