Fuarlar, ürün veya hizmetlerin, teknolojik gelişmelerin ve hatta bilgi veya yeniliklerin ticarete konu olacak şekilde pazarlama, işbirliği geliştirme ve satışına yönelik etkinlikler bütünüdür. Tarihte bilinen ilk fuar, Paris’te 629 yılında kurulan “Foire de Saint Denis” iken, ilk Türk fuarı ise 1863 yılında İstanbul Sultanahmet meydanında kurulan Umumi-i Osmani’dir. Bu “kurucu” fuarlar günümüz fuarcılık anlayışıyla tam olarak benzerlik göstermeyip sergileme veya pazarlama amacı gütse de “satış” işlemleri hızla sürece dâhil olmuştur.
Fuarların temel işlevi alıcı ile satıcıyı bir araya getirerek firma bilinirliliğini artırmak, yeni ürünler görmek, rakipleri incelemek, pazar analizi yapmak, sektörün gittiği yönü anlamak, yeni bağlantılar oluşturmak, müşteri ile birebir temasla duygusal yakınlık kurmak, çalışanların motivasyonunu yükseltmek, yeni ürün ve hizmetleri duyurmaktır. Bu bağlamda fuarlar üretici ile tüketiciyi bir araya getirmekte, rakip firmaların ürün ve hizmetlerini izleme olanağı vermekte ve ziyaretçilerin katılım isteğini her geçen gün artırmaktadır.
Fuarlar satıcı yönünü oluşturan arz tarafı ve alıcı yönünü oluşturan talep tarafını bir araya getirerek tarafların bu buluşmadan paylarını almasını sağlamaktadır. Bu ticari ilişkiden arz ve talep tarafları dışında kalanlar da paylarını almaktadır. Zira fuarın organize edildiği bölgede ulaşım, konaklama, yeme, içme, alışveriş ve diğer tüm sektörlerde fuar ekonomisinden yararlanmakta ve bölgenin ekonomisine ciddi katkılar sunulmaktadır. Global fuarcılık endüstrisi (UFI) raporuna göre her yıl dünyada 180’den fazla ülkede 32.000’den fazla fuar düzenlenmektedir. Ve bu fuarları 300 milyondan fazla kişi ziyaret etmekte, 5 milyondan fazla işletme fuarlara katılmaktadır. Fuarların ekonomiye doğrudan harcamalarla (katılım ücreti, fuar bileti ve diğer harcamalar) katkıları 137 milyar dolar civarındayken, 1.3 milyon kişiye istihdam sağlanmaktadır. Fuarların dolaylı ekonomik katkıları (seyahat, konaklama, ulaştırma, yeme, içme, ulaşım vb.) ise 190 milyar dolar civarında ve 2 milyon kişiye de istihdam sağlamaktadır. Dolayısıyla fuarlar 320-330 milyar dolarlık harcama ve yaklaşık 3.5 milyon kişiye istihdam sağlayan önemli organizasyonlar olarak dünya ekonomisine katkı sağlamaktadır. Ziyaretçi başına ortalama 1000 dolar civarında harcama yapılmaktadır. Bu durum, tüm illeri fuarcılık alanında kendilerine düşmesini istedikleri pasta payına talip olmaya itmektedir. Zira fuarcılık, birçok sektörü doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
Türkiye’de önemli fuar yapılan illere Van ili de aday oldu. Yöresel ürünler hediyelik eşya fuarı ile Van ekonomisine katkı sunmaya başlayan fuar organizasyonları süreç içerisinde genişledi. Bugün itibariyle Van Expo Fuar ve Kongre Merkezinde; Yöresel Ürünler Hediyelik Eşya Fuarı, Kadın Giyim Festivali, Mobilya ve Evlilik Hazırlıkları Fuarı, Tarım Hayvancılık ve Gıda Fuarı, Anatolia Jewellery Show, Yapı İnşaat ve Emlak Fuarı, Anne Kadın Çocuk İhtiyaçları Fuarı, Kitap Fuarı ile Uluslararası Van Doğu Anadolu Turizm Kongre Fuarının gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Bu fuarların ziyaretçi sayıları, bize fuarların il ekonomisine katkısı açısından önemli ipuçları vermektedir.
2019 yılı Yöresel Ürünler ve Hediyelik Eşya Fuarı’nı 300 bin kişi, Turizm ve Seyahat Fuarı’nı 51.835 kişi ziyaret etmiş. 2016 yılında düzenlenen Kitap Fuarı’nı 150 bin kişi, 2018’deki Kitap Fuarı’nı 250 bin kişi ziyaret ederken, salgının dünyayı sardığı 2020 Mart döneminde yapılan Yöresel Ürünler Fuarı’nı 100 binin üzerinde kişi ziyaret etti. Bu sayılar hiç az değil, ancak çok da değil. Bu bağlamda daha etkin, ziyaretçi ve katılımcı firma sayısının daha yüksek olduğu fuarların bölgesel ekonomiye katkıları daha yüksek olacaktır. Van ilinde düzenlenen fuarlar çok fazla fuar geçmişi olmayan bir il için önemli görülse bile istenen düzeye ulaşmadığı aşikârdır. Söz konusu fuar organizasyonlarının daha etkin olması adına benzer fonksiyonlara sahip fuarların çok sık tekrar edilmemesi, fuara katılan firma ve kuruluşların görsel cazibelerinin artırılması, mümkün olduğunca yeni ürünlerin teşhir edilmesi, teşhir edenlerin yetkin kişiler olması ve kişilerin kendilerini semt pazarında hissetmeyeceği mekân ve stantların oluşumu gibi hususlara dikkat edilmesi bu alandaki kalitemizi artırmakla beraber hem sektör temsilcilerine hem de ilimizin ilgili göstergelerine önemli katkılar sağlayacaktır.