Halkların Eşitlik ve Demokratik Partisi (DEM Parti) Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, kentteki tarihi ve kültürel yapıların korunması ile turizmin geliştirilmesi amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu kurulması için TBMM’ye önerge verdi.
“VAN, KÜLTÜREL MİRASIN SAHİPSİZLİĞİ İLE GÜNDEME GELMEKTEDİR”
Van’da tarihi yapıların korunmadığını dile getiren Sayyiğit, “Urartu uygarlığına başkentlik yapan Van’da kültürel mirasın sahipsizliği sıklıkla gündeme gelmektedir. Özellikle 15-22 Nisan tarihleri arasında kutlanan Dünya Turizm Haftası’nda buna yönelik tartışmalar yapılmaktadır. Çünkü tarihi medrese, kümbet, kilise ve kalenin gerektiği ölçüde korunmadığı ve restorasyon çalışmalarının yapılmadığı belirtilmektedir. Gevaş ilçesinde bulunan 700 yıllık Halime Hatun Kümbeti’nin de ilgisizliğin kurbanı olurken geçmişte tarihi kümbetin siluetini bozan uygulamalar da basına yansımıştır. Yine Gevaş’ın Göründü (Mihripat) mahallesinde yer alan Kızıl Kilise’nin de yok olmayla karşı karşıya olduğu Karmrevank Manastırı içerisinde inşa edilen Kızıl Kilise’ye ait birçok duvarın yıkıldığı ve kilisenin yanı başında Ermenice yazıtların bulunduğu mezar taşlarının da zarar gördüğü sıklıkla dile getirilmektedir” dedi.
“VAN’DA TEDBİRLER ALINMADIĞI İÇİN TARİHİ YAPILAR BÜTÜNLÜĞÜNÜ KAYBEDECEK DERECEDE ZARAR GÖRMÜŞTÜR”
Sayyiğit, Van’da yıkılan ve zarar gören tarihi yapılara dikkat çekerek, “Aynı şekilde taş ve kerpiç işçiliğinin önemli örneklerinden biri olan Urartulardan kalma Ayanis Kalesi de bugüne kadar ayakta kalmasına rağmen bitmeyen kazı çalışmalarından dolayı 2 bin 700 yıllık tarihiyle kültür turizminin önemli bir parçası olma şansını günden güne yitirmektedir. Bugün Van’da Akdamar Kilisesi, Çarpanak Kilisesi, Yedi Kilise, St. Bartholomeus Kilisesi, St. Thomas Kilisesi ve daha birçok kültürel değer olsa da gerekli tedbirler alınmadığı için birçok tarihi yapı ve manastır ya yıkılmış ya da bütünlüğünü kaybedecek derecede zarar görmüştür. 2017’de de Edremit Belediyesi kayyumunun Dilkaya Höyüğü ve mezarlıkların üzerine tuvalet, soyunma odası ve otopark yaptığı basına yansımış, Kalecik TOKİ konutlarında bulunan Ermeni Mezarlığının tahrip edildiği görülmüştür” ifadelerini kullandı.
SAYYİĞİT: VAN CİDDİ BİR TURİZM POTANSİYELİNİN OLDUĞU KENTTİR
Van’ın turizm potansiyeline değinen Sayyiğit, “Bugün Van; inanç, kültür, dağcılık, arkeoloji, su sporları, yayla ve kayak turizmi başta olmak üzere ciddi bir turizm potansiyelinin olduğu bir kenttir. Pamukkale travertenlerine denk düşecek şekilde Başkale travertenleri bulunurken Kapadokya’ya benzer şekilde Van’da Kofiraz vardır. Kentimiz, doğal güzellikleriyle botanikten kuş gözlemciliğine ve trekkin ile su sporlarından birçok doğa turizmi potansiyeline sahip bir merkezdir. Bu anlamda farklı martı türlerine ev sahipliği yapan Çarpanak Adası; yaz ördeği, flamingo ve diğer canlı türlerini barındıran Van Gölü civarında birçok endemik bitki türü de bulunmaktadır. Dolayısıyla Van; Artos Dağı yamaç paraşütü etkinlikleriyle, Van Gölü ve Muradiye Şelalesi de su sporları, kamp ve turistik dinlence potansiyeli taşırken kahvaltısıyla, otlu peyniriyle, kedisiyle, uçan balık olarak bilinen İnci Kefali balığıyla, kilimiyle ve misafirperverliğiyle ciddi bir turizm potansiyeli taşıdığı apaçıktır” diye aktardı.
“VAN’I ZİYARET EDEN YERLİ VE YABANCI TURİST SAYISI GEÇMİŞLE KIYASLANMAYACAK DERECEDE AZALMIŞTIR”
Van’da geçmiş yıllara oranla turist sayısının azaldığını aktaran Sayyiğit, “Buna rağmen Van’ı ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısı geçmişle kıyaslanmayacak derecede azalmıştır. Çünkü Van, geçmişte Avrupa ülkelerinden birçok turistin ziyaret ettiği bir kent olma özelliğini yitirmiştir. Buna karşın son yıllarda İranlı turistlerin uğrak yeri olsa da bunun yeterli olmadığı ortadadır. 2016 yılında bir milyonu bulan ziyaretçi sayısı son yıllarda birkaç yüz binle sınırlı kalmaktadır. Dolayısıyla Van’ın Ortadoğu ülkelerinden gerektiği ölçüde yararlanamadığı görülmektedir. Van’da kültür varlıklarının envanterinin güncellenip korunması ve restorasyon çalışmalarının yapılması bir yana ulaşım ve altyapı imkanlarının geliştirilmediği görülmektedir. Bu bağlamda İran-Van arasında doğrudan uçak ve tren seferlerinin başlatılması, Van’da İran Konsolosluğunun açılması, Irak Kürdistan Bölgesi ile Van arasında karayolu çalışmalarının yapılması ve tanıtım videolarında Van’a yer verilmesi gerekmektedir. Özellikle Kürt kültür dokusunun tanıtılması ve Kürtçe rehberlerin yetiştirilmesi önemli bir ihtiyaçtır” dedi.
“MECLİS ARAŞTIRMA KOMİSYONUNUN KURULMASI VAN’DAKİ EKSİKLİKLERİN BELİRLENİP GEREKLİ TEDBİRLER ALINMASI NOKTASINDA YARARLI OLACAKTIR”
Sayyiğit, Van’daki tarihi yapıların korunması için Meclis Araştırma Komisyonu’nun kurulması gerektiğini belirterek, “Sonuç olarak Van’da bulunan kültürel varlıkların belirlenerek restorasyon çalışmaları, doğal güzelliklerin korunması, gastronomi ve sağlık turizminin geliştirilmesi için adımlar atılabilir. Bu amaçla Meclis araştırma komisyonunun kurulması Van’daki eksikliklerin belirlenip gerekli tedbirler alınması noktasında yararlı olacaktır” diye konuştu.