ŞEHRİVAN ÖZEL: FATMA NUR POLATCAN-ZENÜN YEŞİL
Türkiye’de küçükbaş hayvan varlığında lider kent olan, bir dönemin tarım ve hayvancılık kenti Van’da vatandaş etin tadını unutmaya yüz tutmaya başladı. Sadece tarımda değil hayvancılıkta da eski günlerini mumla arayan kentte Türkiye’nin en pahalı et satışı gerçekleşirken süt ürünlerinde olduğu gibi vatandaş et-süt ürünlerine dokunmaya çekiniyor. Son 30 yıl içinde hayvan sayısı ciddi anlamda düşen Van hayvancılıkta her geçen gün daha da kötüye giderken aylarken kentin Et ve Süt Kurumu’nun önündeki ucuz et kuyruklarını konuşuyor. Çiftçi artan giderlerden dolayı hayvancılığı bırakıp köyden kente göç ederken kalan köylüler de yüksek maliyetlerden yakınıyor. Kırsalda tarım ve hayvancılık yapan sayısının iyice düştüğü kentte Vanlı da etin başkentinde ithal ete bağımlı kalırken kötü gidişat bir kez daha gündem oldu. Şehrivan aracılığı ile durumu değerlendiren Kırmızı Et Üreticileri Birliği Van İl Başkanı Sabri Yılmaz, kentte et satışlarının yüzde 90’dan 10’a düştüğünün altını çizerek, “Vanlı et yiyemez oldu” dedi.
SÖZDE VAN, KÜÇÜKBAŞ HAYVAN SAYISINDA ÜLKENİN LİDER KENTİ…
Hayvancılıkta son duruma dair değerlendirmelerde bulunan Yılmaz, Van’ın hayvancılık açısından önemini dile getirerek, “Hayvancılık Van’ın en önemli geçim kaynağıdır. Van, sahip olduğu bu özellikler yönüyle hayvancılığa en uygun illerimiz arasında yer almaktadır. Van’ın sahip olduğu mera alanları Türkiye’nin toplam mera varlığının yüzde 10’unu oluşturmaktadır. Van, hayvan sayısı olarak özellikle küçükbaş hayvan varlığında dikkat çekmektedir. Türkiye’nin küçükbaş hayvan varlığının yaklaşık yüzde 9,3’ü ve büyükbaş hayvan varlığının ise yüzde 1,4’ü Van’da yer almaktadır. Van’daki küçükbaş hayvan varlığı TÜİK’in 2021 yılı verilerine göre, 3 milyonun üzerindedir. Van, koyun varlığında Türkiye’nin lider kenti konumundadır. Van’a özgü bir koyun türü olan Norduz ırkının yetiştiriciliğinin yapılması da il hayvancılığı için ayrı bir önem katmaktadır” ifadelerini kullandı.
ÜRETİCİ MALİYETTEN, VATANDAŞ ET YİYEMEMEKTEN DERTLİ
Vanlı üreticilerin zor günlerden geçtiğini belirten Yılmaz, “Van her ne kadar ülke genelinde en çok küçükbaş hayvan varlığına sahip olsa da son 30 yıl içinde bölgemizde küçükbaş hayvan sayısında önemli bir düşüş yaşanmıştır. Son yıllarda yaşanan kuraklık ve buna bağlı olarak kaba yem fiyatlarında yaşanan aşırı artış bunun nedenleridir. Bu da hayvancılığı oldukça zor durumda bırakmıştır. Üreticilerimiz zor bir süreçten geçmektedir. Yem fiyatları, gübre fiyatı, mazot fiyatının her geçen gün artması üreticilerimizi olumsuz etkilemektedir. Hayvancılık bizim önemli bir geçim kaynağımızdır. Üreticiler her konuda yardım bekliyor” diye konuştu.
YILMAZ: VANLI ET TÜKETEMEZ HALE GELDİ
Yılmaz, kentte kırmızı et tüketiminin azaldığının altını çizerek, “Van’da süt üretiminin yanı sıra bir diğer hayvansal üretim faaliyeti de kırmızı et üretimidir. Van’da hayvan sayısının çokluğu ve geniş mera alanlarının olması kırmızı et üretimi sektörü için de bir avantajdır. Fakat son yıllarda Van’da kırmızı et tüketimi ciddi anlamda düşmüştür. İnsanlarımız et tüketemez hale gelmiştir. Bunun en büyük nedeni de enflasyon ve artan fiyatlardır. Bizim mezbahanemiz var. Yüzde 20 kapasiteyle çalışıyorduk, şimdi yüzde 5’e düştü. Eskiden Van’da et satışı yüzde 90 iken, şimdi bu rakam yüzde 10’a düştü. Vanlı üretici artan yem fiyatlarına rağmen hayvancılık yapmaya devam ediyor ama maalesef 8-9 ay beslediği hayvanını satamıyor” diye aktardı.
ÇİFTÇİ KÖYDE DURMUYOR
Denetimsiz fiyat artışlarına dikkat çeken Yılmaz, “Van hayvancılıkta hiç iç açısı bir konumda değildir. Van’da denetimsiz fiyat artışları var. Kuzuyu buradan Diyarbakır’a gönderiyorlar. Diyarbakır’da kesimi yapılıyor. Diyarbakır’da kesim yapıldıktan sonra birileri gidip oradan getirip Van’da satış yapıyor. Üreticilerimiz kontrolsüzlükten, denetimsizlikten memnun değil. Üretici zaten zor günlerden geçiyor. Üretime, üreticiye daha çok destek olmak lazım. Van, tarım ve hayvancılıkta bir zamanlar ülkenin en iyi illerinden biriydi ama maalesef çiftçilerimizi köyde tutmak imkânsız oldu. Hayvancılıkla uğraşanların da bu işten soğumaması için denetimin yapılması lazım. Desteklerin arttırılması gerekiyor” dedi.
YILMAZ: VANLI ÇİFTÇİ DESTEKLENMELİ
Yılmaz, desteklerin arttırılması gerektiğini dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Van’ın küçükbaş hayvan potansiyeli çok yüksek. Bu anlamda teşvik ve destekler verilmeli. Van’ın üretim planlanması yapılmalı. Kentte bu anlamda yapılan her çalışma desteklenmeli. Çiftçilerin köyde kalması için gerekli çalışmalar yapılmalı. İnsanlar tarım ve hayvancılığa yönlendirilmeli. Denetimler yetersiz, bu yüzden gerekli denetimler yapılmalı. Hayat pahalılığından dolayı insanlarımız et alamamaktadır. Bu çok acı bir durum. Buna da çözüm bulunmalı.”