ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-ŞABAN BEYAZSAÇ
Yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği, binlerce kişinin yaralandığı ve çok sayıda binanın yıkıldığı depremin etkileri hâlâ sürüyor. Meydana gelen ürkütücü depremin ardından kentte sayısız irili ufaklı sarsıntılar yaşanırken, konunun uzmanı isimlerden de sık sık uyarılar geliyor. Van’da meydana gelen bu depremler endişe yaratırken, depremin 12’inci yılında deprem gerçekliği hala ilk günkü sıcaklığı ile tartışılırken Atik, kentin yapılaşmasındaki eksikliği bir kez daha gündeme taşındı. Atik, 12 yılda kentte değişen tek şeyin dışı makyajla değiştirilmiş binalar olduğunu söyledi.
12 YIL ÖNCEKİ DEPREMDEN BUGÜNE VAN’DA NELER DEĞİŞTİ
Van’da 2011 yılında meydana gelen depremlerin üzerinden 12 yıl geçti. Van, ilk olarak 23 Ekim 2011’de merkez üssü Erciş ilçesi olmak üzere 7.2 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. Büyük hasara neden olan ilk depremden 17 gün sonra bu kez de 9 Kasım’da 5.6 şiddetinde bir deprem meydana geldi. Her 2 depremde 604 kişi hayatını kaybederken, 4 binin üzerinde kişi de yaralandı. Meydana gelen yıkıcı depremin etkisiyle çok sayıda bina yıkılırken, binlerce bina da hasar gördü. Aradan geçen 12 yılın ardından kentte sayısız deprem meydana gelirken, uzmanlar da sık sık kritik uyarılar da bulundu. Bu konuda sürekli uyarılar alan Van için deprem beklentisi gerçekliğini korurken, depremin yıl dönümünde Şehrivan’a konuşan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Van Şube Başkanı Mihail Atik yapılaşma konusunda çarpıcı açıklamalarda bulundu.
ATİK: VAN’DA O ZAMANDAN BUGÜNE KADAR DEĞİŞEN TEK ŞEY MAKYAJLI BİNALARDIR!
Atik, Van’da çok sayıda hasarlı yapının makyajlanarak kendi kaderine terk edildiğini dile getirerek, “Van’da 2011 yılından bu yana değişen tek şey binaların estetik görüntüsüdür. Van’da o zamandan bugüne kadar değişen tek şey makyajlı binalardır. Yapısal anlamda hiçbir şey değişmedi. 2011 yılında alınan hasar giderilemedi. Van’da çok sayıda hasarlı yapı makyajlanarak kendi kaderine terk edildi. O dönemden bu zamana kadar özellikle şehir merkezindeki binalar rantabl binalardır. Çoğu yıkılsaydı yerine aynı metrekarede bina yapılamayacaktı. Bu yüzden de bina sahipleri yıkmamayı tercih etti. Bu hasarlı yapılar yıkılmadı. 2011’de de kaçak yapılaşma vardır, şimdi de var. O zaman da kaçak katlar atılıyordu, şimdi de atılıyor. O zaman da fay hatları üzerine planlamalar yapılıyordu, bugün de aynısı yapılıyor. Anlayışta değişen hiçbir şey yok. Sanki hiç deprem olamayacakmış gibi, Van’da deprem gerçeği yokmuş gibi herkes dilediği gibi davranıp depremi göz ardı ediyor. Bu da bizi her anlamda kaygılandıran bir durumdur” ifadelerini kullandı.
“BU DEPREM VAN’A DERS VERME NİTELİĞİNDEYDİ”
Depremin ders niteliğinde olduğunu aktaran Atik, “2011 yılında meydana gelen depremle çok sayıda canımızı yitirdik ve mal kaybı oldu. Bu deprem kente ders verme niteliğindeydi. Bu kadar ölümün ve yıkımın olduğu kentte başta yönetmeliklerin ve denetim kontrollerinin daha sağlam şekilde yapılması gerektiğini deprem bize anlattı. Bundan sonraki süreci öyle planlamak gerekiyordu. Başka bir depremde aynı tahribatı ya da yıkımı yaşamamak için bunu yapmak gerekti. Ama ne yazık ki geldiğimiz noktada 2011 yılına denk gelen bir deprem meydana gelirse o gün yitirdiğimiz canlardan daha fazla can, daha fazla mal kaybı olacak” diye konuştu.
“VAN’DA HALA KAÇAK YAPILAŞMA VAR!”
Van’ın depreme dayanıklı olmadığını dile getiren Atik, “Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür de geçen sene Van’a geldiğinde 2011 yılının tetiklediği ve bugün bizi tehdit eden yeni bir fay hattının olduğunu ifade etmişti. Bu hattı stres biriktirmektedir. Bu hattı şehir merkezinin çok yakınından geçiyor. Bu fay hattı yeteri yoğunluğa geldiğinde kırılmak isteyecektir ve deprem olacaktır. Bırakın kentin diğer bölgelerini o fay hattının geçtiği bölgede imar plan çalışmaları yapıldı ve orada şu an yapılaşma var. Van depreme dayanıklı değil. Halen Van’da kaçak yapılaşmalar var” dedi.
“VAN’DA ‘DEPREM MASTER PLANI’ HAZIRLANMALIDIR”
Atik, Van’da ‘deprem master planı’nın hazırlanması gerektiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Van’da bugün yapılması gereken en önemli şey üniversitenin, belediyelerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, bazı kamu kuruluşlarının, meslek odalarının da içerisinde olduğu dirençli kent anlayışını, depremle yaşama kültürünü ele alarak bir ‘deprem master planı’ hazırlanmalıdır. Van deprem kentidir. Depreme ilişkin bir bilinçlenme çalışması yapılmalıdır. Kamu kuruluşları eliyle buna dair mahallelerde eğitici çalışmalar, uygulamalar gerçekleştirilebilir. Denetimin ve kontrolün kamu eliyle olması lazım. Van’da hasar tespit çalışmaları yapılabilir. Önlem almak çok basit ama bunun desteklenmesi lazım.”
“DEPREM GERÇEKLİĞİNE GÖRE VAN’IN YENİDEN YAPILANDIRILMASI LAZIM”
Atik, kentte bir an önce önlemlerin alınması gerektiğini dile getirerek, “O günden bugüne hâlâ ciddi anlamda önlemler alınmadı. Ama şanslıyız ki hâlâ deprem de olmadı. Geç değil. Hızlı bir şekilde kurum ve kuruluşlar bir araya gelerek deprem gerçekliğini masaya yatırmalıdır. Deprem gerçekliğine göre planlamalar yapılmalıdır. Deprem gerçekliğine göre Van’ın yeniden yapılandırılması lazım. Fay hattının olduğu bölgeler boşaltılmalıdır. Sağlam zeminler tespit edilmeli ve imar uygulamaları ona göre yapılmalıdır. Depreme göre bir kentsel dönüşüm hızlıca uygulanmaya alınmalıdır. Bunlar yapıldığı taktirde daha güvenli, daha sağlam konutlarda yaşama şansımız olur. Aksi taktirde bedelini çok ağır şekilde öderiz” diye aktardı.