İşsiz sayısında artış sürerken pek çok işverenin de aradığı elemanı bulamadığı ortaya çıktı. İŞKUR son verilerini açıkladı. Hürriyet yazarı Noyan Doğan kaleme aldığı yazısında önemli detaylar aktardı: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mart ayı işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre, 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı mart ayında bir önceki aya göre 153 bin kişi artarak 3 milyon 894 bin kişi oldu. Aynı dönemde İŞKUR da 2022 yılı nisan ayı istatistiklerini açıkladı. Buna göre de, nisan ayında kayıtlı işsiz sayısı bir önceki aya göre yüzde 1.4 azalış göstererek 3 milyon 583 kişi oldu. Kayıtlı işsizlerin yüzde 51’i erkek, yüzde 49’u kadın ve yüzde 34’ü de 15-24 yaş grubundan oluştu.
İŞKUR, bir veriyi daha açıkladı; o da, işverenlerden, İŞKUR’a gelen eleman talebi sayısı. Daha açık bir anlatımla, Türkiye’nin tüm illerinden işverenler, ‘şu eğitimde, şu vasıfta, şu deneyimde eleman arıyorum’ diyerek, İŞKUR’a başvuruyor. İŞKUR da, kendi portföyündeki iş arayanlar ile işverenleri buluşturuyor.
Sadece nisan ayında İŞKUR’a, işverenlerden, 201 binin üzerinde eleman başvurusu gelmiş. Bu yılın başından itibaren 4 ayda ise İŞKUR’a yüzde 98’i özel sektörden olmak üzere 705 bine yakın işverenlerden başvuru olmuş. Ocak-Nisan döneminde, işverenler en çok imalat sanayiinde çalışacak eleman aramış.
Peki, sonuçta ne olmuş? Nisan ayında 139 bin 443 kişi, Ocak-Nisan döneminde de toplam 464 bin kişi işverenlerle anlaşmış ve işe yerleşmiş. Yani, işverenlerin yüzde 65’i aradığı elemanı bulurken, yüzde 35’i bulamamış. İl bazında bakıldığında da İstanbul’da 76 bin, Ankara’da 41 bin, İzmir’de 22 bin, Bursa’da 19 bin, Konya’da 17 bin, Adana’da 14 bin kişi istihdam edilmiş. Bu iller ilk dört ayda işverenler tarafından en çok eleman talep edilen ve İŞKUR tarafından da işe yerleştirilen iller.
İŞKUR, son verileri de paylaştı. Buna göre de işverenler 107 bin eleman arıyor. Bir tarafta işsizlik var, diğer tarafta ise işveren aradığı elemanı bulamıyor. Bu da yıllardır süren ara eleman sorununa bir kere daha işaret ediyor. Nitekim sene başından bu yana en çok eleman aranan sektöre baktığımızda, imalat sanayi geliyor. Bu yılın dört ayında işverenler, İŞKUR’dan, imalat sanayinde çalışacak 303 bin kişi talep etmiş.
Peki, son verilere göre kim, hangi elemanı arıyor diye de baktım. İşverenler, şu sıralar en çok işçi arıyor. İşverenlerden, İŞKUR’a gelen 107 bin eleman talebinin 20 bine yakını işçi arayanlardan kaynaklanıyor. Aranan meslekler arasında ikinci sırayı ise satış danışmanlığı alıyor. İşverenler, 5 bine yakın satış danışmanı almak için İŞKUR’a başvuruda bulunmuş. Turizm sezonunun açılmasına az bir zaman kala işverenlerden bu alanda da eleman talebi yoğunlaşıyor. Şu sıralar ahçısından servis elemanına, resepsiyonistinden animatörüne kadar turizmde çalışacak 5 binin üzerinde eleman aranıyor ki, bunların 2 bine yakını turizm ve otelcilik elemanı.
Asıl sorun ara eleman
İŞKUR’a, işverenlerden gelen eleman taleplerini incelediğimde de büyük çoğunluğunun ara eleman diye adlandırılan meslekler olduğu da görülüyor. Gazaltı kaynakçısı, torna tezgahı operatörü gibi imalat sanayinde en çok ihtiyaç duyulan, üniversitelerde okutulmayan, okutulsa da üzerinden şöyle geçilen ama asıl meslek liselerinde okutulan ve uzmanlaştırılan meslekler. İşte işverenler de bu işlere eleman arıyor. Durumu anlamak için hem uzmanlarla hem de sanayicilerle konuştum.
İmalat sanayinde, ara eleman olarak aranan kişilere ödenen net maaş 7-8 bin liralardan başlıyor. Altını çizeyim, bu rakamlardan başlıyor. Ama çalışacak eleman bulunamadığından üniversitenin makine mühendisliği bölümünü bitirmiş kişi işe alınıyor, eğitilmesi için ustanın yanına veriliyor; kimi öğreniyor, ama eğitim uzun sürüyor, kimi öğrenmek istemediğinden işi bırakıyor. Çoğunluk da üniversite mezunu olduğundan ustanın yanında çırak olarak ödenen maaşı istemiyor. O da haklı, yıllarca üniversite okumuş, gazaltı kaynakçısı olmak istemiyor. İşveren de haklı, makine mühendisine değil işin sürekliliğini sağlayacak ara elemanı asıl ihtiyacı var.