Yediden yetmişe toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren sosyal sigorta sisteminde devrim gibi yenilikler geliyor. Gelir durumuna göre düşük prim ödemeyi içeren sosyal sigorta programları devreye girerken, kolay sigortanın kapsamı genişletiliyor. Kolay işverenlik uygulaması işverenlere önemli avantajlar sağlıyor.
Her ay prim hizmet belgesi düzenlemekten ve bu belge için damga vergisi ödemekten kurtuluyorlar. Hükümet, 5 yıllık Kalkınma Planı kapsamında sisteme girişlerin kolaylaştırılması için farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik yeni uygulamalar getirecek.
Ev hizmetleri, apartman görevlileri için uygulanan kolay sigorta uygulaması binlerce işyerini kapsayacak şekilde düzenlenecek. Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplara özel sosyal sigorta programları devreye alınacak. Çalışanların özelliklerine uygun düşük prim ödemeyi içeren sosyal sigorta programları devreye girecek. Prim ödeme gücü olmayanın primini devlet karşılayacak. Aylık prim ve hizmet belgesi verme gibi yükümlülükler azaltılacak.
Kolay sigorta ve prim ödemeleri konusunda merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
1-Sosyal Güvenlik Kurumu'na kolay işverenlik başvurusu nasıl yapılıyor?
Ev hizmetlerinde çalışanların işverenin gerçek kişi olması gerekiyor. Bu kişileri çalıştıranlar "kolay işverenlik" hükümlerinden yararlanır. Buna göre, ev hizmetinde işçi çalıştıranlar e-devlet'ten giriş yaparak kolay işverenlik bölümünü seçerek "ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalıştırılacaklara ilişkin" form doldurmaları gerekiyor. İşçi ve işverence imzalanan form, ilçeye en yakın sosyal güvenlik merkezine verilir. Formda çalışanın işe başlama tarihi, evde ne iş yapacağı, ayda kaç gün çalışacağı, ücret tutarının ne olacağına ilişkin bilgiler yer alır.
2-Kolay sigorta kapsamındaki ev işlerinde çalışanlar için ne kadar prim yatırmak gerekiyor?
Ev hizmetleri de kolay sigorta kapsamında bulunuyor. Ay içinde 10 günden az ve daha fazla yapılıp yapılmadığına göre işlem yapılıyor. Gündelikçi, temizlikçi, bakıcı çalıştırılanların sigorta yaptırması zorunlu olup, on günden az çalışanlar için iş kazası, meslek hastalığına karşı günlük 8.94 lira ödenmesi gerekiyor. Ayda 30 günden az çalışanlar, eksik günlerin primini kendileri ödeyebiliyor. Ev hizmetlerinde çalışma gün sayısı 10 ve daha fazla olanlar hakkında SSK'lı çalışanlara ilişkin hükümleri uygulanıyor. Bu kapsamda çalıştırılanlar için de günlük 145,32 lira ödenmesi gerekiyor.
3-Ayda 10 günden az çalışanlar her seferinde yeniden mi müracaat edecek?
Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar "www.turkiye.gov.tr" uygulaması aracılığıyla da müracaat edebilir. Çalışanların kolay tescil edilebilmesi, tahsilatın daha kolay yapılabilmesi için cep telefonu kısa mesaj servisi aracılığı ile de işlem yapılabilir.
Ayda 10 günden az çalışanların ayın farklı çalışma günleri için ayın hangi gününde çalıştıracağı bilgisini "5510" kısa mesaj servisine her bir gün için ayrı SMS gönderilmesi gerekiyor. Kullanılacak cep telefonu hattının mobil ödemeye açık olması gerekiyor. On günden az çalışanların takip eden aylarda devamı durumunda formun "çalışma devamlı mı" kısmını işaretlemesi yeterli olacak. SMS ile başvuranların her bir çalışma (gün ve kişi) için ayrıca işlem yapması gerekiyor.
4-Kimler ev hizmetinde 10 günden az süreyle çalışabilir?
İsteğe bağlı sigortalılar, herhangi bir çalışması olmayanlar, SGK'dan aylık ve gelir alanlar bu kapsamda çalışabilir. Emekli aylığı alanların aylıkları kesilmiyor, bunlardan ayrıca uzun vade ve genel sağlık sigortası primi alınmıyor.
5-Kalkınma Planı döneminde kolay işverenlik uygulamasının yaygınlaştırılması kapsamında neler yapılacak?
Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçiler ve mevsimlik çalışanlar gibi gruplara özel sosyal sigorta programları oluşturulacak. Sisteme girişlerin kolaylaştırılması için farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik yeni uygulamalar geliştirilecek Sosyal güvenlik kapsamı genişletilerek prim tabanı güçlendirilecek. Sosyal güvenlik mevzuatı ve uygulamaları değişen işgücü piyasası koşullarına ve yeni nesil esnek çalışma modellerine uyumlu hale getirilecek. Sosyal güvenlik uygulamalarının başta kısmi süreli çalışma olmak üzere esnek çalışma modelleriyle uyumu artırılacak. Sosyal güvenlik prim ve hizmet belgesi verme gibi yükümlülükler azaltılacak.
6-Kolay sigorta kapsamında çalışan eksik günlerinin primini kendi ödeyebilir mi?
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı çalışanlar eksik prim günlerini kendileri ödeyerek 30 güne tamamlayabilir. Farklı işverenlerin yanında her birinde 10 günden az çalışanlar 30 günlük sürenin tamamının primini kendisi yatırabilir. Ödenmesi gereken prim tutarı Temmuz ayından itibaren günlük 145,32 lira, aylık da 4 bin 360 lira. Eksik primini kendisinin ödeyebilmesi için ev hizmetinde çalıştığına ilişkin SGK'ya kolay işverenlik kapsamında form vermesi gerekiyor.
7-Ev hizmetlerinde çalışanlara sigorta yaptırmayan işverene yönelik bir yaptırım var mı?
Ev hizmetlerinde 10 günden az süreyle çalışana iş kazası, meslek hastalığı primi ödeniyor. Böylece hem olası bir iş kazasında çalışanlar güvence altına alınıyor hem de sigortasız işçi çalıştırma suçlamasına karşı koruma sağlanıyor. Sigortasız çalıştırmanın tespiti durumunda 4 asgari ücret (53 bin 656 lira) idari para cezası kesiliyor.
8-Ev kadınlarına emekliliği kolaylaştıracak prim desteği ne zaman başlayacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev kadınlarına emekliliği kolaylaştıracak yasal düzenlemeye ilişkin çalışmayı sürdürüyor. Bu yıl Meclis'e sunulması öngörülüyor. Ev kadınlarının sigorta primlerinin üçte biri devlet tarafından karşılanacak.
Yeni asgari ücretle beraber 4 bin 292 lira olan isteğe bağlı sigorta tutarının üçte biri olan 1430 lirasını devlet karşılayacak. Emekli olmak isteyen ev kadınları sigorta primi için 4 bin 292 lira yerine 2 bin 862 lira yatıracak. Böylece verilecek yıllık destek 17 bin 160 lira olacak.