ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-NECMETTİN DURSUN
Türkiye’deki birçok kurum ve kuruluş yeşil bir çevre politikası için birbirinden farklı yatırımlara imza atmaya devam ediyor. Çöp ve gübrenin tesislerde işlenerek elektriğine dönüştürülmesi de bu yatırımlardan biri. Tesislerde çöpten ve gübreden üretilen elektrik hem çevreyi temizleniyor hem de yenilenebilir enerjiyle dışa bağımlılığı azaltıyor. İstanbul başta olmak üzere birçok il çöp ve gübreyle elektrik üretiminde iyi bir ivme yakalarken, Van’da da İçişleri Bakanlığınca görevlendirme yapılan Van Büyükşehir Belediyesince 78 hektarlık çöp toplama alanında yap-işlet-devret modeliyle hayata geçirilen Katı Atık Entegre Tesisi’nde biyogazdan elektrik üretiliyor.
GÜBREDEN ELEKTRİK ÜRETİMİ EN AZ ÇÖPTEN ÜRETİM KADAR AVANTAJLI
Bunun haricinde bir tesisi bulunmayan Van’da daha önce de çağrısı ve önerisi yapılmasına rağmen gübre üretiminden elektrik üretilmemesi de gözden kaçmıyor. Tarım ve hayvancılıkta iyi konumda olan Van’da, gübreden elde edilecek elektrikle birçok vatandaşın elektrik ihtiyacı karşılayacak düzeyde iken Şehrivan’a görüş bildiren elektrik teknisyeni İlhami Değer, bu anlamdaki potansiyele vurgu yaparak üretim önerisinde bulundu.
HAYVAN GÜBRESİ İŞLENEREK ELEKTRİK ÜRETİLEBİLİR
Konuyla ilgili Şehrivan’a görüş veren elektrik teknisyeni İlhami Değer, atıkların ne şekilde enerjiye dönüştüğünü dile getirerek sözlerine şöyle başladı: “Atıkları enerjiye çevirmek için 3 temel yolu var. Bunlardan birincisi biyokimyasal, ikincisi fizikokimyasal ve üçüncüsü termokimyasal. Cam ve metallerden ayırarak geri kalan organik maddelerin havasız bir ortamda ısıtılarak gaz sıvı yakıt ve kömüre dönüştürülmesi mümkün ve bu işlemin gerçekleştiği fırınlar aşındırıcı bir yapıya sahip olması gerekmekte. Biyokimyasal dönüştürme anaerobik çürüme ve ıslak ve organik atıklarda kullanılan güvenilir bir işlemdir. Çeşitli kaynaklardan organik atıklar bir arada yüksek derecede kontrol altında tutularak oksijen içermeyen bir ortamda gübrelenerek biyogaz haline getirilir. Bu enerji kaynağı ile elektrik ve ısı enerjisi üretilir. Aynı zamanda anaerobik çürüme sonucunda geriye kalan kalıntı toprak bakımına yararlı bir madde olarak kullanılır.”
VAN’DA NEDEN BU TESİS OLMASIN?
Değer, fizikokimyasal işlemi anlatarak şunları aktardı: “Fizikokimyasal işlem sonucunda yakıt paletlerine dönüştürülür. Isı gerektiren tüm alanlarda kullanılır. Fizikokimyasal katı atıkların fiziksel ve kimyasal zararlarını azaltan bir işlemdir bu işlemde katı atıkların içinden yakılmayan parçacıklar ayrıştırılır ve ardından geri kalan atıklar kurutulur. Kurutulduktan sonra yakıt veritlerine dönüştürülür yakıt petekleri ısı gerektiren tüm alanlarda kullanılır. Kömürle oduna oranla daha çok avantajları vardır çünkü daha temizdir. Üstelik zararlı maddeler içermez. Ayrıca ekonomiktir.”
DEĞER: ZARARLI MADDELER İÇERMEZ VE EKONOMİKTİR
Termokimyasal enerji depolamadan söz eden Değer, “Isı enerjisi kimyasal enerjiye dönüştürülerek uzun süre depolanabilir. Termokimyasal ısı depolamanın ilkesi, ekzotermik olarak tepkimeye girebilen iki veya daha fazla kimyasal bileşikte tersinir tepkimeler süresince kimyasal bağlarda ısı depolanmasına dayanır. Depolama sisteminin ömrü sınırsızdır. Kimyasal bağların tersinir olarak ayrışma ve birleşmesi sırasında, ısı değeri yüksek olan kimyasal tepkimeler gerçekleştiğinden, ısı depolama kapasitesi çoğunlukla yüksektir” diye aktardı.
“HAYVANLARIN GÜNLÜK GÜBRE MİKTARLARI BULUNMALIDIR”
Değer, gübreden biyogaz elde edilmesi için nasıl bir yol izlenilmesi gerektiğini belirterek, “Gübreden biyogaz üretimi ve üretilen bu biyogazın kullanımıyla elde edilecek güç miktarını bulmak için öncelikle Van’da bulunan tüm hayvan sayıları elde edilerek bu hayvanların günlük gübre miktarları bulunmalıdır. Bulunan gübre miktarı ve hayvan türüne göre gübre içerikleri dikkate alınarak üretilebilecek biyogaz miktarı hesaplanmalıdır. Son olarak üretilebilecek biyogaz miktarına bağlı olarak elde edilecek güç miktarı bulunacaktır” dedi.
“HAYVANIN ATIĞINDAN BİYOGAZ ÜRETİMİ YAPILMASI MÜMKÜNDÜR”
Değer, hayvan atıklarının tesiste biyogaz üretimine değinerek, “Her hayvanın atığından biyogaz üretimi yapılması mümkündür. Fakat dünyada en yaygın olanlar koyun, keçi, domuz, sığır ve kümes hayvanlarıdır. Keçi ve koyun gübreleri, benzer kimyasal karakteristik özelliklerindeki kümes ve domuz gübreleriyle karıştırıldığında anaerobik çürüme süresi uzamakta ve biyogaz üretimi daha az gerçekleşmektedir. Keçi ve koyun gübrelerinin, sığır gübresiyle karıştırılması sonucu biyogaz üretimi daha verimli olmaktadır. Kümes hayvanların gübresi diğer hayvan gübrelerine oranla daha fazla biyo parçalanabilen organik madde içerirler” diye konuştu.
BU TESİSİN FAYDASI ÇOK…
Değer, Van’da böyle bir tesisin açılmasının ne gibi fayda sağlayacağını dile getirerek, “Dünyada en çok biyogaz üretiminde büyük baş hayvanlarının gübresi kullanılmaktadır. Bunun başlıca nedenlerinden en önemlisi diğer hayvanlara göre günlük gübre miktarlarının fazla olmasıdır. Büyük baş hayvanlarından da et sığırlarının gübrelerindeki katı madde oranı süt sığırlarına göre daha yüksektir. Süt sığırlarının gübrelerindeki su ve lif içerikleri yüksek olması ve lif yüksek düzeyde çürümeye dirençli olduğundan daha düşük oranda metan gazı elde edilir. Bu nedenle Van’da böyle bir tesis kurulursa bu şehrin faydasına olur. Van’ın hem hayvan varlığı fazla hem de böyle bir tesisle binlerce hatta belki yüzbinlerce eve elektrik verilmiş olunacak. Bu tesisin Van’da hayata geçmesi çok önemlidir. Elazığ’da böyle bir tesis var mesela. Tesiste üretilen elektrikle binlerce haneye elektrik gidiyor” ifadelerini kullandı.
“BÖYLESİ BİR TESİSİN KURULMASI HER AÇIDAN FAYDALIDIR”
Nüfus sürekli artığına dikkat çeken Değer, son olarak şunları söyledi: “Organik içerikli atıkların miktarında da artış gözlemleniyor. Durum böyle olunca çevresel açıdan olumsuz etki oluşturan bu atıkların yok edilmesi gerekiyor. Teknoloji geliştikçe bu organik atıkların hem yok edilmesi gerekiyor hem de alternatif enerji kaynağı olarak kullanılması. Zaman geçtikçe bu daha da önem kazanıyor. İşte bu organik temelli enerji üretimi hem fosil yakıt kullanımını azaltıyor hem de çevresel yönden olumsuzlukları ortadan kaldırıyor. O yüzden Van’da böylesi bir tesisin kurulması her açıdan faydalıdır” Şeklinde konuştu.