ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL - Van da Doğu-Güneydoğu’daki diğer iller gibi bir türlü açıklanmayan cazibe merkezi ile ilgili detayların açıklanmasını bekliyor. 2016 yılında Diyarbakır’da açıklanan ve Van’ın 8 merkez ilden biri olduğu 23 ili kapsayan proje konusunda henüz adım atılmazken bölgenin en iyi dönemlerinde desteklerin verilmesi bekleniyor. Açıklandığında büyük heyecan yaratan projenin detayları için uzun zamandır açıklanma sinyalleri verilmesine rağmen henüz resmi bir söylem olmazken ekonominin önemli isimleri acilen belirsizliğin giderilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Van’da sadece 130 başvuru ve 1,6 milyar TL’lik bir bütçenin öne çıktığı proje için bir çok dev firma da yatırım yapmak için projenin detayların açıklanmasını bekliyor.
Başbakan Binali Yıldırım tarafından Diyarbakır’da açıklanan ve Van’ın da içinde bulunduğu 23 il için açıklanan Cazibe Merkezleri programı henüz bir neticeye kavuşmadı. Programın açıklanmasının ardından milyon dolar/avroluk yatırımlar Van’da konuşulmaya başlandı. 50 milyon, 20 milyon avro, 20 milyon dolar gibi büyük rakamların konuşulduğu Van’da henüz bu yatırımların ne temeli atıldı ne de ufukta bu anlamda bir ışık göründü. Ayrıca “bu yatırımı yapacağız diyenlerin” cazibe merkezi programı önemli değil biz bu yatırımı yapacağız gibi iddialı sözleri de ne yazık ki rafa kaldırıldı. Sessizliğin sürdüğü konu ile ilgili hükümetin adım atması beklenirken Şehrivan o projenin önemini ve sunacağı katkıyı bir kez daha derledi.
VAN’DA 130 BAŞVURU, 1.6 MİLYAR YATIRIM TUTARI
Başbakan Yıldırım tarafından açıklanan, 23 ilin kalkınmasına yönelik ‘Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Cazibe Merkezleri Programı ve Yatırım ve Destek Hamlesi’ çerçevesinde Van’a ilgi çok büyük oldu. Çok kapsamlı bir teşvik paketi olan ancak henüz açıklanmayan program kapsamında Van’da yatırım yapmak isteyen 100 firma, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansına (DAKA) kesin başvuru yaptı. Başvuruların alındığı sürede görev yapan dönemin DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci o dönemde başvurular için şunları söylemişti: “Ajansımıza 100 proje için başvuru aldık. Bunun yanında Kalkınma Bankası aracılığıyla da başvuru yapanlar var. Bunların da 30’a yakın olduğunu tahmin ediyoruz. Ajansımıza yapılan kesin başvurularla yatırım tutarı 1 milyar liraya ulaştı. Kalkınma Bankasına yapılan başvurularla bu rakam 1 milyar 600 milyona çıkacak.”
VAN’IN İŞSİZLİĞİNE EN BÜYÜK ÇÖZÜM AMA...
Demirci, nitelikli, katma değeri yüksek ve istihdam açısından verimli olacağı değerlendirilen projelerin destekleneceğini belirtmişti. 10 yıl devam edecek olan bu programın bölgede tarih boyunca yapılan en büyük teşvik programı olduğunu hatırlatan Demirci “İstihdamı da çok etkileyecek. İlimizde kayıtlı işsiz sayısı 40 bin civarında. Başvuruların yatırıma dönüşmesi halinde 12 bin kişi istihdam edilecek. Bir yıl içinde işsiz sayısını yüzde 20 azaltmak çok önemli. Bunu önümüzdeki beş yıl için düşündüğümüzde Van’ın olumlu anlamda tanınmayacak hale geleceğini göreceksiniz.” Diyerek programına kapsamına da dikkat çekmişti.
YATIRIM SES GETİRDİ AMA KENDİSİ GELMEDİ
"Yatırım ve Destek Hamlesi Cazibe Merkezleri Programı" Van'da ilk olarak 50 milyon avroluk yatırım yapılacak sözüyle ses getirdi. Türkiye'de 65 ilde yatırımı bulunan WILCO Group ile İran'da yatırımları bulunan AIDA Group, cazibe merkezleri programı kapsamında Van'da 50 milyon avroluk ortak yatırım yapma kararı aldı. Bu gibi bir çok firma cazibe merkezleri kapsamında yatırım yapmayı beklerken, diğer dev firmalarla birlikte şimdiye kadar hiç bir firma da bu anlamda yatırımını hayata geçiremedi.
SÖZLER ARDI ARDINA GELDİ
Mersin ve İstanbul'da yatırımı bulunan ve birçok ülkeye ürün ihraç eden Kaptanoğlu Plastik de, diğer yatırımcı gibi Cazibe Merkezleri Programı kapsamında Van'da 20 milyon avroluk yatırım yapma kararı aldı. İlk etapta Cazibe Merkezleri ilk meyvesini verdi, ikinci etapta ise bu meyveler verilmeye devam ediyor diye çok yazılan yatırımlardan bir tanesi de bu olmuştu. Dönemin Van Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Yönetim Kurulu Başkanı Şemsettin Bozkurt, Kaptanoğlu Plastik'in 20 milyon avroluk yatırım için Van'a gelmesinin mutluluğunu yaşadıklarını söylemişti. O projenin de hayata geçmesi noktasında şimdiye kadar hiç bir adım atılmadı.
İLK O İSİM ELEŞTİRDİ
Saadet Partisi Van İl Başkanı Özay İlhan, Doğu ve Güneydoğu bölgelerindeki 23 ili kapsayan “Cazibe Merkezleri” programı kapsamında yapılacak yatırımların gazete manşetlerinden öteye geçmediğini söyleyerek ilk eleştiride bulunmuştu. İlhan, Cazibe Merkezleri programı konusunda Van’da neler yapılıp yapılmadığı konusunda araştırma yaptıklarını söylemiş ve “Bu program çerçevesinde bölgede yılda 10 fabrika kurulacağı söylendi. Senede 200 bin kişinin istihdam edileceği, ilk 4 yılda kamu ve özel sektör tarafından 140 milyon dolar yatırım yapılacağı; ayrıca hastaneler, ağız diş sağlığı merkezleri, gençler ve çocuklara yönelik sosyal ve sportif amaçlı yerlerin yapılacağı beyan edildi. Tarım ve hayvancılığa yönelik yatırımlar yapılacağı, barajlar ve sulama kanallarının, demiryolları ve tünellerin yapılacağı, çağrı merkezlerinin kurulacağı belirtildi. Bu konuda ilimizde neler yapılıp yapılmadığı konusunda araştırmalar yaptık. Araştırmalarımız neticesinde Cazibe Merkezleri kapsamında yapılacak olan yatırımların gazete manşetlerinden öteye geçmediğini gördük.” Şeklinde eleştirilerde bulunmuştu.
TAKVA: BELİRSİZLİK GİDERİLMELİ
Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Necdet Takva ulusal dergi ve gazetelere yaptığı açıklamada, Cazibe Merkezleri programı kapsamında Van’da 200 firmanın 2 milyar TL yatırım başvurusu olduğunu söyledi. Takva Cazibe Merkezleri için şu yorumda bulundu: “Bir yılı aşkın süredir bekliyoruz. Bu belirsizliğin giderilmesi gerekiyor. 23 ildeki yatırımlar buna endekslenmiş. Artık beklentiyi karşılayacak hızda hareket edilmeli” dedi. Takva, program için 2017’de yaklaşık 1.5 milyar TL bütçe ayrıldığını anımsatarak, en azından her kent için 2-3 projenin hayata geçirilmesi gerektiğini ifade etti. Şu anda mevcut yatırımların da ertelendiğini, bir yıldır herkesin beklenti içinde olduğunu anlatan Takva, “Hükümetin bütün hazırlıkları tamamlayıp sonra bu programı açıklaması gerekiyordu. Ancak maalesef bizde önce açıklama yapılıyor, sonra mevzuat, altyapı çalışmalarına bakılıyor. Yıl bitmeden sonuçların açıklanmasını istiyoruz.”
