ŞEHRİVAN ÖZEL: SONER İZGİ-ÖMER AYKAÇ
Van Kalesi, Akdamar Kilisesi ve Çavuştepe Kalesi ile birlikte kentin sahip olduğu en önemli 5 tarihi mekândan birisi olan Gürpınar’daki Hoşap Kalesi’nde yıllardır beklenen restorasyon çalışmaları nihayet başlatıldı. Gürpınar Belediye Başkanı Hayrullah Tanış’ın, seçilmesinden sonra büyük bir değişim ve dönüşümün başladığı ilçede restorasyonun başlaması önemli bir olay olarak görülürken, daha önce Gürpınar Belediyesi’nin ‘Ayağa Kalk Hoşap’ adlı projesinin tamama ermesi noktasında da önemli bir adım olmuş oldu. Hoşap Kalesi civarındaki dağınıklığı gidermek için 2020 yılından başlayarak 30 milyonu aşkın bir proje ile civarda yenileme çalışmaları yapmaya çalışan Başkan Tanış’ın bu anlamdaki çalışmaları sürerken, Hoşap Kalesi’nin de restorasyonunun başlaması haberi Gürpınar’da da sevinç yarattı.
EROL USLU GÜZEL HABERİ DUYURDU
Hoşap’ta çalışmaların başladığı haberini Van İl Kültür ve Turizm Müdürü Erol Uslu paylaştı. Sosyal medyadan çalışmaların başladığını duyuran Uslun, o restorasyon ile ilgili olarak; “Valimiz Sayın Dr. Ozan Balcı’nın girişimleri ve desteği ile Kültür ve Turizm Bakanlığımızın öncülüğünde ve destekleri sayesinde ‘Hoşap Kalesi’ restorasyon çalışmaları başlamıştır. İlimize hayırlı olsun.” dedi.
YETKİLİ İSİMLER ÇALIŞMALARI YERİNDE İNCELEDİ
Bu mesajın hemen ardından Van Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından çalışma ile ilgili bir mesaj paylaşılırken o alanda yapılan ziyaretlere değinildi. Mesajlda; “Vali Yardımcısı, YİKOB Başkanı Furkan Duman, Gürpınar Kaymakamı Fatih Kayabaşı, Van İl Kültür ve Turizm Müdürü Erol Uslu ve Van Rölöve ve Anıtlar Müdür V. Mukadder Eren ile Hoşap Kalesi’nde başlatılan restorasyon çalışmalarını yerinde inceledi.” ifadeleri kullanıldı. Öte yandan kaledeki restorasyon hareketliliği fotoğraflara da yansırken Hoşap Kalesi’nin dört bir yanında hummalı bir çalışma yapıldığı gözlendi.
HEM RESTORASYON HEM DE HOŞAP CİVARINDAKİ DÖNÜŞÜM İLÇEYE CAZİBE KATACAK
Bilindiği gibi Gürpınar Belediye Başkanı Hayrullah Tanış da seçilmesinin üzerinden kısa bir süre geçtikten sonra Gürpınar ve Hoşap bölgesinde önemli çalışmalar başlatmıştı. O dönemde 30 milyonu aşkın bir proje ile “Ayağa Kalk Hoşap” projesinin startını veren Tanış, o bölgedeki derme çatma görüntülerin ortadan kalkması ve kale civarında topyekûn bir modern dönüşüm olması noktasında kolları sıvamıştı. Birkaç etaptan oluşan çalışmalar ile kalenin dibindeki barakaların yıkılması, yeni yollar ve işyerlerinin yapılması ve yeni yapıların da Osmanlı ve Selçuklu mimarisine göre yeniden inşa edilecek şekilde olması için çalışmalar başlatılmıştı.
GÜRPINAR BELEDİYE BAŞKANI TANIŞ’IN DA EN BÜYÜK HAYALLERİNDEN BİRİSİ: AYAĞA KALK HOŞAP!
Hukuki süreçlerden dolayı zaman zaman ilerlemede güçlük çeken projenin tamamlanması ile birlikte Hoşap Kalesi’nin tam bir cazibe merkezi olması umudu hale sürerken, Başkan Tanış her açıklamasında restorasyonun da bu sürecin en önemli taraflılarından birisi olduğuna dikkatleri çekmişti. Restorasyonun başlaması için kendisi de yoğun girişimlerde bulunan Tanış, Kalenin Türkiye'de şato görünümündeki 13 kaleden biri olduğunu belirten Tanış, mahallenin değişim, dönüşümüyle ilgili ilçe sakinlerine söz verdiklerini ve bu anlamda önemli bir projeyi hayata geçirme konusundaki kararlılığını defalarca dile getirmişti.
HEM GÜZERHAGI HEM GÜRPINAR AÇISINDAN ÖNEMLİ
Öte yandan çalışmaların tamamlanması ve projelerini gerçekleştirebilmeleri halinde bölgede büyük bir değişim ve dönüşümün yaşanacağını da dikkat çekmiş, projeyi kamuoyu ile paylaştığı dönemlerde şu ifadelere yer vermişti; “Çalışmalar tamamlandığında Van'ın ve bölgenin vitrini olacak. Çünkü burası, bölgenin Doğu'ya açılan kapısı ve İran'a geçiş güzergahı üzerinde. Tüm bu çalışmalar tamamlanınca turistlerin burada kalması için bir sebebi olacak. Kalenin tarihi dokusunu korumak zorundayız. Bu tarihi mirası gelecek nesillere aktarmak bizim görevimiz.”
SON DÖNEMLERDE ÖNEMLİ ADIMLAR ATILDI
Son dönemlerde Kültür ve Turizm konusunda önemli adımların atıldığı ve ciddi çalışmaların başlatıldığı kentte Hoşap Kalesi’nin Restorasyonu da en önemli çalışmalardan birisi olarak 2023 çalışmaları arasında yerini aldı. Eski Van Kalesi civarında eski Van Şehrini ayağa kaldırma çalışmaları, tarihi camilerin restorasyonu gibi projelerin de devam ettiği kentte aynı zamanda Van için son derece önemli bir de master planı çalışması yapıldı. Önümüzdeki zamanlarda tüm detayları açıklanması beklenen plan kapsamında kentin tüm yapılarının da dahil edildiği çalışmaların da kamuoyuna duyurulması bekleniyor.
HOŞAP KALESİ’NİN TARİHÇESİ
Van'ın Gürpınar ilçesinde, Van-Hakkari karayolu üzerindeki Hoşap (Güzelsu)’ta yer almaktadır. Hoşap, Van'a 60 km, Gürpınar ilçe merkezine ise 40 km uzaklıkta bulunmaktadır. Hoşap Suyu’nun kuzeybatısında sarp ve dik bir kaya kütlesi üzerine kurulan kale, iç kale ile bunun kuzeyindeki dış kaleden oluşmaktadır. Geçmişi itibariyle Urartu Devletine kadar uzanan kale, Osmanlı Devleti'ne tabi Mahmudi Beyleri'nin yaptırdığı şekliyle günümüze ulaşmıştır. İç kale giriş kapısı üzerindeki kitabesine göre Mahmudi Süleyman Bey tarafından, H. 1052 (1643) tarihinde yaptırılmıştır. Dış kale surları arazinin yapısına göre şekillenmiş doğu, kuzey ve batıdan dolanan surlarla çevrelenmiştir. Doğu surları kısmen, batıdakiler ise büyük ölçüde yıkılmış durumdadır. Surları destekleyen burçlardan bazıları günümüze gelmiş, ayrıca doğu ve batıdaki kapıları tamamen yıkılmıştır. Dış kalenin kuzeydoğusunda bir gözetleme kulesi yer almaktadır. İçerisinde bugün bir cami kalıntısı ile köy evleri mevcuttur. İç kale, güneyden sarp, kuzeyden eğimli bir kütle üzerine kurulmuştur. Kuzey, doğu ve batıdan kale beden duvarları, burç, ve kulelerle tahkim edilmiş, kuzeydoğuya ikinci bir tahkimat yapılmıştır. Kaleye, kuzey tarafta, ortaya yakın bir yerde bulunan giriş burcuna açılmış bir kapı vasıtasıyla girilmektedir. Taç kapı şeklinde düzenlenmiş burcun batı cephesinde kitabe, kör pencere ve aslan kabartmaları belirli bir hareketlilik sağlamaktadır. Ayrıca orijinal demir kapı kanatları hala işlevini sürdürmektedir. İçerisinde Mahmudi Sarayı olarak nitelenen kompleks yapılar yer almaktadır. Bunlar kalenin güney tarafında sıralanmaktadır. En üst ve doğu kesimde seyir köşkü, bunun hemen batısında harem ve en batı uçta da selamlık yer almaktadır. Mescid, zindan, fırın ve sarnıç iç kalenin diğer yapılarıdır. XIX. yüzyıl ortalarında terkedilmiş olan kale, içerisindeki yapılarıyla günümüze büyük ölçüde sağlam olarak gelmiştir. Bu nedenle bölgenin dikkat çeken sembol yapılarından birisidir.