ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-ŞABAN BEYAZSAÇ
Son yıllarda derinleşen ekonomik kriz Van esnafının belini bükmeye devam ediyor. Van, sınır kenti olmasına rağmen ticarette halen bir ivme kazanamazken, ekonomik olarak çıkmaza giren Vanlı esnaflar da ekonomide yaşanan çalkantılar, biriken borçlar ve TL’nin döviz kuru karşısında değer kaybetmesi ile son çareyi kapıya kilit vurmakta buluyor. Enflasyon ile birlikte artan hayat pahalılığı vatandaşın alım gücünü düşürürken, esnafı da derinden etkiyor. Sokaklarda yer alan esnafın sıkıntısını giderek artarken, ayakta kalmaya çalışan esnaflar da destek çağrılarını sürdürüyor. Krizin yankıları devam ederken, Van esnafına da sıkıntılarını Şehrivan aracılığıyla paylaştı. Geçinemeyeceklerini dile getiren esnaf, yardım destek çağrısında bulundu.
KRİZ VANLI ESNAFI DERİNDEN ETKİLEDİ
Dayanacak güçlerinin kalmadığını belirten esnaflardan Fevzi Fidan, “Pandemi ile birlikte artan ekonomik kriz bizi çok kötü etkiyor. Bütün sektörleri etkileyen krizin bize ciddi anlamda zararı dokunuyor. Kira, elektrik, su ve diğer faturaları artık karşılayamıyoruz. Biz esnaf olarak aldığımız ürünü sattığımız zaman aynı fiyattan bir daha ürün alamıyoruz. Bu kentin işsizlik sorunu var ve insanlar işsiz olduğu için cepleri boş dolaşıyor. Bu sorunda haliyle bize dokunuyor. Bu zamlar dur durak bilmiyor ve bizde ne yapacağımızı bilmiyoruz. Hatırlarsanız son iki yıl içerisinde esnaflar büyük sorunlar yaşadı. Aylarca dükkanlarımız kapalı bir şekilde durduk ve o yıllardan şimdiye kadar hep zarar ediyoruz”
“ESNAFIN UMUDU KALMADI”
Fidan, cümlelerini şöyle sürdürdü: “Özellikle krizden en çok küçük esnaf etkileniyor. Artık masraflarımızı karşılayamaz bir hal aldık. Okula giden çocuklarımızın masraflarını karşılayamıyoruz. Öte yandan vatandaşlar da fiyatlardan dolayı bizi sorumlu tutuyor. Gelen vatandaşların hepsi de şikayet ediyor. Bu zamlar nedeniyle herkesin psikolojisi bozuk. Ancak biz vatandaşların tepkilerini anlayabiliyoruz. Bu sorunu sorgulamakta haklılar fakat suçlunun biz olmadığını bilmeleri gerekiyor. Ne esnafın ne de vatandaşın bir umudu ya da beklentisi kalmadı, çünkü hiçbir şeyin fiyatı artık düşmüyor. Bu duruma alışmak zorundayız gibime geliyor.”
ESNAF: CİDDİ SORUNLAR YAŞIYORUZ
Türkiye genelinde ekonomik krizin olduğunu kaydeden Tahir Ertaş, “Dünyada artan ekonomik kriz Türkiye’yi de etkiliyor. Özele gelecek olursak şuan ülkede krizden etkilenmeyen esnaf yok. Van olarak bizde ciddi sorunlar yaşıyoruz ama düzelmesini bekliyoruz ve inşallah da en kısa zamanda bu daralmadan çıkacağımızı ümit ediyorum. İnsanların alım gücü de düşüyor. İnsanlar bir sene önce 2 bin 800 TL’ye geçinebiliyorken, şimdi ise 5 bin 500’e geçinemez hale geldi. Benim de personellerim var ve onlara asgari ücret vermeme rağmen onların da geçinemediklerini görüyorum. Yetkililer bu duruma bir el atsınlar. Bizim bu sorunlarımızı görsünler”
“FİYATLAR YÜKSELİYOR VE GELİR İSE GİTTİKÇE DÜŞÜYOR”
“İşler istediğimiz gibi gitmediği için asgariden fazla ücret ödeyemiyoruz. Fiyatlar yükseliyor ve gelir ise gittikçe düşüyor. Fiyatlar yükselmezse sorun kalmaz. 2 ay sonra asgari ücrette yine zam gelecek ve işletme sahiplerinin sorunları da artacak. Ben gelir elde edemezsem, kendi personelime nasıl bakarım. Onlar verdiğimiz ücretten memnun kalmayacaklar ve bizde memnun kalmayacağız. Bugün SSK 2 bin 300 TL’yi buldu. İşletmeler bunu ödemekte bile zorluk yaşıyor. Sosyal bir devletin uyguladığı bir zülüm bu. Hem vatandaş ciddi sorunlar yaşıyor hem de işletme sahipleri. Bu şartlarda kimse emekli de olamıyor”
VAN ESNAFI YOKSULLUK DÖNMELERİNİ YAŞIYOR
Ekonomi politikalarının tüm sektörü bitirdiğini ifade eden Kemal, "Eğer ekonomik kriz olmasaydı, bir kilo şeker nasıl 5 liradan 20 kiloya çıkar? 5 kilo yağ nasıl 20 liradan 150 liraya yükselirdi? Biz satmakta zorluk yaşıyoruz. İnsanların bize tepkide bulunmasını da gayet normal karşılıyorum. Van halkı ve Van esnafı artık yoksulluk içinde cebelleşiyor. Sosyal bir devletin vatandaşlarına yardımcı olması gerekiyor. Pandemi zamanında da kapalıydık ama bu krizden daha iyi bir hayatımız vardı. Ancak şuan üç kuruşa mahkum edilmiş durumdayız. Artık personel çalıştıramıyoruz. Hatta personel eksikliğine gidiyoruz. Pandeminden sonra güzel günler bekliyorduk ama daha kötü günlerle karşılaştık. İki yıldır destek bekliyoruz. Ancak hiçbir destek da alamıyoruz. ”
“HAYAT PAHALILIĞIN OLMASI ALIM GÜCÜNÜ DÜŞÜRÜYOR”
Pandemi yılından bu yana devam eden ekonomik krizin etkileri devam ederken, esnaflardan Haşim Usta da mevcut soruna dikkat çekti. Usta, “Gerek ülke gerek Van ve gerekse birey düzeyinde pek çok yıkıcı etkisi olan ekonomik krizler temel olarak işsizlik, gelirin azalması, sosyal sınıflar arasındaki gelir dağılımı adaletsizliğinin artması, yoksulluğun artması, bunların sonucunda hayat standartlarının değişmesi gibi hayatı etkileyen sonuçların ortaya çıkmasına neden oluyor. Hayat pahalılığın olması alım gücünün düşmesi demektir. Piyasaların olumsuz etkilenmesiyle sıcak ticaretin geçerliliğini yitirerek durgunluğa neden olur. Ekonomik kriz gerek psikolojik olarak gerekse mental olarak her açıdan insanların mal, ticaret, temel gıda ihtiyaçlarını olumsuz etkileyip durağan bir modele sürüklüyor. Bu durgunlukta bizi ve meslektaşlarımızı her açıdan en derinden etkileyip ticaret anlayışımızı ve şevkimizi kırmaktadır.” Dedi.
“BÖYLE DEVAM EDERSE, DÜKKANI KAPATIP EVE GİDECEĞİZ”
Evine ekmek götürmekte zorlandığı kaydeden esnaflardan Derviş Yılmaz, “İki yıldır doğru düzgün iş yapmadık. Benim kiramın üzerinden 5 ay geçti, hala ödeyemedim. Sabah buraya geliyoruz oturuyoruz, akşam eve gidiyoruz. Artık eve ekmek götüremiyoruz. Psikolojimiz bozuldu. Bu kriz bizi çok kötü etkiliyor. Böyle devam ederse, dükkanı kapatıp eve gideceğiz. Bu durumdan sadece biz şikayetçi değiliz. Vatandaşların alım güçleri olmadığı için bizde satış yapamıyoruz. Ocak ayından sonra her şey daha kötü ve zor olacak. Vatandaşlar sürekli şikayette bulunuyor ve bizde sürekli şikayette bulunuyoruz.” Şeklinde konuştu.