Türkiye'nin en büyük sodalı gölü olarak bilinen Van Gölü, her geçen gün paylaşılan gizemli bilgiler ile gündeme gelirken, bu yöndeki en önemli özelliklerinden birisi de sadece bir balık türüne ev sahipliği yapmasıdır: Van Balığı, diğer adıyla İnci Kefali. Peki, Van Gölü'nde neden sadece bu balık türü yaşıyor? İşte cevabı...
Van Gölü, dünya üzerindeki ender sodalı göllerden biridir. Gölün suyu, yüksek miktarda soda ve tuz içerir, bu da suyu oldukça alkali hale getirir. Van Gölü’nün pH seviyesi 9,8-10,5 arasında değişir. Bu alkali ortam, pek çok canlı türünün yaşaması için uygun değildir. Ancak, İnci Kefali bu sert koşullara adapte olmuş nadir bir türdür. Bu balık, Van Gölü'nün aşırı alkali yapısına karşı dayanıklıdır ve bu ortamda hayatta kalabilen tek balık türüdür.
Öte yandan İnci kefali, Van Gölü’nün tuzlu-sodalı sularında yaşamaya alışmış iki balık türünden biri. Adeta bir sır. Yaşamaması gereken bir ortamda yaşıyor. Adında kefal bulunmasına rağmen, aslında sazangillerin bir üyesi. Dünyada sadece bu göl havzasında bulunuyor. Yaygın kanaatin aksine gölün her tarafında dağılım gösteriyor. Kış aylarında gölün 75 m derinliklerine kadar inebilirken, yaz aylarında 10-15 m derinliklerde beslenmeyi tercih ediyor. Kendisini hasretle bekleyen derelere ise Nisan’dan Temmuz’a kadar büyük sürüler halinde göç ediyor. Çünkü Van Gölü’nün tuzlu-sodalı suları üremesine imkan vermiyor. Akarsuların sıcaklıkları 13 dereceyi bulduğu zaman balık derelere giriyor ve yumurtasını bıraktıktan sonra tekrar göle dönüyor. Milyonlarcası bir araya gelerek Erciş-Deliçay üzerinde Balık Bendi diye isimlendirilen mevkide bulunan küçük, doğal şelaleyi uçarak atlamaya çalışıyor. Onu ilk defa görenler bir daha görmek için bir yıl sonrasını iple çekmeye başlıyor. Çünkü inci kefalinin sırlı yolculuğu herkese ilham veriyor.
SADECE BİR TÜR DEĞİL AYNI ZAMANDA DOĞAL VE KÜLTÜREL BİR MİRAS
Van Gölü ve İnci Kefali, sadece biyolojik çeşitliliğin bir parçası değil, aynı zamanda Van halkı için önemli bir kültürel mirastır. Bu balık, bölgedeki birçok ailenin geçim kaynağıdır ve Van mutfağının da vazgeçilmez bir öğesidir. Van Balığı, Van Gölü’nün efsanevi hikayeleriyle birlikte, şehrin tanıtımında ve turizminde de önemli bir rol oynar. Sonuç olarak, Van Gölü’nün benzersiz su yapısı, İnci Kefali'nin bu ortamda yaşamasını sağlarken, bu nadir tür, gölün ekosistemini ve çevresel dengelerini korumak için büyük önem taşır. Bu özel balık türü, Van Gölü’nün gizemli doğasını ve Van şehrinin kültürel zenginliğini simgeler.