ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-SERCAN CANSIZ
Türkiye’nin birçok ilinde olduğu gibi Van’ın da geçim kaynaklarından olan tarım ve hayvancılıkta en zor dönemlerini biri geçiriliyor. Bir dönemlerin tarım ve hayvancılık kenti olan Van, üretim anlamındaki potansiyelini yitirirken, göçlerle birlikte Van tarım kenti olma özelliğini büyük oranda yitirdi. İklim değişikliği ve su kaynaklarındaki azalma ile birlikte de son 10 yılda tarım yapmak iyice zor bir hale gelirken pandemi krizi sonrası patlak veren Rusya-Ukrayna savaşı gibi sebepler tarımsal üretimin önemini bir kez daha hatırlattı. Dünya genelinde yağ, un, şeker gibi birçok üründe adeta kıtlık yaşanırken önde gelen basın-yayın kuruluşları bu kıtlığa dikkat çekmeye başladı.
THE ECONOMIST YAKLAŞAN TEHDİDİ KAPAĞI TAŞIDI
The Economist adlı uluslararası dergi “Yaklaşan Gıda Felaketi” başlığı ile verilen haber dünyadaki gidişat ile ilgili en çarpıcı başlık oldu. Bir dönemler kendine yetebilen 7 ülkeden birisi olarak görülmesine rağmen son yıllarda tarımsal ürünlerde dışa bağımlı hale gelen Türkiye’de ve Van’da da gidişat korkutucu seviyelere geldi. Bir kıtlık şeklinde yorumlanan gıda krizi için çağrılar devam ederken, Ziraat Mühendisleri Odası Van Şubesi Başkanı Engin Işık da Şehrivan aracılığıyla önemli açıklamalarda bulundu.
DÜNYA GIDA KRİZİ YAŞARKEN, VAN’DA DURUM NE?
Her yıl gelecek yıla ilişkin öngörülerini bir kapak resmiyle paylaşan Londra merkezli haftalık haber dergisi The Economist dünyada giderek derinleşen 'gıda güvensizliği' konusunu gündeme taşıdı. “Yaklaşan Gıda Felaketi” başlığı ile verilen haber dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. Yeni gıda krizinin analizi olan haber, Türkiye’de de çok konuşuldu. Dünyanın ortak sorunu haline gelen gıda konusu krize dönüşmeye devam ederken Ziraat Mühendisleri Odası Van Şubesi Başkanı Engin Işık ise Şehrivan aracılığı ile Van’daki durumu değerlendirdi. Van’da tarımdan uzaklaşmanın yaşandığı, tarım politikalarının yanlış olduğunu ve atılması gereken adımları paylaşan Işık, mevcut durum ile ilgili de çarpıcı veriler paylaştı.
IŞIK: VAN’DA ÇİTÇİLER TARIMDAN UZAKLAŞIYOR
Kentin tarımsal üretimi hakkında değerlendirmelerde bulunan Ziraat Mühendisleri Odası Van Şubesi Başkanı Engin Işık, “Van’da tarımsal ve bitkisel üretim üzerinde üretim yapan çiftçilerimiz genellikle aile bazlı oluyor. Yani aslında kentin tarımdaki üretimi daha çok küçük işletmeler tarafından yapılıyor. Bu işletmelerde daha çok kendi ihtiyaçları doğrultusunda üretim yaparlar. Üretim fazlasının olması için desteklerin ciddi anlamda artması lazım. Son 10-15 yılları içerisinde tarıma dayalı bazı destek politikaları oldu ama yine kentin ihtiyacını karşılayacak düzeyde yapılmadı.” Dedi. Van’ın tarımsal üretimde dışa bağımlı bir kent olduğunu belirten Işık, “Kentin üründe bir üretimi varsa diğer 10 ürünü de dışarda almak zorunda kalıyor. Bununda en büyük nedeni çiftçinin son yıllarda üretimden uzaklaşmasıdır. Çünkü akaryakıt, nakliye ve işçiliğin maliyeti giderek arttı. Buna bağlı olarak da üretim diğer iller gibi bizde de aşağı yönde yer alıyor.”
VAN DA TARIMDA DA BAĞIMLI!
“Biz buğday üretiminde kendimize yetiyorken, son zamanlar ise kendimize yetemeyecek üretimler gerçekleştiriyoruz. Genellediğimiz zaman ülke bazında da bu sorunla karşı karşıya kaldığımızı söyleyebilirim. Bununda en büyük nedeni yapılan yanlış tarım politikalarından kaynaklanıyor. Bu yanlış politikalar uzun süre devam edince tarım ülkesi konumunda olan Türkiye dışa bağımlı bir hale geldi. Özelde ise Van ve bölge illerde bu durumdan nasibini aldı. Tohum, yem ve diğer kalemlerde dışa bağımlıyız.” Diye ekledi.
“ŞU AN ADETA BİR KITLIK YAŞANIYOR”
Ziraat Mühendisleri olarak amacımız felaket tellallığı yapmak değildir diyen Işık, şunları kaydetti: “Biz gerçekleri her zaman söyledik ve her zaman söylemeye devam edeceğiz. Bir an önce kamucu tarım politikalarının izlenilmesi gerekiyor. Buna bağlı olarak da üretim planlanmasının yapılması lazım. En önemlisi de uzun vadede üreticiyi destekleyici politikaların muhakkak hayata geçirilmesi gerekiyor. Mevcut durumda tüm dünyayı etkileyen Rusya ve Ukrayna savaşı var. Bizim ülke gibi bu ülkelerden buğday ithal eden ülkeler artık buğday ithal edemiyor. Yani bir kıtlık yaşanıyor ve daha ileri ki zamanlar da bunu çok daha fazla hissedeceğiz. Şu an ki en bariz örneğini gerek diğer kentlerde gerekse de Van’da sürekli ekmeğe gelen zamlardan da görebiliyoruz.”
“VAN’DA İKİ BİN İŞLETME KAPANDI”
Çiftçilerin üretimden giderek uzaklaştığını ifade eden Işık, “Tahmini bir rakama verdiğimiz zaman 2 bin civarında işletme kapandı diyebiliriz. Çiftçiler artık tarım yapmıyor ve kentten farklı şehirlere göç ediyorlar. Kapanan işletme sayısını ülke bazında değerlendirdiğimiz zaman korkunç rakamlara ulaşabilirsiniz. Yani durumumuz çok vahim! Tüketici üretici sayesinde yaşamını sürdürüyor. Şimdi artık üretende yok. Doğru adımlar ve politikalar izlenilmezse kıtlık gerçeğiyle karşı karşıya kaldığımızı açıkça söyleyebilirim. Son yıllarda gıda güvenliği ve kriziyle ilgili ciddi tartışmalar devam ediyor. Bu konuyu bir an önce gündemde tutup çözüm üretmeye başlarsak çok iyi olur. Her şey için geç olmadan adım atmalıyız.” Diye ekledi.
“MALİYETLER ALDI BAŞINI GİDİYOR!”
Ülkede ve kentte büyük bir eksikliğin olduğunu kaydeden Işık, şöyle devam etti: “Dünya tarihi boyunca kıtlıklar yaşanmış. Bugüne baktığını zaman yine bir kıtlık yaşanıyor ve buna bağlı olarak da tarım alanları her geçen gün daralıyor. Dünyanın en büyük tarım ülkelerinden biri olan Rusya ve Ukrayna savaş halinde ve buğday satışları durduruldu. Buda gıda kıtlığının en açık örneklerinden biridir. Üretim maliyetleri aldı başını gidiyor. Fiyatlara her gün zam geliyor. Her şey artıyor ve üretici hala aynı noktada yer alıyor. Çiftçilerimiz zarar etmesine rağmen yine kıt kanaat geçinmeye çalışıyor. Çiftçinin umudu hep bir sonraki yıl oluyor. Ancak her yıl bir sonraki yıldan daha kötü geçiyor. Tüm bunlara baktığın zaman çiftçinin tek şansı üretimden uzaklaşmak.”
“ÜRETİME DAYALI POLİTİKALARIN YAPILAMASI LAZIM”
Kıtlığın mutfakta başladığını söyleyen Işık, süreç ile ilgili öneriler sunmayı da ihmal etmezken, atılması gereken adımlar ile ilgili olarak şu ifadelere yer verdi :“Tüketici bunun net örneğini yaşıyor. İnsanların alım gücü gittikçe düşüyor ve belli bir dönem devam edince kıtlık yaşanıyor. Bununda önüne geçebilmek için önce istihdam ve üretime yönelmemiz gerekiyor. Van’ın ne kadar bir potansiyeli var ya da ihtiyacından fazlasını üretmek için neler yapılabilir gibi konularına ağırlık vermemiz lazım. 20 yıldır üretime dayalı elle tutulacak bir proje yer almıyor. Artık ileri ki dönemlerde ise su ve gıda savaşları çıkacaktır. Mevcut yönetimin bu konularda çok daha iyi bir politika izlemesi gerektiğini düşünüyorum.” Cümlelerini kullandı.
IŞIK: TARIM EYLEM POLİTİKASININ ÇIKARILMALIDIR
Tarımda kalıcı politikaların olması gerektiğini vurgulayan Işık, “Üreticiye güvenin verilmesi lazım. Üretici kendi işinin patronudur ve bir gün bu patronluktan vazgeçiyorsa bilin ki durumu tahmin ettiğinizden de kötüdür. Bundan sonra nasıl bir politika izlenilecek bilmiyorum ama gerçek ortadadır ve üretimden direk tüketim modeline geçtiğimizi de belirtmek isterim. Bizim çağrımız Tarım Eylem Politikasının çıkarılmasıdır. Katkı amaçlı da bu tür eylem planlarında görev almaya hazırız. Yeter ki üretime dayalı bir iz bıraksınlar. Öte yandan bunun yanında tüketici de çok zor dönemler yaşıyor. Fiyatlar artınca alım gücü de yerle bir oluyor. Bu seferde psikolojik ve sorunlar ortaya çıkmaya başlıyor. Devletin bunu çok iyi değerlendirmesi lazım.” İfadelerini kullandı.