ŞEHRİVAN ÖZEL - Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’na bağlı tüm okullarda seçmeli ders seçme takvimi devam ederken Van ve bölge illerinde sık sık Kürtçe’nin seçmeli ders seçilmesi ile ilgili çağrılar yapılıyor. Geçtiğimiz hafta başlayan ve 17 Şubat 2025 tarihine kadar devam edecek süreç devam ederken farklı kesimlerden çağrılar sürüyor. Seçmeli ders seçim takvimi devam ederken konu veli ve öğrenciler arasında da çokça konuşulurken Şehrivan, bu süreçte merak edilen soruları cevaplamak üzere Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Abdulhadi Timurtaş'a Kürtçe’nin seçmeli ders olarak seçilmesini sordu. Bu süreç ile ilgili Şehrivan’ın sorularını yanıtlayan Timurtaş önemli açıklamalarda bulundu.
Seçmeli Kürtçe dersini neden seçilmeli ve bu dersi kimler seçmeli?
Abdulhadi Timurtaş: Bir insan için dil öğrenmek sıradan bir eylem değildir. Dil öğrenmek yeni bir düşünme tarzı, yeni bir kültür, farklı tecrübe ve başka bir hayat tarzı demektir. Kendi anadilini bilmeyen, öğrenemeyen bir çocuk sadece dilinden değil aynı zamanda kültüründen, atalarının tecrübelerinden, hayat tarzları ile düşünce biçimlerinden de uzaktır yani kendine yabancılaşmış kimsedir. Ayrıca bir dili okuma, yazma, konuşma, anlama gibi tüm yönleriyle bilmeyen kişi o dili tam manasıyla biliyor sayılmamaktadır. Bu açıdan Milli Eğitimin sunduğu Kürtçe Seçmeli dersi evlerinde Kürtçe konuşup da okuma yazmasını bilmeyen Kürt çocukları için değerlendirmeleri elzem olan bir fırsattır.
“KÜRTÇE DERSİNİ SEÇMELERİNİ ŞİDDETLE TAVSİYE EDİYORUM”
Aynı şekilde Kürtçe seçmeli dersi Kürtçe öğrenmemiş Kürt çocukları ile Türk ailelerinin çocukları için de büyük bir fırsattır. Burada Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde özellikle Türk ailelerine de çocuklarına Seçmeli Kürtçe dersini seçtirmelerini şiddetle tavsiye ediyorum. Bu, özellikle arkadaşları arasında ciddi sevgi bağının kurulmasına, dostluğun oluşmasına vesile olacaktır. Aslında aynı durum bölgede yaşayan veya görev icabı bulunan tüm Türk aile fertleri için de geçerlidir. Nitekim coğrafyamızda konuşulan farklı diller din, kültür, örf ve vatan gibi sahip çıkmamız gereken ortak değerlerimizdir.
TİMURTAŞ: ÖĞRETMEN SAYISI AZ…
Kürtçeyi öğrenmek için MEB okullarında seçmeli Kürtçe dersi yeterli mi?
Abdulhadi Timurtaş: Doğrusu alanında yıllar önce uzman ekip tarafından hazırlanan ders kitapları kısmen yeterli olsa da yeniden gözden geçirilmesine ihtiyacın olduğunu düşünüyorum. Mevcut ders kitabının yanında diğer ders kitaplarında olduğu gibi yardımcı kitapların da bulunması gerekir. Aynı şekilde evde okunacak ve MEB tavsiyeli Kürtçe okuma kitaplarının da bulunması elzemdir. Bunun yanında yetişmiş ve özverili öğretmenlerimiz de vardır. Ancak sayı olarak yetersizdir. Her ne kadar kimi okullarda diğer branşlardaki öğretmenlerden yararlanılıyor olsa da Van gibi büyük ve kalabalık bir şehirde sadece 8 öğretmenin bulunması makul bir durum olarak görmek mümkün değildir.
AİLELERE KÜRTÇE İLE İLGİLİ ÖNEMLİ TAVSİYE
Şunu da vurgulamak gerekir ki çocuklarına seçmeli Kürtçe dersini seçtiren ailelerin, kendileriyle çelişmemeleri için evlerinde çocuklarıyla Kürtçe konuşmaları beklenmektedir. Birçok ailenin evde çocuklarıyla Kürtçe konuşmadığını üzülerek müşahede ediyoruz. Çocuklarının Kürtçe okuyup yazmalarını arzu eden ailelerin de Kürtçe okur-yazar olmaya gayret etmeleri gerekmektedir.
KÜRTÇE OKUR YAZARLIK NE DURUMDA?
Kürtler arasında Kürtçe okur-yazarlık oranı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Abdulhadi Timurtaş: Her ne kadar resmi bir istatistik yapılmış olmasa da ancak bugün Kürtçe okur-yazar olan Kürtlerin oranının çok düşük olduğunu söylemek mümkündür. Bu da Kürtçenin geleceği için büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Bu oranı yükseltmek için siyasi iradeye, sivil toplum kuruluşlarına, alanın akademisyenlerine ve medyaya büyük bir görev düşmektedir. Biz Enstitü olarak veya Kürt Dili ve Edebiyatı Lisans bölümleri olarak dilin üst seviyesi ile ilgilenmekteyiz. Kürtçe; dil, edebiyat, folklor, kültür gibi alanlara dair ders vermekte, araştırmalar yapmakta ve tez hazırla(t)maktayız. Ancak bu yaptığımız tabii olarak doğrudan halka yansımamaktadır. Bunun için doğrudan halka yansıyacak gayret ve çabalara da şiddetle ihtiyaç vardır.
“ÇOCUKLARIMIZ KÜRTÇE ESERLER VEREN ÖNEMLİ İSİMLERİ TANIMALI”
2024-2025 Eğitim Öğretim yılı Bahar Dönemi için seçmeli Kürtçe dersine dair ailelere mesajınız nedir?
Abdulhadi Timurtaş: Öncelikle çocuklarımızı ikna ederek seçmeli Kürtçe dersini seçtirmeliyiz. Çocuklarımız Melayê Cizîrî’yi, Ehmedê Xanî’yi, Feqiyê Teyran’ı, Melayê Bateyî’yi, tanımalı ve okumalıdır. Aynı şekilde Mehmet Uzun, Şêrko Bêkes ve Jan Dost gibi modern edebiyatın temsilcileriyle de tanışıp onları da okumaları gerekir. Unutmayalım ki sadece çocuklarımız değil bizim de Kürtçe okur-yazarlık sıfatına sahip olmamız lazım. Bugün akademisyenler, yazarlar ve şairler hiçbir zamanda olmadığı kadar Kürtçe eser vermekte ve yayınlamaktadır. Sadece Van’da Kürtçe eser yayımlayan 4-5 yayınevi bulunmaktadır. Bu durum yazılı Kürtçe için güzel bir gelişmedir. Hatırlayalım ki bir dili muhafaza eden, geliştiren ve ölümsüzleştiren o dilin yazılı metinleridir.
Sorularımızı yanıtladığınız için teşekkür ediyoruz.
Abdulhadi Timurtaş: Ben de teşekkür ederim.
