Nisan ayı itibarıyla otomotiv sektöründe araç alım satımı yapanların ödediği KDV oranının yüzde 1’den yüzde 18’e çıkarılması, ikinci el fiyatlarında yeni zamlara yol açtı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı yeni düzenlemenin kurumsal ikinci el işi yapan firmaların maliyetlerini artıracağı, bunun da fiyatlara yüzde 2 civarında yansıyacağına yönelik beklentiler oluşmuştu. Yapılan zamlar ise beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Zaten en durgun günlerini yaşadığı belirtilen pazarda, fiyatların geldiği seviyeden dolayı satışların da düşmeye devam ettiği belirtildi.
FİYATLAR ARTTI, SATIŞLAR YÜZDE 33 DÜŞTÜ
İkinci el araçta 100 bin liranın altındaki araçların hurdaya döndüğü, 2020 başında 5-10 bin TL olan hurda araçların bile 40 bin liraya çıktığı belirtilmişti. Sozcu.com.tr’ye konuşan Arabam.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Dr. Naim Çetintürk, “KDV düzenlemesi sonrası ay başından bu yana ikinci el piyasasında modellere göre değişen yaklaşık yüzde 1-4 arasında fiyat artışları gözlemliyoruz. Mart itibarıyla geçtiğimiz yıla göre satışlarda yüzde 33 geri çekilme yaşandı. Yılın ilk çeyreği itibarıyla da ikinci el satışlarındaki düşüş yüzde 25 oldu” dedi.
Çetintürk, söz konusu zamların belirli marka ve modellerde devam ettiğini söylerken; Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt ise, ikinci eldeki temel sorunun arz kaynaklı olduğunu, insanların yerine koyamayacağı endişesiyle aracını satmak konusunda çekimser davrandığını, bunun da fiyatları yukarı çektiğini ifade etti.
TALEP ARTIK 300 BİN KM’LİK YORGUN ARAÇLARA
Naim Çetintürk’ün verdiği bilgiye göre, fiyatı 100 bin TL altında olan araçlarda yüzde 4, 100 bin TL-200 bin TL arasındaki araçlarda yüzde 1, 200 bin TL-300 bin TL arasındaki araçlarda yüzde 2, 300 bin TL -500 bin TL arası ve 500 bin TL üzerindeki araçlarda da yüzde 1'lik artışlar yaşandı. Bu zamların devam ettiğini bildiren Çetintürk, sıfır otomobil alamayan tüketicinin ikinci ele yöneldiğini, son dönemlerde 200 bin-300 bin kilometre arasında görece yorgun diye tabir edilen araçlara olan talebin arttığını söyledi.
Çetintürk, “Mart ayında arabam.com ikinci el ilan analizinde bu kilometre aralığındaki araçların ilan oranı yüzde 15 artmış durumda. Bunun sebebi de aslında bu grupta kalan araçların fiyat açısından daha kolay erişilebilir olması” dedi. Kendi sitelerindeki kurumsal ilanların satışının yaklaşık 19 günde gerçekleşirken şu an bu sürenin 26 güne çıktığını ifade eden Çetintürk, “Bireysel ilanlarda ise bu sürenin yaklaşık 29-30 günlerden 40 günlere çıktığını görüyoruz. Bu noktada da artan fiyatlardan dolayı tüketicinin satın alma davranışını ertelediğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
SIFIR ARAÇTA DA YENİ ZAMLAR KAPIDA
Öte yandan, ikinci el araçlarda yaşanan artışın yanı sıra sıfır araçların fiyatlarında da artış sürüyor. Mart ayında en az yüzde 5 oranında zamlanan sıfır araçlara, savaş ve tedarik kaynaklı yeni zamların kademeli bir şekilde yansıtılması bekleniyor. Yaygın bir otomobil firmasının Türkiye yetkilisinin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası devam eden savaş, nikel ve çelik gibi önemli ham maddelerde sert fiyat artışlarına yol açtı. Sektörün artan üretim maliyetlerini fiyatlara yansıtmaya başladığını anlatan yetkili, girdilerdeki artışların ilerleyen günlerde de fiyatlara yansıyacağını kaydetti.
Savaş sonrası ham maddede yaşanan sorunlar ve devam eden çip krizi gibi nedenlerin, sıfır araçların bulunabilirliğindeki sorunları derinleştirdiğini ifade eden yetkili, “Bunun yanı sıra yurt içinde fiyatların geldiği seviyeden dolayı satışlar da gerilemeye devam ediyor. 2022 sonunda iç pazar satışlarında geçen yılı yakalamak çok büyük başarı olacak” ifadelerine yer verdi.
SATIŞLAR MARTTA YÜZDE 34,3 AZALMIŞTI
Üretim ve satışlardaki düşüş Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) ve Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) verilerine de yansımış durumda. ODD verilerine göre, otomobil satışları martta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 34,3 azalarak 50 bin 173 adede gerilemişti. Otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki daralma mart ayında da sürmüş; şubat ayında yıllık bazda yüzde 15,1 oranında daralan pazar, mart ayında ise geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 33,4 daralmıştı. OSD verileri ise, 2022 Ocak-Mart döneminde otomobil üretiminin, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,5 azalarak 166 bin 363 adede düştüğünü ortaya koymuştu.