Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Konut Fiyat Endeksi'ne göre konut fiyatları şubat ayında yıllık yüzde 96,4 artışla ile rekorunu yeniledi. BETAM ve sahibinden.com'un araştırmasına göre ise, kiralardaki artışlar İstanbul ve Ankara'da yüzde 100'a aşarken, ilan fiyatlarındaki artış da yüzde 84 oldu. Sektör temsilcileri fiyat artışının önüne geçemediklerini, sadece son 6 ayda gayrimenkul fiyatlarında ve kiralarında minimum yüzde 100 artış görülmesine rağmen talepte hiçbir azalma olmadığını söyledi.
EV SAHİBİ OLMAK ÜÇ KAT HIZLA UZAKLAŞTI
BBC Türkçe’ye konuşan Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu (TEMFED) Başkanı Hacı Ali Taylan, "Eylül'den beri Dolar/TL kuru yüzde 80 arttı ama gayrimenkul fiyatlarındaki artış neredeyse bunun iki katı arttı. Yani gayrimenkul fiyatları tarihte ilk kez doların önüne geçti. Böyle bir şeyi 40 yıllık sektör hayatımda görmedim" dedi.
Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota ise, Merkez Bankası Konut Endeksi verilerine göre son 2,5 yılda Türkiye'de konut edinebilme süresinin 2010'a kıyasla "8 yıl uzadığını" dile getirdi.
KONUT FİYATLARI VE KİRALAR NEDEN ARTIYOR?
Son yıllardaki yaşanan maliyet artışı hem yeni inşa edilen evlerin fiyatlarını artırırken, hem de konut üretiminin azalmasına sebep olarak arzın azalmasına ve mevcut evlerin de fiyatlarının artmasına neden oluyor. Sektör temsilcileri ise tüm bu fiyat artışlarına rağmen konut talebinde azalma olmadığını, aksine ciddi bir talep karşısında yeteri kadar ev stoku bulunmadığını belirtiyor.
Ancak sektör temsilcilerine göre konut satış ve kira fiyatlarındaki artışın tek nedeni, inşaat sektöründe yaşanan dövize bağlı maliyet artışı değil. Türk Lirası'na duyulan güvensizliğin gayrimenkulü tekrar yatırım aracına dönüştürdüğü ve yatırımcıların paralarını yoğun biçimde gayrimenkule çevirmek istediği görülüyor.
“İNŞAAT MALİYETLERİ SABİTLENMELİ”
Türkiye'de gayrimenkul sahipliği yüzde 65-67 seviyesinde. Yüzde 33'lük bir kesim hala bir konut sahibi değil. Uzmanlar, sıfır konutlarda yaşanan fiyat artışının ikinci el konut satışlarını ve kiraları da etkilediğini vurguluyor. Hali hazırda yıllık yüzde 90,27’yi görerek tarihi zirve yapan inşaat maliyetleri ve arz talepteki sorunların fiyatları etkilediği ifade ediliyor. Yüksek fiyatların önüne geçilmesi içinse inşaat sektöründeki girdi maliyetlerinin sabitlenmesi gerektiğini belirtiyorlar.
YABANCILAR EV FİYATLARINI ARTTIRIYOR MU?
TÜİK, Mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31'lik artışla 5.567 yabancıya konut satıldığını bildirdi. Buna göre, Mart 2022'de toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,1 oldu. Emlak ve kira fiyatlarındaki artış sıklıkla şehirlerdeki yabancı nüfusun artmasına bağlanıyor. Yabancılara konut satışlarında ilk üç sırayı İstanbul, Antalya ve Ankara izliyor.
Eylül 2018'de vatandaşlık için ev almada öngörülen bedel 1 milyon dolardan 250 bin dolara indirilmişti. Ancak geçtiğimiz gün alınan bir kararla Türk vatandaşlığına başvuru şartında alınacak gayrimenkul değeri 400 bin dolara yükseltildi.
Uzmanlara göre ise yabancılar fiyat artışında belli bir etkiye sahip olsa da bu etki çok da yüksek sayılmaz. “Türkiye'de bir ayda satılan 100-150 bin konutun sadece 5-7 binini yabancılar oluşturuyor” diyen sektör temsilcileri, “Ankara ve İstanbul'daki kira artışlarını yabancılara bağlayamayız” açıklamasında bulundular.
YASAL BOŞLUK VAR
Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, mülk sahiplerinin kira ve satış fiyatlarını belirleme kriterleri konusunda yasal bir boşluk olduğunu söyleyerek, "Evler şu fiyattan kiraya verilmeli, tavan fiyat şudur diyen hiçbir düzenleme yok. Dolayısıyla herkes kafasına göre davranıyor ve birbirinden etkilenerek fiyat artırıyor" diyor.
“KONUT FİYATLARI DÜŞMEZ, EN İYİ İHTİMALLE SABİT KALIR”
Uzmanlar kısa ve orta vadede emlak fiyatlarının düşmesinin mümkün olmadığını, en iyi ihtimalle stabil kalacağı görüşünde.
İnşaat maliyetlerindeki öngörülemez durum sebebiyle mevcut gayrimenkul fiyatlarının 2-3 kat yükselmesinden endişe ettiğini belirten Ankara Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Akçam, böyle sürerse bir yıl içerisinde fiyatlarda %100 artış yaşanmasını "çok olası" bulduğunu ifade etti.
"Gayrimenkul sektöründe fiyatlar stabil halde gider ama azalmaz” diyen Akçam, “Dolayısıyla şu noktada bizim çaresiz olarak talep ettiğimiz şey: yukarı çıkmasın, aynı seyirde gitsin” dedi.
Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu (TEMFED) Başkanı Hacı Ali Taylan da, "Piyasa o kadar istikrarsız ki, altı ay sonra fiyatların ne olacağını kestiremiyoruz. Ama biliyoruz ki bu fiyatlar geriye gitmez" diye konuştu.
