EYT yasası ile emeklilik başvurusu yapanların Nisan ayı itibarıyla maaşları bağlanacak. EYT başvuru işlemi sonrası ise çalışan EYT'liler kıdem tazminatı hesabı başladı. Devlet, işverenin çalışana ödeyeceği tazminat konusunda kredi kolaylığı tanırken, çalışmaya devam edecek çalışan içinde 5 puanlık prim desteği verecek.
5 milyonu aşkın memurun ek gösterge problemi, 500 bin sözleşmeli memurun kadro sorunu ve yine 5 milyon vatandaşı ilgilendiren EYT meselesi Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın iradesi sonrası tarihe karıştı. Başkan Erdoğan'ın talimatları sonrası 2022 yılını çok yoğun geçiren hükümet ve Cumhur İttifakı, asrın felaketi depremin gölgesinde 2023 yılının ilk çeyreğinde EYT'yi sorun olmaktan çıkardı. EYT'nin yürürlüğe girmesi sonrası maaş ve tazminatı hesabı başladı. EYT'liler maaşları normal şartlarda her emekli olan vatandaşlar gibi hesaplanacak.
Bunun yanında EYT'lilerin kıdem tazminatı hakkı korunacak
Bu tazminatın ödenmesinde işverenlere uygun koşullarda kredi imkanı tanındı.
Bunun yanında çalışmaya devam edecekler için de işverene 5 puanlık bir prim desteği söz konusu olacak.
EMEKLİ MAAŞLARI NİSAN AYINDA BAĞLANIYOR
Mart ayı başında EYT yasası Resmi Gazete'de yürürlüğe girdi ve başvuru işlemleri başladı. Başvuru işlemini Mart ayında yapan emeklilik hakkına sahip EYT'liler için ilk maaş bağlanması Nisan ayından itibaren yapılacak.
EYT'LİLERİN EMEKLİ MAAŞI HESAPLAMASI NASIL YAPILIYOR?
EYT yasası dışında her ay ortalama 40 bin kişi emeklilik için dilekçe veriyordu.
EYT'lilerin maaşları da her SGK'lı gibi hesaplanacak.
EYT yasasına tabi vatandaşlardan prim günü ve sigortalılık süresi tamam olanların emekli maaşı hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak.
EYT MAAŞ HESABINDA 3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK
-1999 yılı öncesi,
-1999 yılı - 2008 arası ve
-2008'den sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak.
Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak.
Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki prime esas tüm kazançlar dikkate alınacak.
-Kişilerin çalıştıkları yıllar,
-aylık kazançları, çalışma süreleri,
-yaş beklerken ödenen fazla primler ve
-işe ara verip vermemiş olmaları emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.
AYLIK BAĞLAMA ORANI (ABO) VE GÜNCELLEME KATSAYISI EMEKLİ MAAŞI İÇİN BELİRLEYİCİ OLACAK
Matematiksel olarak maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak.
Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek.
Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.
YILLIK BÜYÜME ORANININ YÜZDE 30'U MAAŞLARI ARTIRACAK
Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak.
Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.
Örneğin 2022 yılı için büyüme oranı yüzde 5,6 olurken bununda yüzde 30'u yüzde 1,68 oldu. Bu oran nispetinde tüm emekli maaşları artacak.
PRİME ESAS KAZANÇ YÜKSEKSE EMEKLİ MAAŞI DA YÜKSEK OLACAK
EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.
Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor.
Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.
Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.