ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ – HAMİT KARAKUŞ- Van’ın yıllar önce yapımına başlanan Van Urartu Müzesi’nin bitişi ertelenmeye devam ediyor. 2011 yılından bu yana bir türlü tamamlanamayan çalışmalardan dolayı Van turizmde ciddi kayıplar yaşıyor. Kent son yıllarda hem yerli hem yabancı turist ağırlama rakamlarını büyük oranda artırmasına rağmen tarihi ve kültürel mekanlara ziyaretçi çekme sıkıntısı yaşanıyor. Hali hazırda müzenin olmadığı, Kültür Bakanlığı envanterindeki tek aktif müzenin ise Akdamar Anıt Müzesi olarak gösterildiği süreçte tüm bu olumsuzluklara rağmen ziyaretçi sayısı da artmaya devam ediyor. Eski müzenin yıkıldığı yenisinin açılışının da geçtiğimiz yıl işaret edilmesine rağmen hala beklemeye devam ettiği süreçte resmi makamların Şehrivan’a verdiği yanıt ise öngörülen bir tarihin olmadığı yönünde. Hem mimarisi hem de bitmemesi nedeniyle uzun yıllardır tartışmaların bitmediği müzenin bu durumu tartışılmaya devam ederken TÜİK’in Van’daki müzeleri ziyaret edenlerin sayısının artması tüm bu mekanların önemini ortaya koyarken sadece Akdamar Adası ile ziyaretçi ağırlayan Van’ın durumu noktasında turizmciler ise çağrıda bulunarak: “Acilen açılmalı” dedi.
Van’da yıllardan bu yana bitirilmeyi bekleyen Van Kalesi yanındaki Urartu Müzesi hala açılmadı. Startı 2011 yılında verilen ve o yıldan beri bitirilmeyi bekleyen müzenin açılış tarihi her defasında ileri bir tarihe ertelenmeye devam ediyor. Eski müzenin de kent müzesinin inşaatından dolayı yıkılması nedeniyle şu anda müzesiz olan Van’da tek müze Akdamar Adası’ndaki anıt müzesi olarak duruyor. Kent müzesiz olmasına rağmen ise müzeye gelen ziyaretçi sayısında yükseliş ve Van’a gelenlerin sayısında da müthiş bir artış var! TUİK Van Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada Van’da müzeye yapılan ziyaretlerde artış olduğu belirtildi. Açıklamada, “Van’da Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzelerdeki eser sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre değişme göstermeden 44 bin 171, müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 89,7 artarak 125 bin 447 oldu.” kaydedildi. Ancak Van’da yapımı yıllardır devam eden müzenin ne zaman tamamlanacağı ise muamma.
TURİZMCİLER DE ÇOK ÖNEMLİ DİYOR!
Sadece müze ziyaretçi sayısının artmadığını bununla birlikte turist sayısının da artığını ifade eden Murat Beyaz, “Özelikle 2018 yılında kültür turlarına gelen turist sayısı 2017 yılı ile 2016’ya oranla ciddi bir artış gösterdi. Yerli pazardan bahsediyorum. Tabi bir müzenin olmaması, Van’da bu insanların bir gece daha az konaklamasına sebep oluyor. Şayet müzemiz açılırsa, Urartu’nun en büyük müzesi olacak. Biz programlarımıza bu şekilde yansıtıyoruz. İki gece konaklatacağımıza, üç gece gurupları konaklatacağız. Bu Van adına bir artısı olacaktır. Van’da diğer bir yanda ‘Kent Müzesi’ açılacak. Bu da Van adına çok önem teşkil ediyor. Tabi biz ‘Urartu Müzesi’ne yoğunlaştık ama ‘Kent Müzesi’nin açılması da büyük bir katkı sunacaktır. Bu iki müzemiz açıldığında kültür turuna gelen turistlerin bir gün daha fazla Van’da kalması demektir.
HALA NET BİR TARİHİ YOK!
“Urartu Müzesi hakikatten açılmıyor ne hikmetse. Verilen tarihler hep ileriye atılıyor. Nisan 2018 yılında açılacak denilmişti. Şuan Ekim 2018 ayındayız. Önümüzdeki yıldan bahsediliyor ve 2019 yılı başlarında açılacak deniliyor. Ama şu an net bir tarih yok maalesef. Buda özellikle turizmcilerin Avrupa’dan ve Batı’dan gelecek turistler 2019 kitapçıklarını bu dönemde basıyorlar. Yani Eylül, Ekim ve Kasım aylarında basımı yapılıyor. Bütün programlarını buna göre ayarlıyorlar. Dolasıyla 2019 yılında Van Müzesi, Avrupa’dan gelecek olan turistlerin kitapçıklarında yer alamayacak. Çünkü müzenin açılışı konusunda net bir tarih verilemiyor.” İfadelerini kullandı.
“ASIL ARTTIRAN SEBEP YERLİ TURİST”
Van'da iki turist olduğunu ve biri alışverişe gelen ve daha çok şehirde vakit geçiren İranlı turist, bir diğeri ise, kültür turuna gelen çok alışverişle işi olmayan daha çok müze ve ören yerlerini gezen turist olduğunu belirten Beyaz, “2018 yılında çok sayıda yerli turist geldi. Türkiye’de Ankara’dan, İzmir’den, Adana’dan, Mersin’den ve Karadeniz’den daha ismini sayamayacağım çok yerden turist gurupları geldi. Bunların Van’a ziyareti müze ve ören yerlerinin giriş sayısını arttırdı. İlk gelen İranlı turistler çok fazla müze ve ören yerlerine gitmezlerdi. Özellikle son zamanlarda onlarda alışveriş ve eğlencenin yanında müze ve ören yerlerini gezmeye ve ziyaret etmeye başladılar. Ama asıl arttıran sebep yerli turistin bu sene yoğun bir şekilde Van’a gelmesi oldu.” dedi.
YEŞİLAĞAÇ: MÜZE DİYE BİR ŞEY ORTADA YOK
Van’da uzun zamandır açılmayı bekleyen Urartu Müzesi hakkında Şehrivan’a açıklama yapan Vanlı turizmci Reşat Yeşilağaç, “Müzenin açılış tarihi belirsiz. Net bir tarih kimse veremez. Çünkü öylen bir çalışma yok. Gelen turistlerin çoğu müzeye gitmek istiyor. Hangi müze, olmayan müze. Geçenlerde Fransa’dan sekiz kişilik bir ekip geldi sürekli müzeye gitmek istediklerini belirttiler. İnsan ister istemez tarif ediyor. İşte müzemiz burada fakat daha açılmamış. Bu insanlar üç yıl öncede geldiler. Üç yıl önce gelen ekip bu yılda geldi. Üç yıl aradan sonra tekrar müzeyi görmek istediler. Aslında çok kötü bir durum. Bunu açıkça söylemek isterim hiç beklemediğimiz bir durum. Gelen talepler var, bekleyen var, gidip görmek isteyenler var. Ama maalesef müze diye bir şey ortada yok.” Diye konuştu.
“KÜLTÜR KOLLARI VAN’A GELMİYOR”
Turistlerin kendilerine sekiz yıldır Van’da müzenin neden açılmadığı, neden yapılmadığı konusunda kendilerini sürekli aradığını söyleyen Yeşilağaç, “Bizlerde gereken yerlere başvuruyoruz, eleştiriler yapıyoruz, gidip konuşuyoruz. Ama üzücü bir durum ki “zor görünüyor”. Ben 1-2 yıl daha gideceğini düşünüyorum. Müzeyi görmek isteyen çok büyük turlar geliyor. Çok büyük firmalar Van’ı tur yapıyorlar, müzeyi es geçiyorlar. Dört yıl önce tur yapan bir firma müzeyi sordu, bu yıl geldiğinde tekrar müzeyi sordular. Kültür kolları Mardin’e kadar geliyor. Mardin’den Van’a gelen üç tane ya da dört tane firma var. Mardin’e gitmeden gelmiyorlar çünkü ciddi anlamda Van’da sıkıntılarımız var. Kültür kolları Van’a gelmiyor çünkü yeteri kadar kendimizi tanıtamıyoruz.” Dedi.
MÜZE OLMAYINCA TURİST ES GEÇİYOR!
Yine Şehrivan’a açıklama yapan Vanlı turizmci Abdullah Tunçdemir de Van’a gelen turistlerin sıklıkla kendilerine müzeyi sorduğunu ifade ederek, “Bizlerde depremde müzemizin yıkıldığını yeni müzenin de bu sene bu sene açılacak diye diye geçiştirdik. Bizim gönlümüzde Van’a, bu bölgeye hitap edecek güzel bir müzenin olması. İnşallah Urartu müzesi açıldığı zaman hem ilimize, hem bölgemize, hem ülkemize güzel bir eser kazandırmış olacağız. Özellikle bu bölge yani Van için çok önemli buna ben kendimde yürekten inanıyorum. En son ziyaret ettiğimde de yüzde 90’ı tamamlandığını söylediler. Bürokrasi ile alakalı bazı şeyler var. Müdür bey ile görüştüm ziyaret ettim, takipte ediyorum, devamlı da gidip geliyorum. Ben de müzenin açılmasını çok istiyorum. Çünkü Van müzesi açıldığı zaman yarım günümüzü alacak. Van müzesi ile Van kalesini birleştirdiğimiz zaman Van’da bir geceleme daha kazanmış olacağız. Van müzesi 1-2 saat gezmekle bitmez. Bu da buraya gelen turların bir gün daha Van’da konaklaması demek. Hepimize artısı var zararı yok. 2019’un başında resmi olarak olmasa da müze açılmış olacak ve ücretsiz olacak. Tüm rehberleri davet edeceğim müzemizi gezeceğiz.” Şeklinde konuştu.
İŞTE MÜZENİN SON DURUMU: ÖN GÖRÜLEN BİR TARİH YOK!
Van Röleve ve Anıtlar Müdürlüğünden aldığımız bilgiye göre, Teşhir tanzim işinin devam ettiği kaydedildi. YİKOP, Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları ve Müzeler genel müdürlüğünün konuyla yakından ilgilendiğini ifade eden yetkili, çalışmaların devam ettiğini kaydederek, “Komisyonun karar aşamaları uzun sürebiliyor. Ön görülen bir tarih yok. Bazı konular uzun vadeli olabiliyor. Yüzde 80’lik kısım tamamlanmış diyebiliriz. Eksiklik olmasındansa tamamen bitmesi daha makuldür.” Dedi.
VAN’DA 3 ADET ÖREN YERİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürü Özer Coşkun tarafından yapılan açıklama tarafından yapılan açıklamada ise Van’daki müzeler ile ilgili olarak şu ifadelere yer verildi: “Türkiye genelinde müze sayısı 2017 yılında 21 artarak 438’e ulaştı. Bunların 199 tanesi Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde, 239 tanesi ise özel müze kategorisinde yer aldı. Van’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 2 adet müze (Van Müzesi ve Akdamar Anıt Müzesi) ve 3 adet ören yeri (Van, Hoşap ve Çavuştepe kaleleri) bulunmaktadır. Bitlis’te, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı 2 adet müze (Bitlis Etnografya Müzesi ve Ahlat Müzesi) ve 1 adet ören yeri (Ahlat Mezar Taşları) bulunmaktadır. Muş’ta Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı veya özel müze ve her hangi bir ören yeri bulunmamaktadır. Hakkari’de 1 adet özel müze bulunmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müze ve herhangi bir ören yeri bulunmamaktadır.” İfadelerine yer verdi.
VAN’DA MÜZELERE ZİYARETÇİ SAYISI YÜZDE 90 ARTTI
Müzelere olan ilginin arttığını vurgulayan Coşkun; “Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzelerdeki eser sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 0,2 azalarak 3 milyon 306 bin 73, müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 18,9 artarak 20 milyon 509 bin 746 oldu. Van’da Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzelerdeki eser sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre değişme göstermeden 44 bin 171, müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 89,7 artarak 125 bin 447 oldu. Bitlis’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzelerdeki eser sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 1,7 artarak 5 bin 921, müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı, 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 364 azalarak bin 717 oldu.” ifadelerini kullandı.
BÖLGEMİZDE TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ ÇOĞU DİNSEL NİTELİKTE
Son olarak taşınmaz kültür varlıklarından söz eden Coşkun; “Müzelerin sorumluluğundaki taşınmaz kültür varlıklarının sayısı 2017 yılında 2016 yılına göre yüzde 2,7 artarak 106 bin 356 oldu. Müzelerin sorumluluğu altında yer alan taşınmaz kültür varlıklarının en çok olduğu il 31 bin 191 ile İstanbul olurken, 6 bin 909 taşınmaz kültür varlığı ile İzmir, 4 bin 350 taşınmaz kültür varlığı ile Muğla ve 4 bin 329 taşınmaz kültür varlığı ile Bursa İstanbul’u takip etti.” dedi.
VAN’DA TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI SAYISI 186
Coşkun, “Van’da müzelere bağlı taşınmaz kültür varlıkları sayısı 186 olurken bunun yüzde 39,7’si dinsel, yüzde 23,7’si kültürel ve yüzde 15,6’sı mezarlıklara ait tek yapılardan oluştu. Muş’ta müzelere bağlı taşınmaz kültür varlıkları sayısı 93 olurken bunun yüzde 33,3’ü dinsel, yüzde 24,7’si mezarlıklar ve yüzde 15’i kültürel tek yapılardan oluştu. Bitlis’te müzelere bağlı taşınmaz kültür varlıkları sayısı 627 olurken bunun yüzde 53,2’si sivil mimarlık örnekleri, yüzde 20,2’si dinsel ve yüzde 14,2’si kültürel tek yapılardan oluştu. Hakkâri’de müzelere bağlı taşınmaz kültür varlıkları sayısı 58 olurken bunun yüzde 43,1’i dinsel, yüzde 29,3’ü sivil mimarlık örnekleri ve yüzde 13,8’i mezarlıklara ait tek yapılardan oluştu.” İfadelerine yer vererek konuşmasını tam
