ŞEHRİVAN HABER: FATMA NUR POLATCAN – HAKAN İZGİ
90’lı yıllardan bu yana bölge illerinden aldığı göç ile Türkiye’nin en çok göç alan illerinden birisi olurken bu göç dalgası zaman içerisinde niteliksiz bir hale evrildi. Çevre illerden niteliksiz göç alıp nitelikli ve genç nüfusunu batıya veren Van’da bu göç hareketliliği istatistiklere yansırken son birkaç yılda kentin nüfusunda da düşüşler gözlendi.
Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK)’in açıkladığı ‘Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları’na göre Van’ın 2022’de nüfusu 1 milyon 128 bin 749 iken, geçtiğimiz yıl nüfusu 1 milyon 127 bin 612’ye düşen Van’ın kan kaybı sürerken bu kaybın büyük bölümünü gençler oluşturmaya devam ediyor.
Daha iyi yaşam olanaklarına sahip olmak isteyen Vanlılar Batı illerine göç vermeye devam ederken kentin göç hareketliliği ve kan kaybı ile ilgili Şehrivan’a konuşan Siyaset Bilimci ve Sosyolog Prof. Dr. Ahmet Özer, “Vanlı çaresiz kaldığı için Batı’ya göç ediyor” yorumunda bulundu.
ÖZER: VAN 90’LI YILLARDA BÜYÜK ORANDA GÖÇ ALDI
TÜİK’in nüfus ile ilgili verileri ve kentin son dönemlerdeki göçü ile ilgili olarak konuşan Vanlı bilim insanı Prof. Dr. Ahmet Özer kentin yaşadığı bu göç ve kayıplarla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. 90’lı yıllarda Van’ın göç aldığını dile getiren Özer, kentin göç geçmişinden başlamak üzere şu sözlere yer verdi; “Bu göçü anlayabilmek için geçmişi de içine alan bir analiz yapmak lazım. Bilindiği gibi son 30-40 yılda bölgede bir çatışma ortamı meydana geldi. Bu çatışma ortamından dolayı kırsal alanlar adeta boşalarak kent merkezlerine gelindi. Doğu’da gelinen kent merkezlerinin başında da Van geliyor. 1990’lı yıllara baktığımızda 10-15 yıl içerisinde Van’ın nüfusu neredeyse 1.5 kat arttı. Bu güvenlik ve zorunlu göç nedeniyle insanlar hem Van’ın ilçelerinden, köylerinden hem de bölge illerinden Van’a göç ettiler ve Van nüfusu birdenbire şişti. Bu birinci göç dalgası güvenlik nedeniyle yaşanan zorunlu bir göçtü. Bu göçlere barınma, sağlık, eğitim hizmeti verilmesi gerekiyordu. Bu gelen göçe bir çare bulunmadı. Van’a gelen insanlar burada tutunamadı. Kentleşme de oldu. Van’ın dışından gelenler burada etkileşimde bulunup dönüşmesi gerekirken dönüştürücü etkenler de olmayınca kendileri dönüşemedi.”
“VAN HALKI ÇARESİZ KALDIĞI İÇİN GÖÇ VERİYOR”
Van’ın son yıllarda göç verdiğini belirten Özer, “Van bu defa adeta devasa bir köy haline geldi. İnsanlar burada tutunamayınca, ekonomik geçim kaynağı bulunamayınca, insanlar eğitim ve sağlığa ulaşamayınca bu sefer ikinci göç istasyonları dediğimiz Batı’nın büyük şehirlerine göç etmeye başladılar. İstanbul’a, İzmir’e, Adana’ya, Mersin’e, Antalya’ya göç oldu. Van; 90’lı yılların başında yoğun göçle karşı karşıyayken, 2000’lerden sonra göç insanlar daha iyi olanaklar için Batı’ya göç etti. Son yıllarda da kırsaldan da gelen göç olmadığı, dışardan göç olmadığı için bu sefer dışarıya verilen göçler görülmeye başlandı. Van halkına beslenme, barınma olanakları sunulamaması nedeniyle insanlar çaresiz kaldığı için Batı’daki kentlere göç ettiler” diye aktardı.
“VAN İLERİYE GİTMEK YERİNE GERİYE SARDI”
Özer, Van’ın geriye sardığının altını çizerek şunları söyledi: “Van büyük bir şehir olmasına rağmen ne sanayide, ne turizmde, ne tarım ve hayvancılıkta, ne de sınır ticaretinde mevcut sorunlarını çözemedi. Van bu sorunları çözemediği için alınan göçlerle beraber ileriye gitmek yerine yerinde saydı, hatta geriye gitti. Ayrıca son yıllarda bir çarpık kentleşme meydana geldi. Hal böyle olunca Van nüfus olarak kalabalık olan ama bu kalabalığa uygun olan bir sanayisi, sınır ticareti, tarım ve hayvancılığa dayalı sanayi ürünlerinin işlendiği bir üs olması gerekirken bunların hiçbirini yapamadı.”
“VAN’DA ÜRETİM ARTTIRILMALIDIR”
Özer, Van’da üretimin arttırılması gerektiğini aktararak, “Bu nedenle Van sosyo-ekonomik olarak da geriye gitti. Van’da sınır ticareti yok. Van’da iş alanları yok. Van’da olanaklar üst düzeyde değil. İnsanlar daha iyi olanakları için önce Van merkeze göç ediyorlar. Van merkezden de istediklerini bulamayınca başka yerlere gidiyorlar. Van’da üretim arttırılmalıdır. Van’da üretilen de hakça bölüşmelidir. Van’da orta sınıf eridi yok oldu. Ya zengin bir kesim var, ya da açlıkla mücadele eden kişiler var” ifadelerini kullandı.