Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün düzenli olarak yayımladığı Meteorolojik Kuraklık Durumu haritasında Van, 2024’teki yağışlar sonrası ilk kez normal olarak sınıflandırıldı. Uzun yıllardır kuraklığın kritik seviyede olduğu iller arasında görülen ve 2020’den itibaren ‘Çok Şiddetli Kurak’ diye sınıflandırılan bir seviyede yer alan Van, 2023’te hafifleyen kuraklık verilerinden sonra bu yıl ilk kez normali gördü. Yoğun yağışlar hem kuraklık hem de su seviyelerindeki azalma noktasında umut olurken, MGM’nin 2024 haritasında kısa ve uzun vadeli ölçümlerinde normal olarak gösterdiği Van’ın durumunu Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, Şehrivan aracılığı ile yorumladı. Akkuş, Van’ın bu yıl kuraklık yaşamasa da gelecek yıllarda yaşamasının muhtemel olacağını ifade ederek önlemler konusunda ciddi uyarılarda bulundu.
YAĞIŞLAR VAN’A NEFES ALDIRDI
Son yıllarda şiddetli kuraklık yaşayan Van bu yıl aldığı yağışlarla iyi bir ilkbahar ve yaz dönemi yaşadı. Son yılların en yağışlı yılını yaşayan Van’da bu yağışlar can suyu olurken, Van Gölü Havzası da bu yağışlardan olumlu etkilendi. Van’da etkili olan bu yağışlar Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün Kuraklık Analizi haritasına da yansıdı. Öyle ki 24 aylık değerlendirmeye göre Van’da kuraklık yaşanmazken, kentte nemin yaşandığı görüldü. Bazı dönemlerde hafif nemli görünüme bile kavuşan Van’daki durum değişkenlik gösterirken Akkuş, kent ile ilgili önemli uyarılarda bulundu.
AKKUŞ: VAN GÖLÜ HAVZASI HAFİF NEMLİ VEYA ORTA NEMLİ BİR YIL GEÇİRDİ
Akkuş, haritayı değerlendirerek, “Son yıllarda kuraklık haritalarının karşımıza kötü olarak çıktığını gördük. Fakat hepimizin bu yıl yaşadığı ve gördüğü gibi havza bol yağış aldı. Bunu en çok İnci Kefali Göçünde gördük. Çünkü İnci Kefalleri ilk defa başarılı bir üreme sezonu geçirdi. Akarsular adeta su ile dolup taştı. Bu seneki haritaya baktığımızda yine 9 aylık haritaya baktığımızda Van Gölü Havzası’nın hafif nemli veya orta nemli düzeyde olduğunu görüyoruz. Bu çok sevindirici bir durum. Ümit ediyoruz ki önümüzdeki yıllarda hep bu haritaları görürüz. Hem İnci Kefalleri başarılı bir üreme dönemi geçirir hem de çiftçilerin yüzü güler. Fakat önümüzdeki yıllar bizi yine şiddetli kuraklığın beklediği yıllar çünkü Anadolu coğrafyası yarı kurak bir coğrafya. Bir tık altına düştüğünüzde kurak bir iklimle karşılaşıyorsunuz” dedi.
VAN BU YIL KURAKLIK YAŞAMASA DA GELECEK YILLAR İÇİN TEHLİKE SÜRÜYOR!
Geçmiş yıllarda Van’ın kuraklık dolayısıyla yaşadığı sorunları aktaran Akkuş, “Anadolu her zaman uygarlıkların beşiği olarak anılmıştır. Fakat Anadolu aynı zamanda kuraklık dolayısıyla yıkılmış uygarlıklarla da dolu. Bizim tarihimiz kuraklıkların tarihi. 1800’lü yılların sonuna doğru Van kuraklıktan dolayı tamamen boşalıyor. Diyarbakır’dan deve kervanlarıyla buraya buğday, arpa yetiştirilmeye çalışılıyor. Kuraklık bizim gerçeğimiz. Bu sene kurak bir sezon geçirmedik, yağışı bir sezon geçirdik ama bu bizim hiçbir şekilde rehavete kapılmamıza neden olmamalı. Bizim bulunduğumuz coğrafya kurak bir coğrafya. Bu yıl sadece kurak geçmedi. Ama önümüzdeki yıllar tekrardan kurak periyotlara gireceğiz” ifadelerini kullandı.
“HER SENE KURAK GEÇECEKMİŞ GİBİ DAVRNAMAMIZ LAZIM”
Akkuş, Van Gölü Havzası’nın kapalı olmasından dolayı su bütçesinin kar ve yağmur yağışına bağlı olduğunu dile getirerek, “Bir yıl insan dünya yaşamında göz açıp kapayıncaya kadar geçecek bir süre. Dolayısıyla biz özellikle Van Gölü Havzası diğer havzalara göre çok daha kırılgan bir yapıya sahip çünkü kapalı bir havzada yaşıyoruz. Bütün su bütçemiz kış aylarında havzaya düşecek olan kar yağışı ve yağmur yağışına bağlı. Eğer kar ve yağmur yağışı yoksa maalesef suyumuz yok. Buna yönelik adımlar atmamız lazım. Her sene kurak geçecekmiş gibi davranmamız lazım” diye aktardı.
ŞİDDETLİ KURAKLIK GERİ DÖNECEK!
Bu sene olmasa da Van’ın mutlaka kuraklığı yaşayacağını ve buna göre tedbirlerin alınması gerektiğinin altını çizen Akkuş şunları söyledi: “Önümüzdeki yıl olmasa ondan sonraki yıl ve gelecek yıllar mutlaka kurak bir periyota gireceğiz ve şiddetli kuraklığı yaşayacağız. Eğer tedbir almazsak bunun bedeli ağır olur çünkü her geçen yıl havzadaki insan nüfusu sayısı artıyor, suya duyulan ihtiyaç artıyor. Buna yönelik politikalar ve eylem planlarının yapılması lazım. Bir taraftan suyumuz hızla azalıyor ama biz halen çok su isteyen bitkilerin ekiminde ısrar ediyoruz. Bu sürdürülebilir bir politika ve yönetim anlayışı değil. Her bir damla su altın kıymetinde. Bütün dünya genelinde yaşanan şeyin bir yansımasını ve hızlı bir değişimi yaşıyoruz.”
AKKUŞ’TAN KURAKLIĞA KARŞI TEDBİR UYARISI
Akkuş, kuraklık için önemlerin alınması gerektiğini vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı: “Van Gölü Havzası kırılgan ve kapalı bir havza. Dışardan su getirme imkânımız yok. Bu sebepten dolayı bizim önümüzdeki yılları kurak kabul etmemiz lazım, bu şekilde davranmamız lazım. Bu sene yağışlar boldu. Çiftçinin de İnci Kefalinin de yüzü güldü. Ama bizim her zaman tedbirli davranmamız lazım. Halen 1980’li yıllardan kalma su kanalları, sulama yöntemleri var. Bunları değişmemiz lazım. Kuraklığa göre yönetim politikalarının mevcut olması ve uygulanması lazım.”