ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-ORHAN SAĞLAM
Dünyada olduğu gibi Türkiye ve Van’da da engelli bireyler birçok sorunla boğuşmaya devam ediyor. Bu sorunların başında işsizlik ve ulaşım gelirken, ücretsiz seyahat hakkından yararlanmak için ücretsiz kart kullanan engelliler, toplu ulaşım araçlarına ya alınmıyor ya da araçlara alınınca rencide ediliyor. Engellilerin bastonlarını kullanarak yönlerini bulduğu kılavuz yollardaki uzun çizgiler ulaşımlarında büyük rahatlık sağlasa da sarı çizgilerin çoğu yerde sökülmesi, esnafların kaldırımları işgal etmesi, enerji direklerinin sarı çizgiler üzerinde kurulması gibi birçok engellerle dolu. Engelli dostu olmanın çok uzağında olan kentte sorunlar katlanarak artarken konuyla ilgili Şehrivan’a açıklamalarda bulunan dernek başkanları da engelli haftası dolaysıyla yaşanılan sorunları bir kez daha gündeme taşıyarak çözümün bulunması gerektiğini söyledi.
TÜRKİYE’DE 2 MİLYON CİVARINDA ENGELLİ VAR!
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 1 milyarın üzerinde engelli bulunuyor. Dünya nüfusunun yüzde 15’ine denk gelen engelli bireylerin yüzde 80’i gelişmiş ülkelerde yaşıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Kasım 2021’de açıkladığı verilere göre, Türkiye’de Ulusal Engelli Veri Sistemi'nde kayıtlı yaklaşık 2 milyon civarında engelli birey bulunuyor. Engelli bireyler günlük yaşantılarında hem fiziksel hem de psikolojik olarak birçok sorunla karşı karşıya kalıyor.
TAŞDEMİR: ENGELLİLERİN ERİŞİMLERİNİ KOLAY HALE GETİRMEYE ÇALIŞIYORUZ
Van Barosu Engelli Hakları Komisyon üyesi ve Van İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği hukuki danışmanı Avukat Sinan Taşdemir, Şehrivan’a yaptığı açıklamada engelli bireylerin toplumda yaşadığı sorunları anlattı. Taşdemir, sözlerine engelli bireyler için yaptıkları çalışmalardan söz ederek başlayarak şunları kaydetti: “Biz komisyon olarak engelli bireylerin adalete erişimde karşılaştıkları zorlukları ortadan kaldırmak adına kurumlarla görüşmeler gerçekleştiriyoruz. Engellilik alanında çalışan STK’larla ortak çalışmalar düzenleyip STK’lar ve engelli bireylere hukuki anlamda yardımcı oluyoruz. STK’larla çalıştaylar düzenleyip, bu çalıştayların sonunda ilgili kurumlara sunmak üzere rapor düzenliyoruz. Van İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği’nde ise çoğunlukla işitme engelli bireylerin yaşadıkları sorunların çözüme kavuşması adına çalışmalar düzenliyoruz. Ücretsiz işitme testleri yapıyoruz. Sağlık kurumlarına yönlendirmeler yapıyoruz. Erişimlerini kolay hale getirmeye çalışıyoruz. Gönüllü ağımızdan işitme cihazı konusunda yardıma ihtiyaç duyan kişilere maddi destekte bulunmaya çalışıyoruz.”
“KAMU KURUMLARINA ERİŞİMDE CİDDİ SORUNLAR YAŞIYORLAR”
Engelli bireylerin yaşadığı sorunlara değinen Taşdemir, “Engelliler çoğunlukla sosyal hayatta ulaşım araçlarının uygun olmaması konusunda sorun yaşıyor. Ulaşım araçları engelli bireylerin kullanımına uygun değil. Kamu kurumlarına erişimde çok ciddi sıkıntılar yaşıyorlar. Engelli rampası, sesli sistemler, danışmada çalışan bireylerin işaret dili bilmemesi kurumlarda işaret dili tercümanının bulunmaması gibi sorunlar yaşıyorlar. Bunun dışında toplum tarafından çoğunlukla dışlanıyorlar. Kamusal hizmetler engelli bireyler düşünülmeden yapılıyor. Örneğin, parklar engelli bireyler açısından erişilebilir değil. Bahse konu olan sorunlar her ne kadar idareler tarafından gündemde tutulup çalışmalar yapılsa da bu çalışmalar çoğunlukla yetersiz kalıyor ve süreklilik anlamında sorunlar yaşanıyor. Bu çalışmalar yarıda bırakılıp, sonuca ulaştırılmıyor veya sonucun tutarlı olup olmadığına ilişkin herhangi bir çalışma yürütülmüyor” dedi.
TAŞDEMİR: SARI ÇİZGİLER YETERSİZ DURUMDA
Taşdemir, engelli bireylerin kaldırımlarda sorun yaşadığını dile getirerek, “Van’daki sarı çizgiler kesinlikle yetersiz durumda. Görme engelli bireyler açısından hayati öneme sahip olan sarı çizgiler her yerde yok. Yapım aşamasında yarım bırakılmış olan ya da çöp kutusu, ağaç, kaldırım gibi görme engelli bireyin fark etmeyip çarpmasına ve sonucunda da yaralanmasına sebep olabilecek şekilde olması. Aynı zamanda eskimiş, tahrip edilmiş sarı çizgilerin de yenilenmemesi durumuyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu anlamda bunların sürekli olarak yenilenmesi yapım aşamasında olanların denetlenmesi ve mevzuata uygun şekilde yapılması gerekiyor” diye konuştu.
“SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ İÇİN GÜÇLÜ ÇALIŞMALAR YAPILMALI”
Engellilerin sadece bir gün değil her gün düşünülmesi gerektiğini ifade eden Taşdemir sözlerini şöyle tamamladı: “Engelli bireyler sadece özel günlerde hatırlanması oldukça üzücü bir durum. Engelli bireylerin sosyal hayata uyum sağlaması gerekir. Bu bir lütuf değildir, zorunluluktur. Zira çoğu engelli birey eve mahkum şekilde yaşıyor. Bu başlı başına bir haksızlık. Engelli bireylerin iş hayatında yer bulabilmeleri için düzenlemeler yapılmalı. Kurumların buna uyması gerekir. Engelli bireyler teşvik edilmeli. Sorunların çözümü için kamusal alanların ciddi ve güçlü çalışmalar yapması gerekiyor. Engelli haklarının gözetilerek kamusal alanların engelli bireylere uygun olacak şekilde dizayn edilmesi gerekiyor. Ulaşım araçlarının engelli bireylere uygun hale getirilmesi konusunda kuralların getirilmesi ve bunların denetlenmesi gerekiyor. Sesli uyarıcıların kullanımının zorunlu olması, görsel ekranların kullanılması gibi çalışmalar yapılmalı. Bu çalışmaların da düzenli olarak deneyimi yapılmalı.”
BOR: ÜCRETSİZ KART KULLANDIĞIMIZ İÇİN MİNİBÜSE ALMIYORLAR
Van Görme Engelliler Derneği Başkanı Fazıl Bor, Şehrivan’a konuşarak görme engelli vatandaşların yaşadığı sorunları anlattı. Bor, görme engellilerin özellikle ulaşımda ve iş bulmakta sorun yaşadıklarını belirterek, bunun yanı sıra kaldırımda da sorunlar yaşadıklarını vurguladı. Toplu ulaşımda ve iş bulmakta zorluk çektiklerinin altını çizen Bor, “Toplu taşımada sesli navigasyon yok. Diyelim ki ben İkizler’de bindim, Beşyol’da ineceğim. Düğmeye basıyorum. Şoför duruyor ama nerde olduğunu bilmiyorum. Ama sesli navigasyon oldu mu daha durağa yetişmeden nerede ineceğimi söyler. Sesli sistem olmadığı için nerede ineceğimi bilmiyorum. Durağımı da bazen geçiyorum. Çoğu zaman ücretsiz kartımız olduğu için bizi almıyorlar. Aldıklarında da hor görüyorlar. EKPSS 2 senede bir yapılıyor. Onda da atamalar fazla olmuyor. En fazla 3 bin kişinin ataması yapılıyor. Bu atamalar her ilde belki 2 kişiye tekabül etmiyor. Van’da görme engelliler okulu yok. Milli Eğitim’e başvurduk bunun için. Milli Eğitim de talep olmadığı için açmayacaklarını söyledi” diye aktardı.
ESNAFLAR KALDIRIMLARI İŞGAL EDİYOR
Bor, kentteki sarı çizgilerin söküldüğünü belirterek, “Sarı şeritlerin çoğu bozulmuş. Eskiden birçoğu yapışkan olarak yapılmıştı. Onların çoğu bozulmuş ve yapılmamış. Kaç defa talep de bulunduk ama düzeltilmedi. Esnaflar sarı çizgilere eşyalarını bırakıyor. Halı bırakıyorlar, bastonumuz halıya takılıyor. Biz söyleyince de ‘burası senin babanın yolu mu, tapusu sende mi’ deyip azarlıyorlar. O çizginin neden olduğunu bilmiyorlar. Araçlar rampaların önüne park ediyor. Üst geçitlerde engellileri bir tarafa koydum, engeli olmayan insanlar kullanamıyor. Bir merdiven yapmışlar, görme engelliler bu merdivenleri nasıl kullanacak” şeklinde konuştu.
“DESTEK YOK”
Her vatandaşın bir engelli adayı olduğunu söyleyen Bor, “Sadece özel günlerde yanımızda olup ‘sizinle beraberiz’ diyorlar. Ama günümüz bittiğinde kimse olmuyor yanımızda. Engellilerin çoğu kirada yaşıyor. Kiralarımızı bile ödeyemiyoruz. Faturalarımızı ödeyemiyoruz. Destek yok. Unutulmamalıdır ki her insan bir engelli adayıdır. Herkesin engellilere saygılı olmasını bekliyoruz. Bizim de toplumda olduğumuzu görsünler” dedi.
BAYKARA: ŞOFÖRLER, ENGELLİLERİ RENCİDE EDİYOR
Van Bedensel Engelliler Spor Kulübü Derneği Başkanı Hanefi Baykara, ülkede ve kentte nüfus arttıkça sorunların da arttığına dikkat çekti. Bu sorunların çözüme kavuşmasıyla azalacağını ifade eden Baykara, “Ülkenin ve ilin nüfusu arttıkça talepler, sorunlar da çoğalıyor. Bu sorunların başında işsizlik ve ulaşım geliyor. Ulaşımla ilgili sorunlarımız var. Biz bunu yetkililere iletiyoruz ama toplu taşıma araçlarında genellikle sıkıntılar yaşıyoruz. Eğitimsiz ve insani duyguları az olan şoförler engelli bireyleri gördükleri zaman sanki arabaya farklı bir kişi binmiş gibi rencide ediyorlar. Bu defa engelli bireyler kötü hissediyor” diye konuştu.
“DESTEK VARSA ENGEL YOK”
Baykara, toplumun engelliler konusunda duyarlı olması gerektiğini belirterek şunları kaydetti: “Engellileri hatırlamak için bir gün değil yılın 365 günün olduğunu bilsinler. Bizler toplumun bir parçası olarak hatırlanmak istiyoruz. Destek varsa engel yok. Bu desteğin olabilmesi için toplumun duyarlı olması gerekiyor. Eğer bunları aşarsak önümüzdeki engelleri de aşarız. Bu sorunları bir an önce giderilmesi gerekiyor. Biz bunları daha önce Belediyede toplantılar olduğu zaman dile getiriyorduk ama pandemi araya girdikten sonra bunun kopukluğu yaşandı. Pandeminin tamamen bitmesiyle inşallah bu çalışmaların bir an önce çözülmesi ve engellilerin bu sorunu yaşamamaları için mücadele edilmesi gerekiyor.”
