Ev sahipleri ve kiracılar için yıllık kira artışları enflasyon oranları üzerinden hesaplanıyor. Ancak; kira kontratı üzerinde belirlenmiş olan oranları delmek isteyen fırsatçı ev sahipleri fahiş kira artışları için farklı yollara başvuruyor. Özellikle; kiracılara, klasik haline gelmiş "Oğlum gelecek evden çıkın" baskısı sıklıkla yapılıyor.
Peki, kiracılar hangi haklara sahip? 'Evden çıkın' baskısı karşısında ne yapmalılar?
Tüketici Başvuru Merkezi Başkanı İbrahim Güllü, Türkiye'de toplam 27 milyon hane olduğunu ve bunlardan 7 milyonunun kiracı olduğuna dikkat çekti.
İbrahim Güllü, kira artışlarını öne sürerek ev sahiplerinin fiyatları artırmak adına farklı gerekçeler öne sürdüğünü ve kiracılara psikolojik baskı uygulanmaya çalışıldığını ifade etti.
Kira ve konut fiyatlarındaki artışa paralel olarak, kira ve konut davalarının arttığını söyleyen İbrahim Güllü, bunun önemli bir toplumsal soruna dönüşmeye başladığını kaydetti.
İbrahim Güllü kiracıların sahip oldukları haklar ile ilgili şunları sıraladı:
*Kira süresinin bitmiş olması tahliye sebebi değil. Yani 1 yıllık konut kiralandığında yılın sonunda tahliye edileceği anlamı oluşmuyor.
*Kiracılara bir anda panik yapıp, ev sahiplerinin baskıları sonucu fahiş kira artışlarını kabullenme yoluna gitmemelerini öneriyoruz.
*Ev sahibi ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açılabilir. Ancak mahkeme nezdinde samimi olduğunun kanıtlanması gerekiyor. Tahliye davaları ortalama 1/1.5 sene sürüyor.
*İlk 5 yıl içerisinde kira kontratlarındaki şartlar da artış sağlanabilir. 12 aylık TÜFE ortalaması burada üst sınır.
*Bu Mart ayı itibarıyla yapılabilecek artış yıllık yüzde 29.8, Eğer kira sözleşmesinde yüzde 15-20'lik dilim bulunmuş ise bu oran geçerlidir.
*Kira kontratında yüzde 40/50'lik bir artış belirlenmiş olsa dahi kanun bir üst sınır koyduğu için yüzde 40/50'lik dilim değil, 29.8'lik dilim esas alınmak zorunda.
*İlk 5 yıl için ev sahipleri kira tespit davası açamazlar. İlk 5 yıl bittikten sonra ev sahipleri emsal kiraları göstererek, kira tespit davası açabilirler.
*Kira tespit davası açıldığında eski kiracı olunması nedeniyle normal belirlenen kiranın üzerinden mahkeme tarafından hakkaniyet indirimi denilen bir oranda indirim sağlanabilir.
*Kira süresi 10 yıl ve üzeri olduğunda, ev sahibi tahliye davası açma hakkına sahip. 10 yıllık süre bitmeden 3 ay önce, kiracıya ulaşacak şekilde bir ihtar ve bildirim yapılmak zorunda. Eğer, süre kaçırılırsa bir sonraki yıla kadar kira süresi uzamış olur.
KİRACILARIN MERAK ETTİĞİ SORU: EV SAHİBİ TARAFINDAN ZORLA ÇIKARILIRSAM...
1 YILLIK KİRAYI ALABİLİRSİNİZ!
Peki kiracı, 'Oğlum gelecek' baskısı ile evden zorla çıkarıldığında ve aksi durumu tespit ettiği halde hangi haklara sahip?
Bu konuda Tüketici Başvuru Merkezi Başkanı Avukat İbrahim Güllü şunları ifade ediyor:
"Ev sahibi 'Benim Oğlum Gelecek' diyerek, kiracıyı kendi rızası ile evden boşaltmaya ikna ettiği takdirde, herhangi bir tazminat hakkı bulunmuyor."
"Ama ev sahibi dava açtı. 'Benim ihtiyacım var, oğlum gelecek, kendim oturacağım...' dava sonucunda da mahkeme tahliyeye karar verdiyse, boşaltılan konut 3 yıl boyunca eski kiracısının dışında herhangi bir kimseye kiraya verilemez. Eğer başka bir kiraya verilme işlemi gerçekleştiği tespit edilirse, eski kiracının 1 yıllık kira bedeli kadar tazminat isteme hakkı doğuyor."
FIRSATÇILIK FURYASI!
İstanbul Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Adnan Yeşiltaş da kira fırsatçılığına dikkat çekiyor. Adnan Yeşiltaş, mevcut kirasını ödeyen kiracıların evden çıkarılmaya çalışıldığını ifade ederek, yeni kiracı almaya çalışmak gibi bir fırsatçılık furyasına vurgu yapıyor.
Adnan Yeşiltaş, kira artış ve tespit davalarında ciddi artış olduğunu söyleyerek, "Ev sahibinin 10 yıl dolmuşsa tahliye davası açma hakkı var, 5 yılı dolmuşsa da da kira tespit davası açma hakkı var." diyor.
Yeşiltaş, internet ortamında da sanal ilanlarla kurulan tuzaklar olduğunu belirterek, emlakçı imajı çizmeye çalışan dolandırıcılara da sosyal medya ve diğer platformlarda sıkça karşılaşıldığını söylüyor.