Geçtiğimiz haftalarda ülke genelinde en çok öğretmen açığının yaşandığı il olduğu açıklanan Van için bu defa sevindirici bir veri açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı ‘Muhtemel Eğitim Süresi’ bültenine göre Van yüzde 2,5 ile son 5 yılda eğitim süresi en çok artan 3’üncü il oldu. Kız öğrencilerin devam oranının da daha yüksek olduğu Van’ın sevindiren durumunu Şehrivan’a değerlendiren Eğitim-Bir-Sen Van Şube Başkanı Mehmet Ali Uca, kentte okullaşma oranında sorun yaşanmadığını dile getirdi.
MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİ NE DEMEK?
Muhtemel eğitim süresinin ne olduğunu açıklayan Uca, “Eğitim süresi okul öncesinden başlayıp araştırma konusuna göre kimisi orta öğretimi en üst basamak olarak baz alıyor. Kimisi yüksek öğretimi de dahil ederek toplam eğitim görülen süreyi ifade eder. Örnek veriyorum. Okul öncesini bir yıl sayıp 12 zorunlu hizmeti saydığımızda ortaöğretim sonuna kadar 13 yıl, bir kişinin alabileceği azami eğitim süresi. Yüksek öğretimini de dahil edersek, ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora sürelerini de dahil ettiğimizde uzayıp giden bir süreden bahsediyoruz. Yani 18-19-20 yılları bulan süreden bahsediyoruz. Şöyle bir ayrıntı da var. Okul öncesini bazı kişiler için 2-3 yıl da sayabiliriz. Bazı kişiler de ana sınıfına hiç gitmiyor” dedi.
BAŞKAN UCA VAN’IN MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİNİN ARTMASINI DEĞERLENDİRDİ
Uca, Van’ın muhtemel eğitim süresi en çok artan il olmasını değerlendirerek şunları söyledi: “Ortaöğretim baz alındığında azami 13-14 yılı bulabilen eğitim süreleri var. Devamsızlık yüzünden bu eğitim süreleri düşüyor. Örnek veriyorum. Van ilinde bundan 10 yıl önce devamsızlık süreleri çok fazla iken bu son zamanlarda devamsızlık süresi de azalmış oldu ve bu azalmayla birlikte Türkiye'de artan eğitim öğretim süresi Van'da da artmış oldu. Yüzde 2,5 oranında artmış. Bu da demektir ki daha önceki yıllara göre Van’da devam oranı yüzde 2,5 artmış demektir. Okula devam oranı yüzde 2,5 artmış demektir. Bu da sevindirici bir olay. Van’ın özellikle Türkiye'de ilk 5’e girme noktasında da sevindirici bir olay. Bu aslında şunu bize anlatıyor. Birincisi eğitim-öğretimin devamı noktasında ciddi bir çaba sarf ediliyor. Yani burada uygulayıcıları, İlçe Milli Eğitim Müdürlerimizi, İl Milli Eğitim Müdürümüzü, okul müdürlerimizi es geçmemek lazım.”
VAN YÜZDE 2,5 İLE MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİNİN EN ÇOK ARTIŞ GÖSTERDİĞİ 3’ÜNCÜ İL OLDU
“İkincisi de aslında daha önceki yıllarda devam oranının az olmasından kaynaklı düşen oranın son yıllarda artışla birlikte kendisini hissetmiş olmasından kaynaklanıyor. İstanbul'da devam oranı bir sonraki yıl çok fazla bir sıçrayış göstermiyor. Çünkü devamsızlık oranı çok düşük değil. Devamsızlık oranı çok düşük olmayınca bir sonraki yıl sıçrayışta çok düşük noktada kalıyor. Ama özellikle kalkınmada öncelikli yörelerde kırsal kesimlerdeki devam oranı düşük olduğu için sonraki yıllarda bu devam oranının yükseltilmesine yönelik çabalar arttığı zaman işte Van örneğinde olduğu gibi yüzde 2,5 oranında da artış hissediyorsunuz. Yani artışı daha net hissediyorsunuz.”
“VAN’DA KIZ ÖĞRENCİLERİN DEVAM ORANI DAHA YÜKSEK”
Uca, Van’da kız öğrencilerin devam oranının daha yüksek olduğunu belirterek, “TÜİK’in yayınlamış olduğu raporda il il oranlar açıklanmadığı için tam verilere ulaşamıyoruz ama ben Van'ın devam etme oranının 12'nin altında olduğunu düşünüyorum. Okul öncesini de dahil ediyoruz buna. Dolayısıyla her ne kadar yüzde 2,5'luk bir artış olsa da şu an devamsızlık oranımız halen var, kapatılması gereken bir miktar devamsızlık oranımız daha var. Bir diğer sevindirici noktada şudur. Özellikle kız öğrencilerimizin devam oranının erkek öğrencilere oranla biraz daha yükselmiş olması. Hem Van’da hem de Türkiye genelinde yükselmiş. Bu da bize kız öğrencilerimizin okullaşması ile ilgili velilerin biraz daha duyarlılık gösterdiğini bize gösteriyor. Bir diğer nokta da kız öğrencilerimizin geçmiş yıllarda devamsızlık problemi yaşadığını ve son zamanlarda bu devam oranının artmasıyla birlikte sıçrayışın daha çok hissedildiğini bize gösteriyor. Bu da önemli bir olay” diye konuştu.
VAN’DA OKULLAŞMA ORANINDA PROBLEM YAŞANMIYOR
Okullaşma oranında sorun yaşanmadığını aktaran Uca, “Dolayısıyla ülkemizde Van da dahil olmak üzere devam problemi artık çok yaşanmıyor. Özellikle meslek liselerine yönelik Milli Eğitim Bakanlığının yürütmüş olduğu politikaları da hesaba katarsak buraya da yönelmeler başladığından bu yana devamsızlık oranlarımız da düşmeye başladı. Devam oranını arttırıyoruz ama eğitim kalitesini yükseltme noktasında çalışmamız gerekiyor. Bununla ilgili Milli Eğitim Bakanlığı'nın yeni politikalara ihtiyacı var. Bu anlamda biraz çalışmak gerekiyor diye düşünüyorum. Okullaşma oranında problem yok. Okullaşma oranımız yükseliyor ama okulda öğrencilerin eğitim kalitesini biraz daha yükseltme adına bence yeni çalışmalara ihtiyaç var” şeklinde konuştu.
“VAN’DA ÖĞRETMEN AÇIĞI ARTIYOR”
Van’da öğretmen açığının arttığının altını çizen Uca şunları aktardı: “Özellikle bu bölgede kalkınmada öncelikli yörelerdeki öğrencilerimize bir anlamda biraz haksızlık yapıyoruz. O haksızlık da şudur. Buradaki öğretmen arkadaşlarımız batıya gitme eğilimindedirler, haklı olarak çünkü kimisi eşinin yanına gidiyor, kimisi ailesinin yanına gidiyor, kimisi daha iyi ortamlarda sosyal yaşamın, ekonomik yaşamın daha iyi olduğu illere tayin isteyip gidiyorlar. Dolayısıyla buradaki öğretmen açığı her yıl büyüyor. Buradaki öğretmen açığı her yıl büyüyor. Eğitim kalitesini biraz yükseltme kısmı da buradan aslında ortaya çıkıyor. Biz bir konu dışında hiçbir şekilde buradaki eğitim kalitesini yükseltemeyiz.”
“KALKINMADA ÖNCELİKLİ YÖRELERDEKİ ÖĞRETMENLERE EK TEŞVİK GETİRİLMELİ”
Uca, kalkınmada öncelikli yörelerde çalışan öğretmenlere ek teşvik verilmesi gerektiği belirterek sözlerini şöyle tamamladı: “Yani öğretmen açığını gidermek en önemli hedefimiz olmalı. Bunu gidermenin tek yolu da kalkınmada öncelikli yörelerde çalışan öğretmen arkadaşlarımıza ek teşvik verilmesi. Ek teşvik getirilmediği sürece bu bizim içimizde bir yara olarak kalacak. Okullaşma oranı ile ilgili bir sıkıntımız yok. Herkes elinden geleni yapıyor, öğretmeninden tutun müdür yardımcısına, okul müdürüne, ilçe müdürüne, şube müdürlerine, nihayetinde il müdürüne kadar herkes elinden geleni gerçekten yapıyor ama içeriği doldurma noktasında buradaki yerel düzeydeki uygulayıcıların elinde çok büyük fazla bir şey gelmiyor. Onlar da bir yere kadar mücadele ediyorlar ama politika anlamında buraya teşvik getirilmesi noktasındaki politikaları adına bir adım atılmadığı sürece bu problem hep böyle devam edecek.”
TÜİK, İLİŞKİN MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİ BÜLTENİ'Nİ YAYIMLADI
Muhtemel eğitim süresi (MES), en genel tanımıyla; ilgili eğitim kademesine giriş yaşında olan bir kişinin, belirtilen eğitim kademesinde geçirmesi muhtemel örgün eğitim süresini ifade etmektedir. Birleşmiş Milletler tarafından Türkiye dâhil olmak üzere tüm ülkeler için ülkeler düzeyinde yayımlanan MES, ulusal politikalara da yön verebilecek şekilde il düzeyinde resmi istatistik olarak üretilerek bu haber bülteni ile yayımlanmaktadır.
MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİ 2023 YILINDA 17,9 YIL OLDU
Türkiye'de ilkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim kademesini tamamlayana kadar eğitim hayatında geçirmesi muhtemel süre 2023 yılında 17,9 yıl oldu. İlkokul çağındaki bir bireyin ortaöğretimi tamamlayana kadar eğitimde geçirmesi muhtemel süre 12,3 yıl, okul öncesi eğitimde ise 1,6 yıl olarak hesaplandı.
MES 2023 YILINDA YÜZDE 1,3'LÜK DÜŞÜŞ GÖSTERDİ
İlkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim kademesini tamamlayana kadar eğitim hayatında geçirmesi muhtemel süre bir önceki yıla göre toplamda yüzde 1,3'lük düşüş gösterdi. 2021 yılından itibaren görülen bu düşüş erkeklerde kadınlara oranla daha hızlı seyretti. MES, erkeklerde 2022 yılına göre yüzde 2,8'lik düşüş ile 17,6 yıl olurken, kadınlarda yüzde 0,3'lük artış ile 18,4 yıl oldu.
MES EN YÜKSEK DEĞERİNE İSTANBUL'DA ULAŞTI
2023 yılında, il düzeyinde en yüksek muhtemel eğitim süresi 20,3 yıl ile İstanbul'da gerçekleşti. İstanbul'u, 19,7 yıl ile Karabük, 19,6 yıl ile Ankara, 19,1 yıl ile Rize ve Erzincan izledi. Aynı süreçte muhtemel eğitim süresi en düşük olan il 14,9 yıl ile Muş ve Şırnak olurken, bu illeri sırasıyla 15,1 yıl ile Ağrı ve Şanlıurfa, 15,8 yıl ile Mardin izledi.
MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİNİN SON 5 YILDA EN ÇOK ARTTIĞI İL YÜZDE 8,3 İLE GÜMÜŞHANE OLDU
MES'in 2019 ile 2023 yılları arasında en çok artış gösterdiği ilk beş il sırasıyla yüzde 8,3 ile Gümüşhane, yüzde 4,6 ile Hakkari, yüzde 2,5 ile Van, yüzde 2,1 ile Diyarbakır ve yüzde 1,7 ile Ağrı oldu. Aynı dönemde, muhtemel eğitim süresinin en çok düşüş gösterdiği iller ise sırasıyla yüzde 10,4 ile Eskişehir, yüzde 10,3 ile Çankırı,yüzde 10,0 ile Yalova, yüzde 9,6 ile Antalya ve yüzde 8,6 ile Muğla oldu.
ERKEK VE KADINLARDA EN YÜKSEK MES DEĞERLERİ İSTANBUL'DA GERÇEKLEŞTİ
Türkiye genelinde MES, 2023 yılında kadınlar için 18,4 yıl, erkekler için ise 17,6 yıl oldu. Her iki cinsiyette de en yüksek MES değeri İstanbul'da gerçekleşti. Erkeklerde İstanbul'u Karabük, Ankara, Erzincan ve Bayburt izlerken; kadınlarda sıralama Karabük, Tunceli, Ankara ve Rize olarak gerçekleşti.
MUHTEMEL EĞİTİM SÜRESİNİN ERKEKLERDE EN DÜŞÜK OLDUĞU İL AĞRI OLDU
Muhtemel eğitim süresinin erkeklerde en düşük olduğu il olan Ağrı'yı, sırasıyla Şırnak, Muş, Şanlıurfa ve Mardin takip ederken; MES'in en düşük olduğu iller kadınlarda; Muş, Şanlıurfa, Şırnak, Ağrı ve Bitlis oldu.
CİNSİYET EŞİTLİĞİ ENDEKSİ 2023 YILINDA DA KADINLAR LEHİNE ARTTI
MES kapsamında cinsiyet eşitliği endeksi, kadın MES değerinin erkek MES değerine oranı ile hesaplanır. ISCED 1-8 kademesinde (ilkokul-yükseköğretim) MES kapsamında cinsiyet eşitliği endeksi 2023 yılında 1,05 oldu. 2018 yılında 0,97 olan endeks, 2023 yılında 0,08 puanlık artış göstererek kadınlar lehine değişim göstermeye devam etti.
CİNSİYET EŞİTLİĞİ ENDEKSİNİN EN DÜŞÜK OLDUĞU İL BİTLİS OLDU
Endeksin en yüksek olduğu beş il sırasıyla 1,12 ile Tunceli ve Iğdır, 1,10 ile Çanakkale, 1,09 ile Bartın ve Çankırı oldu. Cinsiyet eşitliği endeksinin en düşük olduğu iller ise sırasıyla 0,95 ile Bitlis, Şanlıurfa ve Siirt, 0,96 ile Muş ve 0,98 ile Batman oldu.