Nasreddin hoca bir gün rüyasında adamın biriyle konuşuyormuş.
Adam: “9 akçe diyomuş.” Nasreddin hoca ise “Olmaz 10 akçe”.
Kıran kırana pazarlık sürerken hoca bir anda uykudan uyanıvermiş. Açmış elini bir de ne görsün. Tek bir akçe bile yok!
Sonra hemencecik uzanmış uykuya dalmış ve şöyle demiş.
“Tamam tamam hadi 9 olsun.”
***
Cumartesi Güç Birliği toplantısının 8’incisindeydik.
Neredeyse her toplantıya bakan katılımı sağlayan Güç Birliği Yönetim kurulu bu kez de ‘Ulaşım’ın konuşulduğu toplantıda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan’ın mütevelli heyetle birlikte gerçekleşen toplantının konuğu oldu.
Oldukça önemliydi. Katılım sağlayan isimleri de görünce işin ciddiyeti zaten bir kez daha kendini gösteriyordu. Bir kere her şey bir yana ‘Çevre Yolu’ gibi bir derdi olan Van için bu toplantıda çıkacak olan sonuç çok önemliydi. Her ne kadar şu an bakanlık kararı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na devredilmiş olsa da işin yapımı Ulaştırma Bakanlığı tarafından Karayolları eliyle yapılacak. Velhasıl, toplantıyı anlık olarak twitter’dan da paylaştım.
Vanlı STK’lar, temsilciler bizim de gazete olarak gündeme getirdiğimiz Çevre Yolu, Kuzey Vangölü Demiryolu, Tramvay ve Karayolları’nın yüzlerce milyonluk ‘sarayını’ dile getirdi. Sonra bakan cevap verdi. Ama ana hatlarıyla biz ne dedik, bakan ne cevap verdi diye sorarsanız şöyle cevaplayayım.
***
Vanlılar: Ve bu havalimanının yeni bir piste, gece uçuşlarına ihtiyacı var.
Bakan Arslan: Mevcut havalimanı yeni modernize edildi. Şu anki kapasite 1,5 milyona göre artırıldı. 2,5 milyon olsun sonra bakarız bir kez daha. Gece uçuşlarını da çalışacağı.
Ulaştırma ve Lojistik İhtisas Komisyonu: Van’a tramvay yapılsın. 28.07.2017 tarih ve 30137 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve iki ilde yapılarak Van’a da emsal olabilecek bir karar var. Erzincan ve Erzurum örneğinde olduğu gibi Tramvay işini bakanlık üstlensin:
Bakan Arslan: Fizibilite raporlarında ne çıkarsa biz de işin destekçisi oluruz. (Fizibiliteden ilk etapta tramvay değil trambüs çıkmıştı)
Ulaştırma ve Lojistik İhtisas Komisyonu: Van Çevre Yolu işlemleri hızlandırılsın. Çevre yolu Van için hayati.
Bakan Arslan ve Çevre Şehircilik Bakanlığı yetkilileri: Çalışmalar sürüyor. Bazı etaplarda çalışmalar yapıldı, bazı etaplarda itirazlar alındı. Etap etap işlemler sürecek. İki ay içerisinde 6 etaptan birisi olan Kuzey Edremit’te çalışmalar start alır. (Özetle 2019’a kadar bitmesi çok mümkün görünmüyor.)
Vanlılar: Sayın bakanım 10 yıldır çevre yolunun çalışmaları sürüyor. Artık çok yorulduk. Ne olur bizi yormayın. Bu işi etap etap beklersek, tek tek itirazlar ve düzenlemeleri yaparsak bir 10 yıl daha sürecek. Daha hızlı bir yolu olmalı.
Bakan Arslan: Keşke Vanlı bizi yormasaydı. Vanlı yanlış adamı belediye başkanı seçip, işi bu noktaya getirdi. İhaleyi yaptığımız halde kaç sene beklemek zorunda kaldı. Artık bu sürdürülebilir bir durum değildir. Bu tahammül edilebilir bir durum değildir.
Vanlılar: Türkiye’nin bir çok yerinde kamulaştırma ile yapılan çevre yolu Van’da da komulaştırma ile yapılsın.
Bakan Arslan: Böyle bir şey yok. Mesela Ankara’da da 18 ile yapıldı. Kamulaştırma için yaklaşık 300 milyon TL gibi bir rakam gider. Belediye sorumluluk alsın 18 ile yapılsın.
Vanlılar: Ama yeni Karayolları Sarayı’na zaten yüzlerce milyon bir para harcandı, o yapılacağına kamulaştırma yapılsaydı. (Toplantı zamanı içten, toplantı sonrası aralarında söylediler bu tepkiyi.)
Bakan Arslan: (Duymadı ki)
Vanlılar: Karayolları binası büyük bir bütçe ile yapıldı. Bunun yerine farklı bir şeyler yapılabilirdi.
Bakar Arslan: (Bu soruyu cevaplamadı).
Vanlılar: Vangölü Ekspresi furyası ile insanlar Van’a gelmeye çalışıyor. Vatandaşlar ek sefer istiyor. Seferler artırılsın.
Bakan Arslan: Hala bir çok koltuk boş. Sadece yataklı vagonlar dolu. Önce onlar dolmalı. Ama yine de yataklı vagon sayısı artacak.
Vanlılar: Hazır böyle bir akın varken ve İran-Van arası ticaret artmışken ve bu Türkiye’nin de meselesiyle Tatvan’da biten feribot hatta Vangölü’nün kuzey hattı boyunca devam etmeli. Kuzey Vangölü Demiryolu hattı olsun:
Bakan Arslan: Dünyada feribotla taşınan vagon örnekleri var. Bu Van’a özgü değil. Daha yeni 2 feribot yaptırdık. Şimdilik böyle devam edecek. (Yani Kuzey Vangölü şimdilik hayal)
***
Bu karşılıklı diyaloglara geçmeden önce araya bir yorum sıkıştırayım. Sonra devam edelim.
Toplantı sonrası sosyal medyada bir çok yorum okudum. Güç Birliği’ne katılan isimlere hakaret edenler, suçlu bulanlar, eleştirenler. Bilmem ne yapanlar. Bir kere şunu bilelim. Güç Birliği’ne katılan isimler yanlış bir iş yapmıyor. Kenti için toplanan bir platformda sorunlarını dile getiriyor. Üstelik toplantı ile ilgili öyle sıkı sıkıya bir ‘giriş yok’ durumu yok. Dışardan manifesto yazacağınıza, gelin ‘twitter’da sorduğunuz soruları toplantıda sorun, ya da katılanlara sordurun. Nihayetinde bir çok kesimi temsil eden kurum, kuruluş, dernek, oda, borsa, STK’lar orda. Yani hepiniz oradasınız aslında!
***
Üstelik kimse de susmuyor.
-YYÜ rektörü Prof. Dr. Peyami Battal 6 madde ile Van’ın tramvay gibi konularını ilk dile getiren isimdi.
-Burhan Kayatürk cevap veren değil Vanlılar gibi soru soran ve talep eden tarafta yer alarak: “Vanlılar’ın çağrısına sessiz kalamayız. Çevre yolu hızla bitmeli.” Diye ses veren isimdi.
-Bir dönem başbakanlık yapmış rahmetli Ferit Melen’in oğlu Prof. Dr. Mithat Melen: “Van’a tramvay değil hatta metro yapın, babamın havalimanının kapasitesini artırın, yeni pist yapın.” Gibi bir çok talep dillendirdi.
-Necdet Takva dışarda hariçten gazel okuyan isimlerin içinden soruduğu, bir çoğunun sormaya cesaret edemediği soruları bakanın ‘sitem’ dolu sözlerini işitme pahasına dile getirdi. Van-Şırnak Karayolu’ni istedi, 2025’e kadar çevre yolu için ‘zor’ dedi bakan işi siyasete getirdi. Van-Tebriz yolcu taşımacılığını dile getirdi.
-Van Valisi Murat Zorluoğlu, İhtisas Komisyonu, DAKA ekibi günlerce bakanın önüne sunmak üzere muhteşem bir talepler sunumu hazırlamak için gece-gündüz çalıştı. Çok ince bir ayrıntı yakalarak başka illerin emsal tramvay kararını bakanın önüne sunu verdi.
Gibi gibi...
Bu isimler elbette ki ilk toplantıdan bu yana kente bir şeyler ‘kazandırılabilir mi?’ derdiyle toplanıyor, umut ediyor, bakanlara muhteşem sunumlar yapıyor, dil döküyor. Yani çabalıyor. Ama bu işin ‘icra’ kısmı değiliz. Hatta Prof. Dr. Mithat Melen’in dediği gibi “Biz istemeyi çok severiz.”
Başka çaremiz mi var?
***
Toplantıya dair bir kaç notum daha var:
-Van ile ilgili sunum yapan Karayolları Genel müdürü dersine çalışarak gelmemişti. Vanlı ilgili muhteşem projelerinin başını çeken yeni Karayolları binası ile birlikte sunum çok cılız ve kentin girişinde yapılacak olan peyzaj çalışmalarının ötesinde bir şey veremedi.
-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri geldi müjde verecek diye beklerken sanki bizdeki Çevre Yolu takviminin daha uzun süreceği ile ilgili sunumlar yaptı. Bize teselli vermek yerine sanki umutlarımızı daha çok kırdılar gibi.
-Bakan Arslan ise tam aksine dersine çok iyi çalışarak, konulara hakim, iyi pazarlık yapmaya hazır bir bakan olarak Van’daydı. Sebebi nedir bilmiyorum, biz mi isteyip alamadık, bakan mı vermedi ama sanki bu fırsatı iyi değerlendiremedik gibi. Ki Çevre Yolu ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kanal İstanbul ile birlikte Bakanlar Kurulu kararı çıkardığı bir konudur. Bakanlar kurulu kararı çıkarılan bir yol cumhurbaşkanı, başbakan, bakanlar nezdinde bakanlar kurulu ile yapılması gibi büyük bir önem arz edecek şekilde ele alınırken bence bu işin noktasının da aynı şekilde konulması gerekirdi.
-Vanlılar’ın performansı kötü değildi. Karayolları binası ile ilgili eleştiriler, buraya harcanan paranın aslında kamulaştırmaya harcanabileceği gibi bir kaç konuda yeterli sesi veremediler. Ama haksız da değiller. Nihayetinde bir bakan varken çok da ikili diyaloğa girme şansınız yok. Bunun haricinde konuşan isimler nokta atışı sorun ve talep ilettiler. Hatta Çevre Yolu ile çok alakalı olan, konuyu gündeminden düşürmeyen bir dostum toplantıda yanımdaydı. Davetsiz olduğu için sormadı, ama Sayın Bakan’ın dile getirdiği: “Van’da 15 yılda 5 milyar 181 milyon TL” ifadesinden sonra ne olurda 300 milyon da kamulaştırma ile Çevre Yolu’nun yapılmasına harcansaydı demekten öteye geçmedi. Daha çok şey söyledi de onun da içi içini yedi. Çünkü resmi olarak davetli değildi. Orada olanların söylemesini bekledi.
***
Dönelim Van’ın ulaşım ile ilgili sorunlarının konuşulduğu toplantıya.
İstediğimiz 3-4 ‘hayati’ konuda müjde alamadık, müjdeyi bırakın hatta hayallerimiz de yıkıldı. Arada Vangölü Ekspresi’nin yataklı vagon sayısının artırılması, Kuskunkıran’a ikinci tüpün yapılması, Bahçesaray’a iki yeni tünel yapılması, Bölge Hastanesi yoluna köprülü kavşak inşası ile ilgili güzel haberler de aldık.
Sezar’ın hakkı sezar. Ama...
“Çevre yolu bu yıl başlar”, “Van’a tramvay yapılır”, “Kuzey Vangölü Demiryolu” yapılır falan diye umut ediyorduk.
***
Uzatmayalım... AK Parti döneminde belediyelerin şaha kalktı, doğu illerinde marka şehirlerin yaratıldı, Kars’ın hızlı trenle buluştu, Erzincan’ın tramvay ile. Erzurum’un bölgenin idare merkezi oldu. Malatya sanayi ve modern bir şehir oldu. Niye biliyor musunuz? Van dışındaki bölge illerin: başbakanı var, bakanı var, genel başkan yardımcısı var. İstiyorlar, alıyorlar. Biz lobi deyince, bakanımız olsun deyince, Ak Parti A takımında temsilci isteyince burun kıvıranlar görüyorsunuz değil mi: Bizim vekilimiz var, ama yetmiyor. Çünkü gerçek manada bir ‘sahibimiz’ yok.
***
Bu sahipsizlik meselesi ile son toplantının çıktılarını birleştirelim.
Bize acilen bir ‘bakan’ lazım.
Öbür türlü. Tüm taleplerimiz danışmanlar ve bölge müdürlüklerin notları arasında kalmaktan öteye geçmiyor. Sonra da üzülüyoruz böyle.
Şimdi düşünüyorum da toplantı sanki Van adına Nasreddin Hoca’nın rüyasında yaptığı pazarlığa döndü.
Sanki beklentilerimiz 10 iken, o toplantıdan sonra 9’a döndü gibi. Toplantı bitti bir çok isim “Tamam tamam 9 olsun” dedi deyim yerindeyse.
Bilmem, belki de ben böyle anladım.
***
Ama enseyi karartmayalım. Halen şansımız var. Van tümden kopmuş değil. Toplantıyı çıkardığımızda Büyükşehir ve ilçeler eliyle başlayan da bir hizmet süreci var. Motivasyonu bozmamak lazım. Zorluoğlu o toplantıda da önemli çalışmaları zaten anlattı. Van’da büyük işler de yapılıyor. Burada kilit bakanlık Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Onunda ötesinde bunu tek bir cümle ile bitirecek irade Cumhurbaşkanı Erdoğan’da.
Erdoğan da Van’a geliyor. Hem de ne için biliyor musunuz?
Şehrim 2023 vizyonu kapsamında Ak Parti bünyesindeki Çevre, Şehir ve Kültür Başkanlığı programı kapsamında vizyon oluşturma kapsamında.
İşte fırsat. Bu konuyu ine, yeniden gündeme alıp konuyu ona tüm ciddiyetiyle aktarmak gerek. Bizim bu işi çözmemiz gerek. Bu işi Sayın Cumhurbaşkanı’na en doğru şekliyle anlatmamız gerek.
Sayın Valim:
Bu konuda da gözümüz, kulağımız sizde! Bu konuyu Cumhurbaşkanın iradesi ve sizin ısrarınız ve çabanız çözecek!