Dünya küresel ısınma nedeniyle gıda krizinin eşiğinde...
Afrika başta olmak üzere farklı bölgelerde milyonlarca insan ise halihazırda gıda kriziyle mücadele ediyor.
Birçok Afrika ülkesinde, içme suyu ve gıdaya ulaşılmakta zorlanılıyor.
10 yılda yaklaşık 10 milyar ton gıda çöpe gitti
Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, Türkiye’nin de aralarında olduğu bazı ülkelerde son 10 yılda yaklaşık 10 milyar ton gıdanın çöpe gitmesi israfın boyutunu gösteriyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM) hazırladığı 2021 Gıda İsraf Endeksi Raporu'na göre, dünyada her yıl 931 milyon ton gıda israf ediliyor.
Üretimden tüketime gelene kadar israf oranları
BM Çevre Programı (UNEP) ve ortak kuruluşu WRAP tarafından hazırlanan Gıda İsrafı Endeks Raporu 2021’e göre evler, restorantlar ve dükkanlar arasında üretilen gıdanın yüzde 17’si çöpe atılıyor.
Çiftlikler ile tedarik zincilerinde de gıda kaybı yaşanmasıyla toplamda gıdanın üçte biri hiç bir zaman tüketilmeden israf oluyor.
Yoksul ülkelerde de israf oranı yükse
Gıda israfının genellikle zengin ülkeleri etkilediği düşünülse de rapor en yoksul ülkelerde veriler yeterli olmasa da hemen hemen her yerde gıda israfının benzer olduğunu gösteriyor.
Çalışmaya göre tedarik zinciri içinde, tüketim aşamasında gıdanın yüzde 11’i evlerde, yüzde 5’i gıda hizmetlerinde ve yüzde 2’si de perakande satışlarında israf oluyor.
Akut gıda güvensizliği yaşayan insan sayısı 238 milyona ulaştı
Başka bir BM raporunda ise bu israfa karşı gıdaya ulaşamayan insan verileri yer aldı.
Buna göre 48 ülkede acil gıda yardımına ihtiyaç duyan kişilerin sayısı geçen yıla göre yüzde 10 arttı.
2022'den beri yüksek düzeyde akut gıda güvensizliği yaşayan insan sayısının 48 ülkede 21,6 milyon arttığı ve toplam 238 milyona ulaştığı belirtildi.
Türkiye'de yılda 7 milyon 700 bin ton gıda çöpe gidiyor
Kişi başına en fazla gıda israfının yapıldığı ülkeler arasında Türkiye, üst sıralarda yer alıyor.
Ülkemizde her yıl kişi başına 93 kilogram, toplamda ise 7 milyon 700 bin ton gıda çöpe atılıyor.
Buna, gıdaların hazırlanma aşamasında harcanan su, enerji ve iş gücü de dahil olunca israfın boyutu giderek katlanıyor.
Günde 4,9 milyon ekmek çöpe atılıyor
UNEP 2021 raporuna göre 214 ülke arasında Türkiye ise 15. sırada gıda yer alıyor.
Çöplerdeki atık miktarının yüzde 52'sini gıdanın oluşturduğu Türkiye'de, günlük 4,9 milyon ekmek israf ediliyor.
3 milyon ekmek fırından çöpe
Günde 4,9 milyon adet ekmeğin israf edildiği Türkiye'de bu israfın 3 milyonu fırınlardan (yüzde 62,1), 1,4 milyonu hanelerden (yüzde 27,7), 0,5 milyonu personel ve öğrenci yemekhanelerinden, yüzde 10,2'si ise lokanta ve otellerden kaynaklanıyor.
En çok kayıp ise meyve sebzede yaşanıyor. Türkiye'nin israf karnesinde üretilenin yaklaşık yüzde 50'sinin kayıp olduğu meyve ve sebze tüketiminden sonra yılda 2000 bin litre ile içecek sektörü, 4,2 ton kayıp ile de hizmet sektörü başı çekiyor.
Yılda 500 okul yapılabilir
Türkiye’de sadece 1 yılda israf edilen ekmeğin mali değeriyle 500 adet okul yapılabilecek olması israfın boyutuna dikkat çekiyor.
