ŞEHRİVAN ÖZEL: SONER İZGİ-ÖMER AYKAÇ
Geçtiğimiz günlerde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ilişkin Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri ile ilgili sıralamasında en sonda yer alan Van’ın yoksulluğu konuşulmaya ve tartışılmaya devam ederken kent ile ilgili yeni sıralamalar açıklandı. TÜİK'ten derlenen verilere TRB2 Bölgesi'nde bulunan Van, Türkiye'nin en yoksul ve yaşam koşulları kötü olan iller arasında yer alırken Şanlıurfa ve Ağrı da Van’ı takip etti. Van’ın yoksulluk haritası büyük yankı uyandırırken o tartışmalar gündemden düşmeden kent ile ilgili yeni haritalar daha gündeme geldi. Türkiye’nin kişi başına düşen en düşük milli gelire sahip ili olan Van diğer bazı sıralamalarda da en sonlarda yer aldı.
VAN 2023’TE TÜRKİYE’NİN EN YOKSUL İLİ OLDU
Türkiye’nin 30 büyükşehirlerinden birisi olan ve her dönem potansiyeli ile öne çıkarılmaya çalışmasına rağmen 81 il sıralamasında birçok alanda dipte kalan Van, 2023 yılında da bu sıralamalardan kurtulamadı. Doğu Anadolu Bölgesi’nin lokomotif kentlerinden biri olmasına rağmen yerinde saymaya devam ederken geçtiğimiz haftalarda açıklanan kişi başına düşen gelirde de paylaşılan veriler büyük ses getirdi. Açıklanan veriler ve yapılan araştırma sonuçları da Van’ın kötü tablosunu gözler önüne sererken, TÜİK’in açıkladığı ‘İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ verileri kentin acınası halini kanıtlamış oldu. Verilere göre Van, geçen yıl 81 il içerisinde 54 bin 272 TL ile son sırada yer aldı. Ülkenin en düşük gelirli ili olarak açıklanan Van’ın ülkeye ekonomik katkısı da 2021 yılına göre düştü. Veriler açıklandıktan sonra kentte birçok kesimden tepkiler gelirken Van’ın yoksulluğu uzun süre konuşuldu
VAN’A BİR ŞOK DAHA: BU ALANDA DA SON 5’TE!
Sadece kişi başına milli gelir, yoksulluk gibi alanlarda değil işsizlik ve benzeri birçok kategoride de sonlarda yer alan Van şehri geçtiğimiz günlerde paylaşılan bazı diğer verilerde de Türkiye’nin en geride olan illeri arasında yer aldı. Van sadece yoksullukta değil Türkiye’de yüksekokul/fakülte mezunu oranı en düşük iller sıralamasında da yine Doğu Anadolu illeri ile birlikte son 5’te yer aldı. Van ile birlikte Bitlis, Muş, Şırnak gibi illerle birlikte Güneydoğu’da ise Şanlıurfa yüksekokul/fakülte mezunu oranının düşük olduğu iller sıralamasında yer aldı.
VANLININ ÖMRÜ DE KISA!
Sadece kişi başına düşen milli gelirin en az olduğu iller arasında olmayan aynı zamanda fakülte/yüksekokul mezun oranı da düşük olan Van’ın son 5’te yer aldığı bir diğer alan ise ortalama yaşam süresi ile ilgili oldu. 2022 yılı verilerinin baz alınarak hazırlandığı haritada Van yine etrafındaki doğu illeri ile birlikte yaşam süresinin en düşük olduğu 5 il arasında yer aldı. Son dönemlerde akademik çalışmalara da konu olan ve kente has bazı belirgin hastalıklar konusu vurgulanırken ortaya çıkan veriler Van’ın sağlık konusunda da dezavantajlı bir noktada olduğunu gösterirken ölüm yaşının yine Van ve civarında olması da dikkat çekti.
BÖLGE SONLARDA YER ALMAKTAN KURTULAMIYOR
Öte yandan Van ile birlikte bölge illeri de sonda yer alma kaderinden kurtulamazken bazı diğer verilerde de Van’ın çevresindeki iller benzer kaderi yaşadı. Okur yazar oranı en düşük iller sıralamasında Doğu Anadolu illeri başı çekerken akraba evliliği ve evlilik yaşının en düşük olduğu sıralama da yine bölge illeri yer aldı. Birçok verinin paylaşıldığı sıralamalarda Van ve bölge illeri son 5 ve son 10’da yer alma kaderinden kurtulamadı.