Van Gölü, son yıllarda yeni keşiflerle gündeme gelmeye başladı. Bir süredir Bitlis ve ilçelerinde tanıtım ve keşif maksatlı su altı dalışları gerçekleştiren Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu, Tatvan’da tarihi bir keşfe imza attı. Son yılların en fazla su çekilmesinin yaşandığı Van Gölü’nde keşfe çıkan topluluk üyeleri, Tatvan ilçesinin Adabağ köyü mevkiinde göl içinde büyük bir mezarlık alanı tespit etti. Adabağ köyünün alt kısımlarında bulunan ve Van Gölü’ndeki su çekilmesi sonrası ortaya çıkan mezarlık alanının yüzlerce yıllık tarihi geçmişi olan bir alan olduğu ön görülüyor. Havadan da görüntülenen alanda, göl içinde kalmış onlarca mezarlık olduğu tespit edildi.
Mezarlık alanında yer alan mezar taşlarının bazılarında haç işaretleri yer alırken, büyük kısmında ise Ahlat ilçesinde bulunan Selçuklu Mezarlığındaki mezar taşları üzerinde yer alan motiflere benzer motiflerin yer aldığı görüldü. Mezarlık alanının kaç yıllık olduğu ve hangi döneme ait olduğu konusunda kati bilgilere ulaşılması için Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu üyeleri tarafından çalışma başlatılırken, göl içinde yıllarca sağlam şekilde kalan tarihi alanın Bitlis tarihi için önemli bir destinasyon olarak kayda geçmesi hedefleniyor.
“GÖL İÇİNDE ONLARCA MEZAR VAR, MEZAR TAŞLARI ÜZERİNDE FARKLI MOTİFLER YER ALIYOR”
Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu olarak bir süredir Van Gölü ve bölgede bulunan diğer göllerde tanıtım ve keşif maksatlı su altı dalışları gerçekleştirdiklerini belirten topluluk yöneticisi Emrullah Tüzün, son keşif etkinliklerinde Van Gölü içinde tarihi toplu mezarlık alanı tespit ettiklerini söyledi. Van Gölü’ndeki suların çekilmeye başlamasıyla birlikte yerleşim yerlerine yakın bölgelerdeki eski yerleşim alanlarının da gözle görülür şekilde ortaya çıkmaya başladığını belirten Emrullah Tüzün, “Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu olarak bir süredir bölgede tanıtım ve keşif maksatlı etkinlikler yapıyoruz. Bu anlamda da her hafta farklı bir alanda bu etkinliklerimizi gerçekleştiriyoruz. Bu hafta yine rotamız Van Gölü oldu.
SELÇUKLU MEZARLIĞINDAKİ MEZAR TAŞLARI ÜZERİNDE YER ALAN MOTİFLERE ÇOK BENZİYOR
Gölün Tatvan ilçesine bağlı Adabağ köyü sahilinde yaptığımız çalışma neticesinde göl içinde toplu bir mezarlık alanı tespit ettik. Mezar taşlarını incelediğimizde bazılarının üzerinde haç ve değişik motiflerin yer aldığını gördük. Motiflerden bazıları Ahlat ilçesinde bulunan Selçuklu Mezarlığındaki mezar taşları üzerinde yer alan motiflere çok benziyor. Üzerindeki motifler ve mezarlık alanının göl içinde kalma sürecini göz önünde bulundurduğumuzda bu alanın yüzlerce yıllık tarihi bir mezarlık alanı olduğunu ön görüyoruz. Göl içinde yan yana benzer onlarca mezar taşı var. Burayı havadan da görüntülediğimizde alanın büyük bir mezarlık alanı olduğunu gördük, hemen ilerisinde bir yerleşim alanı olabileceğini düşünüyoruz. Tabi bizler şehrimizin tanıtımına katkı sunmak amacıyla bu ve benzeri etkinliklerimizi sürdüreceğiz. Bu alanla ilgilide yetkilileri bilgilendirip alanın gerçek tarihinin tespiti noktasında gerekli çalışmaların başlatılmasına katkı sunacağız” diye konuştu.
“GÖL İÇİNDE KALMIŞ BİR YERLEŞİM YERİ VE MEZARLIK ALANI, BİTLİS TARİHİ İÇİN YENİ BİR KEŞİF OLABİLİR”
Venuma Dağcılık ve Su Altı Sporları Topluluğu üyelerinin alanda çekmiş olduğu video ve fotoğrafları inceleyen Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise söz konusu alanın göl içinde kalmış bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı olduğu belirterek, Bitlis tarihi için yeni bir keşif olabileceğine dikkat çekti. Daha çok bilgiye ulaşmak için alanın araştırılması gerektiğini ifade eden Demirtaş, “Yapılan çekimleri incelediğimizde söz konusu alanda bir yerleşim yeri olduğu anlaşılıyor. Ama yerleşim yerinden de daha önemlisi bir mezarlığa benziyor. Muhtemelen köyün ya da şehrin mezarlığıdır. Zaman içerisinde göl suları yükseldikçe o yerleşim yeri sular altında kalmış. Şimdi ise Van Gölü’nde su seviyesinin azalması neticesinde söz konusu yerleşim yeri ve mezarlık ortaya çıkmış durumdadır. Dönemine dair şu an için net bir şey söylemek mümkün değil. Bunun daha iyi anlaşılabilmesi için orada özellikle arkeolog ve sanat tarihçilerinin bir araştırma yapması gerekiyor. Taşların üzerinde çeşitli motifler var. Şu aşamada bu motiflerde tarih ve döneme ilişkin çok net bir sonuç vermiyor. Bu mezar taşlarının üzerinde İslami motifleri andıran şekillerde var. Bunun yanı sıra bir taşın üzerinde haçı andıran bir şekilde görünüyor. Dolayısıyla bunun döneminin tespiti ve ne zamana ait olduğu önem arz ediyor.
“İLK DEFA GÜN YÜZÜNE ÇIKMIŞ BİR ŞEYDİR”
Bu araştırmalar yapıldıktan sonra net bir şeyler söylemek ancak mümkün olabilir. Şu anki haliyle değerlendirdiğimiz söz konusu alanda bir yerleşim yeri ve mezarlık alanı olduğunu söylemek mümkün. Dönemi, tarihi ve diğer nitelikleri için ciddi bir araştırmaya ihtiyaç var. Tabi bu aynı zamanda ilk defa gün yüzüne çıkmış bir şeydir. Bitlis tarihi için yeni bir keşif de olabilir. Yetkililerin buna kayıtsız kalmayacaklarını, gerekli araştırmaların başlatılması için çalışma yapacaklarını düşünüyorum. Yapılacak detaylı araştırma ile bu alanın gerçek tarihi de ortaya çıkmış olacak” şeklinde konuştu.
