Resmi Gazete'de yayımlanan düzenleme ile vergi dairesine ödenmemiş vergi ve diğer borçların tamamı ile bunlara bağlı gecikme zammı ve faizi yerine Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) oranında güncelleme yapılarak hesaplanan borcun ödenmesi, vergi aslına bağlı cezaların (vergi ziyaı cezası) tamamının silinmesi, vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yüzde 50'sinin silinmesi, dava konusu yapılan ihtilafların (vergi tarhiyatları, vergi cezaları, idari para cezaları gibi) sulh yoluyla sonlandırılması, vergi incelemesi ve takdir işlemleri devam eden alacakların yapılandırılması, 2018-2022 dönemine ilişkin olarak matrah ve vergi artırımında bulunan ve şartları yerine getiren mükelleflere dair vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmaması imkanları getirildi.
VATANDAŞA KOLAYLIKLAR SAĞLANDI
Yapılandırılan tutarların peşin veya aylık dönemlerle azami 48 aya kadar taksitler halinde ödenmesi, peşin ödemelerde Yİ-ÜFE oranında hesaplanan tutardan yüzde 90 indirim yapılması, trafik para cezaları ve diğer idari para cezalarının peşin ödenmesi halinde, ceza asıllarından yüzde 25 indirim yapılması, matrah veya vergi artırımı üzerine hesaplanan vergilerin peşin veya aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenmesi, matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi halinde bu vergilerden yüzde 10 indirim yapılması, işletme kayıtlarının (kasa mevcudu, ortaklardan alacaklar, emtia, demirbaş gibi) cezasız ve faizsiz olarak gerçek duruma uygun hale getirilmesi ve beyan edilmemiş gelirler ve kazançlar için cezasız ve faizsiz olarak pişmanlıkla veya kendiliğinden beyanda bulunularak taksitle ödenebilmesi gibi kolaylıklar sağlandı.
Ayrıca, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu'nda yapılan düzenleme kapsamında öğrenim ve katkı kredisi alacaklarının asıllarına vade tarihleri ile 9 Kasım 2022 tarihi arasında gecikme zammı, Yİ-ÜFE tutarı, katsayı tutarı gibi alacaklar hesaplanmayacak ve bu alacaklar terkin edilecek, kalan borç yapılandırma kapsamında ödenebilecek.
SON TARİH 31 MAYIS
Mükellefler başvurularını 31 Mayıs 2023'e kadar (bu tarih dahil) Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www.gib.gov.tr) ya da e-Devlet (www.turkiye.gov.tr) üzerinden yapabilecekleri gibi bağlı bulundukları vergi dairesine doğrudan veya posta yoluyla ya da diğer vergi daireleri aracılığıyla da yapabilecek.
Kanun kapsamında yapılandırılan borçlar 12, 18, 24, 36 veya 48 ayda aylık eşit taksitler halinde ödenebilecek.
Taksitli ödemenin tercih edilmesi halinde seçilen taksit sayısına göre yapılandırılan tutarlara ayrıca katsayı uygulanacak. Katsayılar yıllık yüzde 9'a tekabül edecek şekilde belirlenmiş bulunuyor.
Peşin ödeme yapılması halinde ise hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından yüzde 90 indirim yapılacak ve katsayı ödenmeyecek.
İdari para cezalarının peşin ödenmesi halinde ceza tutarından yüzde 25 indirim yapılacak.
Yapılandırılan borçlarını taksitle ödemek isteyen vatandaşların Kanun'dan yararlanabilmeleri için ilk iki taksiti süresinde ve tam olarak ödemeleri gerekiyor.
İlk iki taksitin süresinde ödenmesi şartıyla bir takvim yılında 3 taksitin süresinde ödenememiş olması ihlal sayılmayacak.
Süresinde ödenememiş bu taksitler seçtikleri plana göre son taksiti izleyen ay sonuna kadar bu gün için aylık yüzde 2,5 hesaplanan geç ödeme zammı ile ödenebilecek.
Ancak bir takvim yılında 3'ten fazla taksit ödenmemişse Kanun'dan yararlanma hakkı kaybedilecek.
Ayrıca, yapılandırma düzenlemelerinin yanı sıra Kanun ile tahsilinden vazgeçilen alacaklar ile ilgili düzenlemeler de yapıldı.
Vergi dairelerine, vergi, ceza, faiz gibi hangi türden olursa olsun borcu bulunan vatandaşların 2000 lirayı aşmayan borçlarının silinmesi öngörüldü.
Bir kişinin, 31 Aralık 2022'den önce tüm vergi dairelerine ödenmesi gereken borçlarının toplamı 2000 lirayı aşmıyorsa bu düzenleme kapsamında, bir defaya mahsus olmak üzere, hiçbir şart aramadan borçları silinecek, alacaktan vazgeçilecek.
Terkin işlemleri için başvuru gerekmiyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, merkezden terkin edilecek alacakları tespit ederek işlemleri tamamlayacak.
DEPREMDEN ETKİLENENLERE VERGİ KOLAYLIKLARI SAĞLAYAN KANUN DA RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDI
Hazine ve Maliye Bakanlığının depremden etkilenen mükellef ve vatandaşlara önemli vergi teşvikleri ve kolaylıklar sağlanan "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 2)" Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, işverenlerin, depremden kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babası etkilenen çalışanlarına yardım amacıyla 6 Şubat-31 Temmuz 2023 tarihlerinde (bu tarihler dahil) sağladıkları menfaatler üzerinden gelir vergisi, damga vergisi ve prim kesintisi yapılmayacak. Böylece yapılan yardımlar hiçbir kesintiye tabi tutulmadan çalışanlara verilebilecek.
Ayni yardımlarla ilgili bir sınır bulunmazken, nakdi yardımlardaki istisna 50 bin lira ile sınırlandırıldı.
Depremden etkilenen hizmet erbabı veya ailesinin oturması için ev verilmesi, eşya alınması, nakliye ücretlerinin ödenmesi, kiralarının karşılanması gibi yardımlar da istisna kapsamında bulunuyor.
Deprem bölgesi dışında çalışan, ancak eşi, çocuğu veya anne ve babası depremden etkilen hizmet erbabına yapılan söz konusu yardımlar için de istisnadan yararlanılabilecek.
Sahibi olduğu konutlarını depremzedelere bedelsiz olarak veren konut sahiplerinin vergi mevzuatı kapsamında vergi ödemesini engellemek adına 2023 yılı gelirlerinin tespitinde bu konutlar için emsal kira bedeli uygulanmayacak.
Böylece, konutlarını depremzedelere bedelsiz tahsis eden ev sahipleri, bu konutlar için emsal kira bedeli dikkate alarak gelir beyanında bulunmayacak.
Devlet tarafından depremden etkilenenlere yönelik sağlanan barınma, kira, taşınma ve benzeri yardımların alınıyor olması, düzenlemeden yararlanmaya engel teşkil etmeyecek.
Kanunla depremde vefat edenlerin mirasçılarına tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından ve bireysel emeklilik sisteminden yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması sağlandı.
Böylece, depremde vefat edenlerin mirasçılarına yapılan bu kapsamdaki ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak, bu ödemeler için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecek.
Depremde hayatını kaybeden vatandaşların mirasçılarına intikal eden mallardan veraset ve intikal vergisi alınmayacak.
Ayrıca depremde ölen vatandaşların eşine, çocuklarına, anne ve babasına işverenlerince 6 Şubat-31 Temmuz 2023 tarihlerinde (bu tarihler dahil) yapılan yardımlar da vergiden istisna edildi.
Bu intikallere ilişkin olarak veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmeyecek, yapılacak işlemlerde ilgili kurumlar tarafından ilişik kesme belgesi aranılmayacak.
Mükelleflerin, ölümün depremden kaynaklanan nedenlere bağlı olduğuna dair ilgili kurumlardan alacakları rapor veya tevsik edici bir belge ile intikal eden malların kendilerine verilmesi/adlarına tescil edilmesi ya da devir ve ferağı talebiyle ilgili kurumlara başvurmaları durumunda veraset ve intikal vergisi ilişik kesme belgesi aranılmadan işlemleri tamamlanacak.
Depremde hayatını kaybedenlerin mirasçıları Kanun'un yayımı tarihinden önce beyanname vermişlerse talep etmeleri üzerine bu beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler terkin edilecek, ödenmiş tutarlar iade edilecek. Ayrıca, ilgili kurumlarca kesilerek vergi dairesine yatırılan tutarlar da mükelleflerin talebine istinaden iade edilecek.
DEPREMDE ZAYİ OLAN DEFTER VE BELGELERE İLİŞKİN MÜKELLEFLERE BAZI KOLAYLIKLAR
Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tutulması, muhafazası ve ibrazı mecburi olan defter ve belgeleri depremde zayi olan mükelleflerin, zayi belgesi için yetkili mahkemeye başvuru süresi 31 Temmuz'a kadar uzatıldı ve bu belgenin il veya ilçe idare kurullarından alınabilmesi imkanı getirildi.
Bu kapsamda yeni defterlerin tasdiki işlemlerinde noter harcı ve noterlik ücreti alınmayacak. Elektronik ortamda tutulan defterler Gelir İdaresi Başkanlığından temin edilebilecek.
Kanun ile deprem nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde faaliyet gösteren kişilerle iktisadi ve ticari ilişkisi bulunan mükelleflerin alacaklarının tahsilinde ortaya çıkan zorluklar nedeniyle şüpheli alacak karşılığı ayrılması ile ilgili şartlar kolaylaştırıldı.
Söz konusu alacakları ödemek zorunda olan borçlunun deprem nedeniyle malvarlığının en az üçte birini kaybettiğine ilişkin açtığı tespit davası sonucunda verilen karar esas alınarak bu alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilecek.
Böylece Vergi Usul Kanunu'nda öngörülen borçlunun dava edilmesine veya icra yolu ile takibi şartı aranılmadan karşılık ayrılması mümkün hale geldi.
DEPREMDE KULLANILAMAZ DURUMA GELEN TAŞITLARIN VERGİLERİ TERKİN EDİLECEK
Depremde yıkılan, ağır veya orta hasar gören binalar ile kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ilişkin vergilerin terkin edilmesine yönelik düzenleme yapıldı.
Bu kapsamda, deprem nedeniyle, ağır hasarlı hale gelerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile göçük altında kalarak enkaz kaldırma çalışmalarında bulunamayan veya kullanılamaz duruma gelerek bulunduğu yerden alınması/çıkarılması mümkün ya da ekonomik olmayan taşıtlara ilişkin, 6 Şubat 2023'ten önce tahakkuk eden ve Kanun'un yayımı tarihi olan 12 Mart 2023 itibarıyla ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiye ilişkin vergi cezası, gecikme faizi, gecikme zammı, 6 Şubat 2023'ten önce verilen trafik idari para cezası, verilen idari para cezaları ve bu cezanın verilmesine ilişkin geçiş ücretiyle bu alacaklara ilişkin feri alacaklar terkin edilecek.
Bu düzenlemeden faydalanmak isteyen mükelleflerce, Tebliğ eki "Adlarına Kayıt ve Tescilli Taşıtları İçin Terkin Talep Formu (Ek 1)" ve deprem nedeniyle ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlara dair ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen belge ile mükellefiyetin bulunduğu vergi dairesine başvuru yapılması gerekiyor.
Aynı Kanun gereğince, depremde yıkılan, ağır veya orta hasarlı binalara ilişkin, 6 Şubat 2023'ten önce tahakkuk eden ve ödenmemiş bulunan, emlak vergisi, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, çevre temizlik vergisi ile bu alacaklara ilişkin vergi cezası, gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları da terkin edilecek.
