Rastlanan hata ve kusurlar saymakla bitmez. Çıkma kaporta parça takma olayı da son dönemde ağır kazaları gizlemede kullanılan bir yöntem. Geçmiş dönemlerde bir otomobilde ön ve arka tarafın farklı araçlara ait olduğuna yani ortadan kesilmiş iki aracın birleştirildiğine dahi şahit olduk. İkinci el araç alırken mutlaka güvenilir bir ekspertiz firmasından destek alınması gerekiyor. Çünkü çok sayıda mağduriyet oluşuyor.
Posta Gazetesi'nin haberine göre, araç değerini etkilediği için kilometreyle oynama en sık rastlanan hilelerin başında geliyor. Aracın kilometresini normalde beyin ve gösterge panelinden düşüren dolandırıcılar, artık kilometreyi dondurmanın da yöntemini buldular. Bunu da kilometre sensörünü sökerek yapıyorlar. Dolayısıyla araç 100 bin kilometre yapsa dahi göstergeye yansımıyor. Bu oyuna özellikle 10 yaş ve üzeri ABS olmayan araçlarda rastlanabiliyor. Eksperler normal şartlarda, ABS beyni gibi farklı datalarla analiz yapılarak aracın kilometresiyle oynanıp oynanmadığı tespit edilebiliyor. Diğer yandan aracın kilometre sayacı değiştirilerek de hilelerin yapıldığı belirtiliyor.
İkinci el otomotiv alım satımında çeşitli hileler yapan dolandırıcılar, araçlarda yolcular için hayati önem taşıyan airbag’lere kadar uzandı. Kaza sırasında açılan airbag’ler (hava yastığı) genelde tamir edilmeden yeniden monte ediliyor. Eksperler genelde bunu ‘direnç atılmış’ olarak tanımlıyor. Bu yolla aracın beyni kandırılıyor ve araç herhangi bir hata kodu vermiyor. Airbag içine sünger koyanlar dahi var. Sağlam çalışan airbag hayat kurtarır. Araç alırken kesinlikle airbag testi yaptırılmalı.
Araçta bir parça boya, iki parça sök-tak olduğunu söyleyip piyasaya sürüyorlar. Ancak bunun da önlemi var. Araçların boya kalınlıklarını ölçen MR cihazları artık oto eksperleri tarafından da kullanılmaya başladı. Bir başka ifadeyle aracın boyasının orijinal veya onarımlı olup olmadığı artık çok kolay tespit edilebiliyor. Bir de hasarlı parçalar başka aracın parçalarıyla değiştirilip ‘orijinal’ diye satılıyor.
SMS’LE GEÇMİŞİNİ ÖĞRENİN
5664’e mesaj atarak aracın hasar geçmişlerini, detay bilgilerini, ruhsat sahipliğini, eksper raporuna göre değişen parçalarını öğrenebilirsiniz. Bunun için plakayı yazıp SMS göndermeniz yeterli. Sorgulama bedeli 119 lira. Ayrıca eksper raporu olan kazalarda değişen parçaları öğrenmek için PARCA yazıp boşluk bırakarak plakanızı yazıp boşluk bırakarak hasarın oluştuğu tarihi (gg/aa/yyyy) yazıp sorgulayabilirsiniz.
SON DÖNEMDE MOTOR KONTROLÜ ÖN PLANDA
Araç alacak kişi daha önce aracın kaportasına dikkat ederken son dönemde motor kontrolü ön plana çıktı. Çünkü hem aracın kendisi hem de motor parçaları cep yakıyor. Dolayısıyla conta yakmamış, piston, enjektör ve şanzıman sorunu olmayan araçlar talep ediliyor.
Bazı eksperler, bazı galeri ve şahıslarla anlaşmalı işlem yapabiliyor. Yani araç hasarlı olsa dahi kusurunu gizleyebiliyor, kasıtlı olarak yanlış rapor düzenleyebiliyor. İşte bu yüzden bir eksperin belirtmediği kusuru diğeri tespit edebiliyor. Sosyal medyada da bununla ilgili yüzlerce içerik var. TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan güvenilir, mümkünse aracın alınacağı yerin uzağında bir ekspere aracı gösterin. Ekspertiz ücretleri son dönemde 8-10 bin liralara kadar çıktı. Ancak 1-2 milyon lira ödenecek araç için bu maliyeti göze alın.
Ağır kusuru olan araçlar genelde piyasanın oldukça altında fiyatlarla satışa sunuluyor. Bu konuda çok dikkatli olunmalı. Emsallerinin yüzde 20-30 altında fiyatla satılan araçlara şüpheyle yaklaşılmalı. Anlık heyecan ve hevesle satıcıya kaparo gönderilmemeli. Bütçeye uygun diye ille de alınacaksa tam taramalı bir ekspertiz raporu alınmalı.
Ticaret Bakanlığı’nın herkesi kapsayacak şekilde zorunlu hale getirdiği ‘Güvenli Ödeme Sistemi’ eylül ayında devreye girdi. Artık sahte dekont, ‘alan başka, parayı gönderen başka’ numaraları ve ‘hesabınıza EFT girişi olmuştur’ gibi sahte SMS’lerin etkisi azaldı.
Güvenli Ödeme Sistemi, nakit taşıma, sahte para ve satış bedelinin ödenmemesi gibi riskleri ortadan kaldırdı. Sistemde, önce satıcı güvenli ödeme sürecini başlatacak, sonra alıcı notere gitmeden önce referans numarasıyla parayı aracı kuruluşa (bankaya) yatıracak.
Satışın onaylanmasının ardından güvenli hesapta bekleyen para anında satıcının hesabına geçecek. Eğer alıcı paranın bir kısmını bu yöntemle ödeyip diğerini elden verirse dolandırıcıların kurbanı olabilir. Alırken ve satarken de tüm araç bedelinin sistemden geçmesini sağlayın.