ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-FATMA NUR POLATCAN
Son dönemlerde kalkınma ile birlikte kente değer katacak çok önemli çalışma, proje ve üretimlerin öncüsü ve en büyük destekçisi olan Doğu Kalkınma Ajansı (DAKA) turizm konusunda büyük bir eksiği kapatan çalışmasını bitirip kamuoyuna duyurdu. Kentin 2023-2030 yıllarına ışık tutacak yeni bir çalışmaya imza atan DAKA, hazırladığı Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı kapsamında tarih, kültür, doğa, gastronomi ve su sporları başta olmak üzere kentin sahip olduğu çeşitli çekim unsurları ve farklı alternatif turizm ağlarını değerlendirip ve bu alanları etkin kılmayı hedeflerken ilgili kurumların önüne de önemli bir kılavuz sunmayı hedefleyen bir çalışma hazırladı. Destinasyonun mevcut durumu, turizm işletmelerinin sayısı, işletmelerdeki istihdam oranı, destinasyona gelen ziyaretçi sayıları ve profilleri turizm yatırım süreçleri ve SWOT Analizi ile ortaya konuldu.
DAKA’DAN VAN’IN TURİZMİ İÇİN ÖNEMLİ BİR ÇALIŞMA DAHA!
Koordinatörlüğünü DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray’ın, Editörlüğünü Emre Karaduman'ın yaptığı; Tamer Kamancı, Gizem Beyhan, Cemalettin Sarıkaya, Mehmet Enis Acar ve Kübra Akpınar’ın hazırladığı çalışma turizme dair önemli detaylardan oluşurken plan kapsamında ilk olarak Van Gölü Destinasyonu Haritası paylaşıldı. Ardından kentin tesis kapasitesi, ziyaretçi verileri, istihdam verileri ve destinasyon ulaşım bilgileri paylaşıldı. Bir başka başlıkta teşvikler ve mevcut turizm planları sunuldu. Van Gölü destinasyonun çekim unsurları, coğrafi işaretleri, yemekleri ve geçmiş kültürleri ile birlikte kente dair SWOT/GZFT analizinin sunulduğu çalışmada bir de Empati Haritası sunuldu. Son bölümde ise “Nasıl bir Van Gölü Destinasyonu Hedefleniyor?” kısmında eylem planının hedefleri ortaya konultdu.
ÇALIŞMA BÖYLE GEREKÇELENDİRİLDİ
Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı kamuoyu ile paylaşılırken o planla ilgili kitapçıkta plana dair şu sözler paylaşıldı: “Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerinin içerisinde bulunduğu TRB2 Bölgesi büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Tarihi İpekyolu güzergahında yer alan TRB2 Bölgesi, ülkemizin en büyük gölüne sahip olmakla beraber sınır bölgesinde yer almakta, doğal güzellikleri ve gastronomi lezzetleri ile turizm motivasyonuna zemin oluşturmaktadır. Bu güçlü değerlerinin yanı sıra, sahip olduğu genç nüfus ile turizm istihdamındaki potansiyel talebi karşılayabilecek durumdadır. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) faaliyet gösterdiği illerde turizmin planlı, sistemli ve kontrollü gelişiminin sağlanması ve çeşitlendirilmesi ile bölgenin turizm payının artırılması amacıyla çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalardan biri olan Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı, DAKA Turizm ve Kırsal Kalkınma Politikaları Birimi tarafından sürdürülebilir turizm perspektifi esas alınarak ortaya konmuş önemli bir çalışmadır”
BU DESTİNASYON HEM VAN’A HEM DE BÖLGE TURİZMİNE IŞIK TUTACAK!
“Çalışma sürecinde, turizmle ilgili ulusal ve uluslararası eylem planları incelemeleri, yönteme ve içeriğe ilişkin akademik çalışmalar ve paydaşlarla anketler gerçekleştirilerek; destinasyona uygun, dijital odaklı ve uygulanabilir bir eylem planı hazırlanmıştır. Eylem planının hazırlığına ilişkin tüm aşamalarda bilimsel gerçeklikler ile paydaş veri ve görüşleri esas alınmıştır. Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı temel olarak iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, destinasyonun mevcut durumuna ilişkin değerlendirme ve analizler sunulmuştur. İkinci bölümde ise "Nasıl bir destinasyon?" sorusunun cevabına ilişkin bilgiler ile bunlara ilişkin eylemler bulunmaktadır. Birlikte hareket etmenin gücü göz önünde bulundurularak, daha geniş bir zeminde hayata geçirilmesi amacıyla kurgulanan destinasyon çalışması oldukça kıymetlidir. Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı çalışmasının TRB2 Bölgesinin turizm payının artırılması başta olmak üzere değerli kazanımlar sağlayacağı ve bölge ile ilgili yapılacak başka çalışmalara bir altlık olarak hizmet edeceği de düşünülmektedir.”
“KATILIMCI VE GÜNCEL YAPISI İLE ÖNE ÇIKMAKTADIR”
“Van Gölü Destinasyonu (VGD), Van Gölü'ne komşuluk yapan yerleşim yerlerinin cazibe unsurlarını birlikte düşünerek hazırlanan bir turizm alanı çalışmasıdır. VGD, Van Gölü'ne Kıyısı bulunan ilçeler ile Bitlis ili Merkez ilçesi sınırlarını kapsamakta olup TRB2 Bölgesi'nde yer alan diğer iller ve ilçeler ise hinterlandı oluşturmaktadır. Destinasyonun sürdürülebilir olması adına iş birliğini esas alan etkin bir yönetim modeline ihtiyaç duyulmaktadır. Destinasyon Yönetim Örgütü modeli ile yönetim süreçlerinin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Yapının kurulması ve işlerliğinin sağlanması yolunda önemli adımları içeren "Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı" katılımcı ve güncel yapısı ile öne çıkmaktadır.”
“BÖLGENİN DİNAMİKLERİNİ VE ULAŞILABİLİR HEDEFLERİ YANSITAN EYLEMLER ORTAYA KONMUŞTUR”
“Plan hazırlık sürecinde turizm paydaşlarıyla odak grup toplantıları ve anket uygulamaları gerçekleştirilmiş; ulusal ve uluslararası literatür çalışmalarında yer alan benzer uygulamalar takip edilmiş veri derlemeleri ve değerlendirmeler yapılmıştır. Nihayetinde ise bölgenin dinamiklerini ve ulaşılabilir hedefleri yansıtan eylemler ortaya konmuştur. Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı, tüm paydaşlara mevcut durumu değerlendirmek ve gelecek öngörüsünde bulunmak amacıyla bugünün fotoğrafının çekildiği ve yarının resminin çizildiği iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, genel bilgilerin, kapasite ve verilerin, teşvik ve desteklerin, mevcut planların ve destinasyonun turizm potansiyelinin yer aldığı Bugüne Dair Bir Fotoğraf çekilmiştir. Destinasyonun bugün bulunduğu konum, sahip olduğu imkânlar ve değerlendirebileceği fırsatlar ele alınmaktadır.”
“İKİNCİ BÖLÜMDE EYLEMLERİN TASARLANDIĞI YARINA DAİR BİR RESİM ÇİZİLMİŞTİR”
“İkinci bölümde ise destinasyon hedefiyle uyumlu süre ve paydaş yönetimini içeren eylemlerin tasarlandığı Yarına Dair Bir Resim çizilmiştir. Ekonomisi ve toplumu, sürdürülebilir çevre uygulamaları, yerel halkın desteği ve güçlü bir liderlikle pazar payını artıracak bir destinasyon tasarlanmaya çalışılmıştır. Destinasyon ekonomisini büyütmek. Destinasyonun çekim unsurlarını sürdürülebilir bir bakış açısıyla geliştirmek. Destinasyonun imajını güçlendirmek ve bilinirliğini artırmak. Bölgenin turizm potansiyelini harekete geçirerek Van Gölü Destinasyonunu toplumun refahını arttıran ve sürdürülebilir rekabeti öncelikli kılan bir marka haline getirmek.”
BİTLİS DE DESTİNASYONUN İÇERİSİNDE BULUNUYOR
“Van Gölü Destinasyonu; Türkiye'nin en büyük sodalı gölü olan, içerisinde yaşayan İnci Kefali’nin yaşam mücadelesine ev sahipliği yapan ve yüzyılların efsanesi Van Gölü Canavarını derinlerinde sakladığı düşünülen Van Gölü'nün sınırlarını paylaştığı komşularından (Adilcevaz, Ahlat, Tatvan, Gevaş, Edremit, İpekyolu, Tuşba, Muradiye ve Erciş) oluşmaktadır. Bitlis ili, Van Gölüne yakınlığı ve il merkezi olması nedeniyle destinasyonun içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca TRB2 Bölgesinde yer alan diğer yerleşim yerleri (Muş ve Hakkari illeri ile Bitlis ve Van illerinin diğer ilçeleri) destinasyonun hinterlandında yer almaktadır.”
VAN GÖLÜ DESTİNASYONU TURİZM EYLEM PLANI’NIN AMAÇLARI NELER?
“Van Gölü Destinasyonu Turizm Eylem Planı, destinasyonun mevcut durumunu ortaya koymak, sahip olunan potansiyeli kolektif akıl ve çaba ile sunmak, tanıtımı artırmak, destinasyonun sürdürülebilir kullanımı sağlamak yerel halkın refahının artırılmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirmek, yatırım ve ziyareti artırmak gibi amaçlarla hazırlanmıştır. Bu kapsamda destinasyonun mevcut durumunun analiz edilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Destinasyonun mevcut durumu, turizm işletmelerinin sayısı, işletmelerdeki istihdam oranı, destinasyona gelen ziyaretçi sayıları ve profilleri turizm yatırım süreçleri ve SWOT Analizi (güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler) ile ortaya konulmuştur. Destinasyonda öne çıkan çekim unsurları planda yer almış ve bu unsurların etkin kullanımı ile ilgili eylemler sıralanmıştır. Eylem Planı hazırlık sürecinde paydaşlardan bilgi talebi ve anketler aracılığıyla veri toplanmıştır.”
“VAN GÖLÜ DESTİNASYONUNDA BULUNAN KONAKLAMA TESİSLERİ YILLARA GÖRE ARTIŞ GÖSTERMİŞTİR”
“Van Gölü Destinasyonunda bulunan konaklama tesisleri yıllara göre artış göstermiştir. Ancak 2011 yılında Van'da meydana gelen depremler bu artışı durdurmuştur. Deprem sonrası tesislerin yenilenmesi veya baştan yapılması nedeniyle tesislere dair sayısal hafıza çok güçlü değildir. Bu sebeple tesislerle ilgili veriler 2014 yılından itibaren yeniden oluşturulmuştur. 2014 yılı yabancı ziyaret açısından da önemli bir yıldır. Van Gölü destinasyonunu ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısının yıllar içerisinde artmasının turizm sektöründe arz yönlü gelişimi tetiklediği tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak, son yıllarda Van Gölü çevresinde ve ilişkili destinasyonlarda konaklama ve seyahat hizmetleri başta olmak üzere, ilgili sektörlerde destinasyon bazında büyüme gerçekleştiği görülmektedir.”
VAN’DAKİ İRAN KATKISI DA PLANDA PAYLAŞILDI
“Van’da ziyaretçilerin giriş ve geceleyen sayıları itibarıyla kategorize edildiği görülmektedir. 2017 yılından itibaren en fazla düşüş 2020 yılında gerçekleşmiştir. Bu durumun sebebi 2019 yılı sonlarında ortaya çıkan ve 2020 Mart ayında ülkede ilk vakası görülen Covid-19 salgınıdır. Van’a en fazla yabancı ziyaretçinin geldiği ülke, İran İslam Cumhuriyeti’dir. Van İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün verilerine göre, 2021 yılında kente gelen yerli turist sayısı 361 bin 674, yabancı turist sayısı 40 bin 599, toplam turist sayısı ise 402 bin 273 oldu. 2021 yılında kentte geceleyen toplam turist sayısı ise 724 bin 698 olarak gerçekleşti.
EYLEM PLANI’NDA İSTİHDAM VERİLERİ DE BULUNUYOR…
“Van Gölü Destinasyonunda bulunan konaklama işletmeleri personel sayısı açısından incelendiğinde, destinasyonda bulunan işletmelerin yüzde 56’sının “10 veya daha az” personel sayısına sahip olduğu gözlemlenmiştir. Van Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’nden alınan verilere göre, Van’da oteller ve benzeri konaklama yerlerinde 722, tatil ve kısa süreli konaklama yerlerinde 47, seyahat acentesi ve tur operatörlerinin faaliyetlerinde 184, toplam 953 kişi bu iş kollarında istihdam edildi. Van Gölü Destinasyonu kara yolu, hava yolu, demir yolu ve deniz yolu ulaşımı olanaklarına sahiptir. Türkiye’nin her ilinden gerçekleşen kara yolu ulaşımının tamamına yakını, Bitlis üzerinden Van’a doğru devam etmekte ve bu iller düzenlenen kara yolu seferlerinde birbiri için durak noktaları olmaktadır.”
FERİT MELEN HAVALİMANI DESTİNASYONUN TEK HAVALİMANI
Van Büyükşehir Belediyesi’nden alınan verilere göre, 2022 yılının temmuz ayı itibarıyla günlük giden ve gelen otobüs sayısı 60 oldu. Van’dan günlük giden yolcu sayısı ise bin 500 olarak kayıtlara geçti. Van Gölü Destinasyonuna ulaşmak için kullanılacak bir diğer alternatif ulaşım olanağı ise hava yolu taşımacılığıdır. 1943 yılında hizmete açılan ve 2011 yılından bu yana uluslararası uçuşlara hazır hale getirilen Van Ferit Melen Havalimanı, Van Gölü Destinasyonuna doğrudan ulaşımın olduğu tek havalimanıdır. Van Ferit Melen Havalimanı'ndan tarifeli uçuş gerçekleştirilen havalimanları, İstanbul Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı, İzmir Adnan Menderes Havalimanı, Ankara Esenboğa Havalimanı, Antalya Havalimanı, Adana Şakir Paşa Havalimanı ve Trabzon Havalimanı'dır. Gerçekleştirilen tarifeli iç uçuşların yanı sıra, 2021 yılında Tahran Van arasında İran Havayolu şirketi tarafından karşılıklı seferler düzenlenmiş, ancak bir süre sonra seferler iptal edilmiştir.”
EYLEM PLANI’NDAKİ VERİLER BAZ ALINDIĞINDA UÇAK SEFERİNİN VE YOLCU SAYISININ AZALDIĞI GÖZLEMLENDİ…
Eylem Planı’nda yer alan verilere göre, 2022 yılı temmuz ayı sonu itibarıyla Van Ferit Melen Havalimanı’nda gelen-giden uçak sayısı 7 bin 953, gelen-giden yolcu sayısı ise 713 bin 810 oldu. Verilerde dikkat çeken başka bir husus ise 2019 yılından 2022 yılına kadar uçak sayısı ile yolcu sayısındaki düşüş oldu. 2019 yılında Van Ferit Melen Havalimanı’nda sefer yapan uçak sayısı 14 bin 962 iken 2022 yılında 7 bin 953’e, 2019’da yolcu sayısı 1 milyon 413 bin 367 iken 2022’de 713 bin 810 olarak gerçekleşti. Destinasyona erişim için kullanılan başka bir ulaşım olanağı demir yolu ulaşımıdır. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürlüğü'nden alınan verilere göre destinasyon ile bağlantılı üç farklı demiryolu ağı bulunmaktadır. Bunlar Tatvan-Ankara (Van Gölü Ekspresi), Ankara-Tahran-Ankara (Transasya Ekspresi) ve Van-Tahran seferleridir. Seferlere pandemi sebebiyle ara verilmiş olup, Van Gölü Ekspresi seferleri yeniden başlamıştır.”