6 Şubat’ta merkez üstü Kahramanmaraş olan iki yıkıcı depremin ardından uzmanlardan da diğer birçok bölge için uyarılar ardı ardına geliyor. Türkiye’nin tek gündemi haline gelen deprem konuşulmaya ve tartışılmaya devam ederken öncelikli olarak Marmara, ardından da Doğu Anadolu Bölgesi önemli tartışmalara konu ediniliyor. Bu anlamda yayınlanan çalışmaların sayısı artarken deprem uzmanları, yer bilimciler ve bilim insanlarının çalışmaları çokça tartışılıyor.Van bu yöndeki çalışmaların birçoğunda yer alan illerden birisi olarak dikkat çekerken AFAD ve diğer kurum, kuruluş raporlarında da depremselliği yüksek şehirlerden biri olarak öne çıkıyor. Bu anlamda geçtiğimiz haftadan bu yana önemli veriler paylaşılırken sık sık Doğu Anadolu’daki faylara, Van Gölü çevresindeki olası depremlere vurgu yapılırken akademik çalışmalarda da bölgenin orta vadede yıkım yaratabilecek depremler yaşayabileceği ile ilgili uyarılar görülüyor.
KRİTİK İLÇE VE BÖLGELERE DİKKAT ÇEKTİLER
Bu uyarılardan birisini depremle ilgili çalışmalar yapan ve son dönemlerde de konuya vurgu yapan isimlerden Doç. Dr. Hamdi Alkan yaptı. Geçtiğimiz yıllarda da konuyla ilgili çalışmalar yapan Alkan, Van Gölü’nün doğusu için önümüzdeki 5 yıl içinde deprem meydana gelmesi ihtimaline dikkat çekti. Bu türde depremler üretebilecek fay zonları olduğuna dikkat çeken Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hamdi Alkan, deprem sonrası gözlerin çevrildiği Van için, “Van deprem bölgesidir. Van ve çevresi olarak biz her zaman risk altındayız.” yorumu yaptı. Daha önce Doç. Dr. Alkan ile yaptıkları bir çalışmayı da hatırlatan Alkan, bazı kritik bölgelere de özellikle dikkat çekti. Erciş, Muradiye, Özalp, Tuşba’nın bir kısmı ve Van şehir merkezinin doğusuna özellikle dikkat çeken Alkan, yine Çaldıran’a da dikkat çekerek, “Çaldıran fay zonunda kuzey batıya doğru enerji transferi var.” Diyerek o bölgeyle ilgili de uyarılarda bulundu.
“VAN GÖLÜ VE CİVARI YÜKSEK SEVİYEDE DEPREM TEHLİKESİNE SAHİP”
Türk Deprem Araştırma Dergisi'nin son sayısında da bir ‘Van Gölü ve Civarı (Türkiye) İçin Deprem Tahmini ve Tehlikesi Üzerine İstatistiksel Bir Analiz ve Değerlendirme’ başlıklı bir çalışmaya imza atan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hamdi Alkan ile Gümüşhane Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serkan Öztürk, bu çalışmanın bazı bölümlerinde de Van Gölü ve civarı ile ilgili kritik uyarılar yaptı. Çalışmanın bir bölümünde, “Van Gölü ve civarındaki deprem oluşumları için farklı sismolojik ve jeofiziksel parametreleri kullanılarak yapılan birçok çalışma mevcuttur. Bu amaçla, bazı araştırmacılar sismik, tektonik, yapısal veya gerilme parametreleri kullanarak detaylı değerlendirmeler yapmışlardır ve önemli sonuçlar ortaya koymuşlardır. Bu çalışmalar, Van Gölü ve civarının yakın gelecekte güçlü veya yıkıcı bir depremin oluşumu ile ilişkili olarak yüksek seviyede deprem tehlikesine sahip olduğunu ortay koymaktadır.” Şeklindeki sözlere yer verildi.
BU BÖLGELER SICAK!
2022-2027 yılları arasındaki sıcak noktalara da vurgu yapılan çalışmada olası deprem bölgeleri olarak “Çaldıran, Yeniköşk, Erciş ve Malazgirt fayları ile Saray ve Van Fay zonlarını içeren Muradiye, Çaldıran, Özalp, Van şehir merkezi ve Gevaş civarında tespit edilmiştir.” Şeklinde ifadeler kullanıldığı görüldü. Öte yandan kullanılan bazı yöntem çalışmalarla olası depremlerle ilgili de yorumlar yapılabileceği ile ilgili olarak ise; “Bununla birlikte, geçmişteki depremlerin bölge-zaman oluşumlarının analizi ile elde edilen tahmin haritası 2022-2027 yılları arasında olabilecek 5 ve üzeri olan depremlerin olası konumlarını işaret edebilir.”
YER BİLİMCİ KILIÇER DE ÇALDIRAN FAYINA DİKKAT ÇEKMİŞTİ
Kahramanmaraş depremi sonrası başlayan deprem tedirginliği sonrası Şehrivan’a konuşan isimlerden birisi olan Van YYÜ Jeolojisi Mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Ali Kılıçer, kent ile ilgili kritik alanlardan söz etmiş ve o alanlar için şu ifadelere yer vermişti: “Van’ın bir deprem gerçeği var. Bu konuda da bazı bölgeler kritik. Mesela biz Erçek’in kuzeyi ile Başkale sınırında orta ölçekli depremlerin olacağını belirtiyorduk ve oralarda depremlerde meydana geldi, gelmeye de devam edebilir. Ancak 7 büyüklüğünde bir deprem beklemiyoruz. Biz büyük deprem kotamızı Van merkezde doldurduk. Tüm bunlar dışında Van’da 7’den büyük bir depremin olacağı alan Çaldıran’dır. Çünkü buradaki sismik aktiviteye baktığınız zaman kentteki büyük depremlerde bile bir hareketlilik göremedik ve bu çok tehlikeli. Çaldıran fayı ile İstanbul fayı aynı durumu sergiliyor. Bu faylar kırılırsa yıkıcı etkisi büyük olur.”
VAN VE KAHRAMANMARAŞ GİBİ İLLER 2’İNCİ BÖLGEDE GÖSTERİLİYOR AMA…
Öte yandan Kahramanmaraş merkezli iki deprem sonrası en çok ekrana gelen haritalardan birisi olan Türkiye Deprem Risk Haritası da çok konuşulurken, 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren son haritada illerin de depremsellik açısından sıralaması yapıldı. Depremi Kahramanmaraş ile birlikte en yıkıcı şekilde yaşayan Hatay’ın 1’inci dereceden riskli olarak gösterildiği Van ise; Tekirdağ, İstanbul, Bitlis, Kahramanmaraş, Adıyaman, Şırnak, Zonguldak, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elâzığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Uşak, Ağrı ve Çorum ile birlikte ikinci dereceden riskli iller arasında yer aldı. Buna rağmen 2011 yılını yaşayan Van gibi Kahramanmaraş da ülke tarihinin en yıkıcı depremlerinden birisinin merkez üssü oldu.
VAN’A YAKIN BÖLGELER DE KORKUTUYOR
Son günlerde uzman isimlerin en çok uyarı yaptığı yerler arasında Van’a yakın şehirlerden Bingöl ve Hakkari olurken, özellikle Bingöl bu konuda en çok vurgulanan şehirlerin başında geliyor. Kahramanmaraş öncesi ve sonrasında görüşlerine en çok başvuran deprem uzmanlarından birisi olan Prof. Dr. Naci Görür de bu vurguyu yapan isimlerden birisi olurken, şu ifadelere yer verdi: “Bizim endişe ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova arasında, Doğu Anadolu fayının en Kuzey Doğu ucunda bir kesim var. Orada en son deprem 1766 gibi oldu, oradan endişe ediyoruz. Bu Maraş fayından dolayı, Hatay ve Adana havzası kesiminde dikkatli olmamız lazım.”