ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN-VEYSEL İZGİ
İKüresel ısınma etkileri dünya genelinde olduğu gibi Van’da da kendini hissettirmeye devam ediyor. Türkiye için büyük bir tehdit olan küresel ısınma ve kuraklık özellikle son yıllarda olumsuz etkileri görülmeye devam ederken, iklim değişikliğiyle birlikte kışlar uzun yaşanırken, yaz mevsimi ise geç vakitte geliyor. Karasal iklimin hüküm sürdüğü Van’da da alışılmışın dışında mevsimler yaşanıyor. Geçmiş yıllarda metrelerce karın yağdığı Van kent merkezine yıl yıl neredeyse hiç kar yağmazken, vatandaşlar önümüzdeki yaz mevsiminin nasıl olacağını merak ediyor. Alışılmışın dışında yaşanan mevsimler ile ilgili Şehrivan’a değerlendirmelerde bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, “Önümüzdeki yaz Van'ı kurak bir periyot bekliyor” diyerek çiftçileri ve bir tek Van Gölü’nde yaşayan İnci Kefali balıklarını kötü bir dönemin beklediğini dile getirdi.
KURAKLIK VAN İÇİN BÜYÜK BİR TEHLİKE
Akkuş, kuraklığın etkilerine dikkat çekerek, “Son 3-5 yıldır Van Gölü Havzasında mevsimler kurak olarak seyrediyor. Bu genel bir durumun yansıması. Bu sadece Van Gölü Havzası'nda değil ülkemiz genelinde gözüken bir durum fakat söz konusu Van Gölü Havzası olunca bu önem arz ediyor. Çünkü Van Gölü Havzası kapalı bir havza. Dışardan havzaya hiçbir su girdisi yok. Havzadan da dışarıya hiçbir su çıktısı yok. Bu sebepten dolayı Van Gölü kırılgan bir yapıda. Van Gölü Havzası'nın ayrı bir özelliği bulunuyor. Bu da ülkemizin en büyük gölünü barındırmasıdır. Gölde büyük miktarda balıkçılık yapılıyor. Göldeki balıkçılık yaz aylarında akarsularda su olmasına bağlı. Fakat son yıllarda mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar yaz aylarına geldiğimizde akarsularda su bulamıyoruz. Özellikle son 2-3 yıldır bu konuda ciddi bir sorun yaşanıyor” dedi.
“ÖNÜMÜZDEKİ YAZ VAN'I KURAK BİR PERİYOT BEKLİYOR”
Akkuş, Van’ı nasıl bir yaz beklediğini açıklayarak, “Mevsimlerin yerleri değişiyor. Kış ayına geç giriyoruz, yaz ayını ise erken karşılıyoruz. Önceden Kasım, Aralık aylarında kar yağışı varken biz özellikle bu yıl kar yağışı görmek için Ocak ayını bekledik. Ocak'ta kar yağışı oldu ve ciddi anlamda bir kar yağışı olmadı. Kuraklık açısından bizi nasıl bir dönem bekliyor? Havzanın yağış alabileceği çok zaman kalmadı. Umudumuz kış ayındaydı fakat beklediğimiz bir kar yağışı olmadı. Önümüzdeki yaz Van'ı kurak bir periyot bekliyor. Önümüzdeki yaz hem çiftçiler hem de üremeye gelen İnci Kefali açısından bizi zor bir dönem bekliyor. Şu anda Ocak ayındaki sıcaklık mevsim kış 4 derece üzerinde seyrediyor. 4 derece mevsim normallerine göre çok büyük bir fark. Dolayısıyla muhtemelen önümüzdeki yaz bizi sıcak havalar bekliyor diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
AKKUŞ: KAR YAĞIŞI VAN GÖLÜ HAVZASI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ
Kar yağışının Van Gölü için önemine değinen Akkuş, “Kar yağışı Van Gölü Havzası için çok önemli. Çünkü yağmur yağışı yüzey akışıyla beraber Van Gölü'ne karışıyor. Van Gölüne giden su, kullanılabilir su tarifinden çıkmış oluyor. Sodalı bir hale bürünüyor. Fakat kar yağışı kışın dağların tepelerinde adeta bir su deposu gibi birikerek yaz aylarında yavaş yavaş eriyip akarsularımızı besliyor. Dolayısıyla kışın yağan kar yaz aylarında kullanacağımız su depolarını oluşturuyor. Malum olduğu üzere dünyadaki bir canlının neslinin devam ettirmesi üremesine bağlıdır” diye aktardı.
KURAKLIK VAN BALIĞINI DA ETKİLEYEBİLİR!
Akkuş, kuraklığın İnci Kefali balığını nasıl etkileyeceğini dile getirerek, “Üreyemeyen bir canlı hiçbir canlı neslini devam ettiremez. İnci Kefali her ne kadar yaşamını Van Gölü'nün tuzlu ve sodalı suyunda sürdürse de yaz aylarında üremesini akarsularda gerçekleştirir. Dolayısıyla Van Gölü'ndeki İnci Kefali balıkçılığının devam etmesi yaz aylarında başarılı bir üreme sezonu geçirmesine bağlı. Bu sene doğacak olan yavrular 3 sene sonranın balıklarını oluşturuyor. Bu sebepten dolayı bizim akarsularımızda su olmazsa biz bunun etkisini 3 sene sonra balığın azalması şeklinde göreceğiz. Balık azaldığı zaman da balıkçılığın elde edeceği kâr da azalmış olacak” diye aktardı.
“HALKIMIZ SU KULLANIMI NOKTASINDA DUYARLI OLMALI”
Kuraklık için önlemlerin alınması gerektiğini dile getiren Akkuş, “Buna yönelik tedbirler alınmalıdır. Özellikle İnci Kefali üreme döneminde suyun tamamının akarsu yataklarından alınması bölgedeki balıkçılığa çok büyük bir darbe vuracaktır. Balıkçılığa vurulan en büyük darbelerden biri olacaktır. Bu sebepten dolayı DSİ'nin bu konuya dikkat etmesi lazım. Geçen seneki gibi bir facia yaşanmamalı. DSİ su yönetimini çok iyi yapmalı. Halkımız su kullanımı noktasında duyarlı olmalı. Bu sene sadece bu sene ile sınırlı kalmayacak. Çünkü kuraklık en sinsi gelişen ve en büyük doğal afetlerden biridir. Önümüzdeki 5-10 yıllık bir mesele. 40-50 yıl önce yapılmış sulama kanallarını terk etmemiz lazım. Sulama kanallarında suyun sızdığını görüyoruz. Ümit ediyoruz ki önümüzdeki yaz ayında sıcaklık mevsim normallerinde veya mevsim normallerinin altında seyretsin. Şayet geçen yıllarda olduğu gibi mevsim normallerinin üzerinde seyrederse maalesef durum daha da kötü olacak” dedi.
