Hani derler ya; “Atma Şaban, din kardeşiyiz”
Bizim konumuzda ona benzer bir oldu galiba bugün.
Haber sitelerinde ve birçok haber partalında okuyunca şaşırıp kaldım doğrusu.
Yahu bu kentte bir şeyler oluyor da biz mi görmüyor, duymuyoruz acaba diyerek kendi kendime sormaya başladım.
Zaman kaynaklı habere göre, Mafe İnşaat, Van'da 56 milyon dolarlık yatırımla alışveriş merkezi kuruyormuş.
Önümüzdeki yılın mart ayında inşaatına başlanacak ve Eylül 2011'de hizmete açılacak olan 'Van Alışveriş Merkezi'nde bin 500 kişiye istihdam sağlanacak. 81 bin 550 metrekare toplam alana sahip arazide ayrıca 14 milyon dolarlık yatırımla beş yıldızlı otel de inşa edilecek. İki sektördeki toplam istihdam rakamı bin 700'e çıkacak.
Van'ın Doğu Anadolu'nun önemli cazibe merkezlerinden biri olduğuna dikkat çeken Mafe İnşaat Proje Koordinatörü Erkan Erol, alışveriş merkezinin çevre iller için de önemli katkılar sağlayacağına dikkat çekmiş.
Şirket, alışveriş merkezine özellikle İran'dan büyük miktarda müşteri bekliyormuş.
Mafe Firmasının yetkilisi Erkan Erol, daha da ilerli dereceye vararak tarla tarla umut ekmiş.
Erol, İranlı otobüs firmalarının Van’a günlük 20 sefer düzenlediğini belirterek;
“Van, İran ile olan sınırı sebebiyle bu ülke için önemli bir potansiyel durumunda. Bu ülkeden şehrin merkezine hem tatil, hem alışveriş hem de Nevruz kutlamaları için çok sayıda kişi geliyor. Hatta bazı günlerde İran'dan Van'a yedi uçak indiği oluyor. Firma olarak bu potansiyeli değerlendirmek istiyoruz. Şehirde 2008 yılı sonu itibarıyla konaklama sayısının yaklaşık 1 milyonu bulmuş” demiş.
Atma be Şaban, din kardeşiyiz ne de olsa.
Keşke denilenler doğru olsa. Keşke Van bu kadar cazibe merkezi olabilseydi. Keşke bu kadar hareketlilik ve ekonomik canlılığı olsaydı.
İran firmaları günde 20 otobüs seferi yapıyormuş, bunların tamamı İranlı ve diğer ülke turistlerini bu kentte indiriyormuş.
Yetmedi, İran’dan Van’a çoğu günler 7 uçak iniyormuş. 7 uçağın tamamı tıklım tıklım turist doluymuş.
2008 yılında kentte gelen turist, yani burada konaklanan yabancıların sayısı bir milyonu bulmuş.
Öyleyse, 20 otobüs, 7 uçak yükü bunca yolcu ve bir yılda kentte gelen bir milyon konuk Van’da alışveriş yapıyormuş, Van’a döviz bırakıyormuş da kimsenin haberi olmamış galiba.
Ben, kesinlikle bu bölgeye, bu kentte yapılacak yatırımlara karşı değilim. Bilakis hararetle destekleyenlerdenim. Bu kentte bir çivi çakıp, bir insana istihdam yaratan ve bu imkânı sağlayanlar önünde eğilirim.
Ancak bunlar yapılırken bu kent halkı da aldatılmasın çeşitli amaçlarla. Siyasi oyun ağızları ile işi Şam-Halep figürüne getirilmesin lütfen. Bunu söylemeye çalışıyorum doğrusu.
Hani Pisi Tekstil, Fixim Market gibisi olmasın. Bu iki firma burada kuruldukları zaman yine böylesi yüksek atmosferden hava estirmiş, ilin yönetici ve siyasi kesimini gaza getirmiş, arzu ettikleri arsa ve diğer olanakları elde etmişlerdi.
Sonra ne oldu? Topladıkları paralarla ortalıktan toz olup gittiler.
Şimdi varsayalım denilen yatırım yapıldı. Alışveriş merkezi ve otel kurularak faaliyete geçti. En büyük alışveriş merkezinde azami çalışacak insan sayısı 30-40. Bilemedin 50 olacak.
Otelde de en fazla 10-15 kişi istihdamı olabilecek. Etti mi 65 kişi. Peki, anlatılan 700 istihdam bu işin neresinde?
Buralarda çalıştırılacak insanlar asgari ücretli olması ihtimali dışında başka bir ihtimal yok. Kimisi de sigortalı olması hususunu taşıyor.
Kentimiz açısından madalyonun bir diğer yüzüne bakalım şimdi. Burada hergün Van halkından alışveriş merkezine akacak milyon liralar akşam saatlerinde firmanın genel merkez kasasına veya hesabına akmış olmayacak mı?
Bu denli kapsamlı ve iddialı firma, alışveriş merkezinde satacağı, sergileyeceği ürünlerinin tamamına yakınını tıpkı diğer marketler gibi dışarıdan veya kendi üretim kuruluşlarından sağlamayacak mı?
Firmanın araç ve TIR’ları ile taşımayacak mı?
Yani kısacası bu yatırımcı firmalar; üreten, yatırımını ilde yapan değil, aksine tüketen, bu kent piyasasında bulunan nakit ve sıcak paraları metropollere akmasına yön veren pek de yararlı olmayan firmalardır.
Van ekonomisine sıcak para muslukları kapalı olur bunların. Sadece emisyon görevini yaparlar. Kentte ve bölgede sıcak paraları emerek götürürler.
Doğrusu ben bu tür firmalara, yatırımcı, istihdam yaratıcı firma demem, diyemiyorum. Bunların kent ekonomisi, kentin kalkınmasından ziyade, kendi kar ve çıkar hesaplarlı vardır, bu hesaplar en öndedir.
İşlerine gelmediği zaman da çekip giderler.
Zira bu kent toprağına çaktıkları bir çivileri yoktur. Raflardaki mallarını alır götürebildikleri gibi, burada bir başkasına da anında devretme olanakları bulunuyor.
Bunlar bölgede uygulanan teşvik yasalarının cilveleri gibi bir şey.
Yoksa hedef bölgede yatırım yapmak, istihdam yaratmak, kentin kalkınmasına destek çıkmak hiç değildir.