Kişi başına gelirde son sırada yer alan Van’da yaşanan ekonomik sıkıntılar halkın alım gücünü her geçen gün daha da zorluyor. İşsizlik ve düşük gelir seviyesinden dolayı vatandaşlar temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorluk çekerken, vatandaşın ucuz ve taze ürünlere ulaşabildiği yerler olarak bilinen pazarlarda sebze ve meyve fiyatları el yakıyor. Artan gıda fiyatları ve azalan alım gücü nedeniyle Vanlılar taze ve kaliteli sebze ve meyve yerine çıkma ürünlere yönelmek zorunda kalıyor. En düşük domates, salatalık, biber fiyatının bile 60-70 liranın altına düşmediği Van’da çıkma ürünlere talep her geçen gün artarken, vatandaşın ve esnafların yaşadığı sorunlarla ilgili Şehrivan’a konuşan Van Semt Pazarlar Derneği Başkanı Mehmet Emin Ari, Van’da fakirliğin sofraya yansıdığını ve sağlıklı beslenmenin lüks olduğunu dile getirdi.
BAŞKAN ARİ: VAN’DA GIDA FİYATLARININ ARTMASI VATABDAŞI ETKİLİYOR
Başkan Ari, Van’da gıda fiyatlarının yükselmesinin temel sebeplerini aktararak şunları söyledi: “Van’da gıda fiyatlarının artmasının birkaç önemli nedeni var. Maliyetler çok arttı. Nakliye maliyetleri çok yükseldi. Mazot fiyatları arttıkça bu maliyet ürünlerin fiyatına yansıyor. Tarımda girdi maliyetleri, gübre, ilaç, tohum, hepsi çok pahalı. Van’da kuraklık da büyük bir sorun. İnsanlar üretemiyor. Üretim azaldıkça fiyatlar da artıyor. Bu koşullarda ne çiftçi kazanabiliyor ne de vatandaş uygun fiyata ürün alabiliyor.”
TAZEDEN VAZGEÇTİK, ÇIKMAYA GEÇTİK!
Van’ın ekonomik durumunun pazarlardaki alışverişi nasıl etkilediğini dile getiren Ari, “Eskiden pazarlarımız çok kalabalık olurdu. Şimdi tezgâhların önünden insanlar bakıp geçiyor. Vatandaşın alım gücü öyle düştü ki bırakın kaliteli ürün almayı insanlar en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamıyorlar. İnsanlar eskiden kilolarca alışveriş yaparlardı. Şimdi gramla alıyorlar. Birçok insan pazara gelmeye bile cesaret edemiyor çünkü ellerinde alacak para yok. İnsanlar pazarlar daha uygun diye pazarlara gelirlerdi. Artık öyle bir durum yok” ifadelerini kullandı.
PAZARDA TÜKETİM ALIŞKANLIĞI DEĞİŞTİ!
Vatandaşın pazarda alışveriş yapamadığını dile getiren Ari şunları aktardı: “Pazar yerleri genelde insanların ucuz ve taze ürünlere ulaşabildiği yerler olarak bilinir. Ancak son dönemlerde yaşanan ekonomik krizden dolayı vatandaşlar pazarda bile ihtiyaçlarını karşılayamıyor. İnsanlar eskiden poşet poşet alışveriş yaparken, şimdiyse sadece birkaç ürün alabilen ya da pazarda fiyatları sorup eli boş dönen insanlar var. Vatandaşın sıkça dile getirdiği şikâyetlerden biri de fiyat artışlarının kontrolsüz olmasıdır. Bir hafta önce 10 TL olan bir ürünün, ertesi hafta 15 TL’ye çıkması şaşırtıcı olmaktan çıkmış durumda.”
“PAZARCI ESNAFI İSE SATIŞ YAPAMAMAKTAN DERT YANIYOR”
Sebze ve meyve fiyatlarının el yaktığını belirten Ari, “Sebze ve meyve fiyatları el yakıyor. Domates, patates, soğan gibi temel ürünler bile lüks hale geldi. Mevsimlik meyvelere ulaşmak neredeyse imkânsız hale geldi. Özellikle dar gelirli vatandaşlar, bir kilo yerine yarım kilo almayı ya da alışveriş listesinden bazı ürünleri tamamen çıkarmayı tercih ediyor. Bazı vatandaşlar çürümeye yakın ya da ezik ürünleri seçip daha az para vermeye çalışıyor. Her geçen gün bu tablo daha da kötüleşiyor. Pazar esnafı ise satış yapamamaktan dert yanıyor. Ürünlerin fiyatları yüksek olduğu için müşteri sayısı azaldı” diye aktardı.
VAN’DA SOFRALAR ÇIKMAYA KALDI!
Başkan Ari, vatandaşların pazarlarda çıkma sebze ve meyveye yönelmesinin nedenine değinerek, “Van’da Bilindiği üzere Van, kişi başına gelirde ülke genelinde son sırada yer alıyor. Van’da vatandaşın ekonomik gücü son birkaç yılda ciddi anlamda düştü. Van’ın gelir seviyesi düşük ve işsizlik yüksek. Hal böyle olunca Vanlı, taze ve kaliteli ürüne ulaşmakta zorlanıyor. Pazarda satılan normal ürünlerin fiyatı yükselince vatandaş mecburen çıkma sebze ve meyveye yöneliyor. İnsanlar sofralarına bir şeyler koyabilmek için artık kusurlu, çürümeye yakın ya da ezilmiş ürünleri alıyor” dedi.
“VATANDAŞIN ALIM GÜCÜ DÜŞÜNCE BİZİM SATIŞLARIMIZ DA DÜŞTÜ”
Ari, çıkma sebze ve meyve satışı esnafı nasıl etkilediğini belirterek şunları söyledi: “Pazarcı esnafımız da çıkma sebze ve meyve satışlarından memnun değil. Çıkma ürünleri ucuza satıyoruz ama kâr etmiyoruz. Tezgâhlarımızda kalan kaliteli ürünler çürüyüp gidiyor. Vatandaşın alım gücü düşünce bizim satışlarımız da düştü. Esnafın çoğu artık masraflarını bile zor karşılıyor. Bu durum böyle devam ederse birçok pazarcı tezgâhını kapatmak zorunda kalacak.”
VAN’DA SAĞLIKLI BESLENMEK LÜSK OLDU!
Çözüm önerilerinde bulunan Ari sözlerini şöyle tamamladı: “Uzun vadede bu durumun etkisi çok kötü olacak. İnsanlar yeterli ve dengeli beslenemiyor. Bu durum sağlığı bozacak, özellikle çocukların gelişimi olumsuz etkilenecek. Ayrıca, pazarcılar ve çiftçiler bu şartlarda daha fazla dayanamaz. Ekonomik tedbirler alınmazsa hem üretici hem tüketici daha da zor duruma düşecek. Öncelikle çiftçiye destek verilmesi lazım. Tarımsal üretim teşvik edilmeli ve girdi maliyetleri düşürülmeli. Nakliye ücretlerine destek sağlanırsa, ürünlerin fiyatı bir nebze düşer. Ayrıca dar gelirli vatandaşlar desteklenmeli. Vatandaş desteklenmezse bu kriz daha da derinleşecek.”
