Bölgede uzun süre sonra yeniden başlayan çatışmalar Van’da tüm sektörleri derinden yaraladı. Van ve diğer iller kayıplarına kayıp eklerken komşu kentlerde 90’lı yılları aratmayan sokağa çıkma yasağı ilan edilirken Van’ın güzel yüzü ise artık görünmez oldu. Akdamar’daki Ermeni ayini iptal edildi, İranlılar Van’dan ayağını kesti, tarihi mekânlarda in cin top Van Kahvaltısı, Van Kedisi gibi büyük değerler de yetim kaldı…
NERDE O ESKİ GÜNLER…
2013 yılından başlatılan ve yaklaşık 2,5 yıl devam eden Çözüm Süreci ile esen barış rüzgârları, bölgedeki birçok güzelliğin dünyaya tanıtılmasını sağladı. Süreçle her alanda yaşanan gelişmeler ve turizmdeki tanıtım çalışmalarıyla makûs talihini yenmeye çalışan bölgenin kadim kentleri, çatışmaların baş göstermesiyle yeniden sessizliğe büründü.
AH BARIŞ NERDESİN?
Kültür ve Turizm Bakanlığınca Akdamar Kilisesinde ayin yapılmasına izin verilmesi, Çözüm Süreci ile turizme kazandırılan Hakkâri’de bulunan Cilo Dağları'ndaki buzul gölleri, Türk Patent Enstitüsünce tescillenen, 51 bin 793 kişilik, "dünyanın en kalabalık kahvaltı sofrası" rekoruyla Van kahvaltısının Guinness Rekorlar Kitabı'na girmesi, tarihi mekânların restore edilerek ziyaretlere açılması gibi gelişmeler, çatışmalar, olaylar ve saldırılar nedeniyle gölgede kaldı.
AKDAMAR AYİNİ 5 YIL SONRA İPTAL EDİLDİ
2010 yılında Van Valiliğinin talebi üzerine Akdamar Kilisesinde Kültür ve Turizm Bakanlığınca yılda bir kez yapılmasına izin verilen ayin, 5 yıl sonra "güvenlik" gerekçesiyle iptal edildi. Akdamar Kilisesinin dünyaya tanıtılması açısından büyük önem taşıyan, birçok ülkeden yabancı turistin kente gelmesini sağlayan ayinin iptal edilmesi, turist beklentisinin düşmesine neden oldu. Türkiye Ermenileri Patriği Ruhani Meclis Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan, çatışmaların ardından gelen şehit haberlerinin cemaat üyeleri üzerinde ciddi anlamda korku ve endişeye neden olduğunu belirterek, Van ve çevre bölgelerdeki güvenlik sorunu yüzünden programın başka bir tarihte yapılmak üzere ertelendiğini duyurmuştu.
VAN KAHVALTISI VANLILARA KALDI
Van Ticaret ve Sanayi Odası, kentle özdeşleşen kahvaltının tescillenmesi ve standardının belirlenmesi amacıyla müracaat ettiği Türk Patent Enstitüsünden "Van Kahvaltısı Marka Tescil Belgesi" aldı. Bölgede yetişen kokulu bitkilerin karışımıyla yapılan "otlu peynir", un, tereyağı ve yumurta karışımından oluşan "murtuğa" ve tereyağında kavrulan öğütülmüş buğdayla elde edilen "kavut" gibi 20 çeşit ürünün yer aldığı Van kahvaltısı, 51 bin 793 kişinin katılımıyla "Dünya'nın en kalabalık kahvaltı sofrası" rekoruyla da Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. Yapılan çalışmalarla Van'ın marka değeri haline gelen, yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiği Van Gölü sahillerindeki kahvaltı salonları, olaylar nedeniyle tarihinin en durgun günlerini yaşıyor. Van'da kahvaltı salonu işleten Harun Konak, son dönemlerdeki olaylar nedeniyle büyük durgunluk yaşadıklarını söyledi.
İRANLILAR GELMİYOR ARTIK…
Bölgenin en sorunlu dönemlerinde bile işlerinin bu kadar kesilmediğini vurgulayan Konak, şöyle konuştu: "Şu anda işlerimiz bıçak gibi kesildi. Daha önceden anlaşma yaptığımız başta İran olmak üzere birçok yerden turlarımız iptal edildi. İptal gerekçesi olarak da bölgedeki güvenlik olayları gösteriliyor. Olaylarla kentte yapılması planlanan turizm yatırımları da iptal olunca insanlar gelmekten vazgeçti. İş yapamaz hale geldik ve böyle giderse kadrolarımızda daralmaya gitmek zorunda kalacağız. Bu nedenle bölgenin yeniden huzur ortamına kavuşmasını bekliyoruz."
VAN KEDİLERİ ZİYARETÇİSİZ KALDI
Cana yakınlıkları, beyaz, ipeksi kürkleri, aslan yürüyüşleri, uzun ve kabarık kuyrukları, farklı renklerdeki gözleri ve suya düşkünlükleriyle melezleşmeyen canlıların başında gelen Van kedileri de turistlerin kente gelmekten vazgeçmesiyle ziyaretçisiz kaldı. Kenti ziyaret eden turistlerin hayran kaldığı kedi evlerinde yaşanan ziyaretçi yoğunluğu, son dönemlerde yerini sessizliğe bıraktı. Van Kalesi yanında oluşturduğu kedi eviyle kente gelen turistlere hizmet veren Erdal Binici, daha önce günde en az 500 kişinin ziyaret ettiği kedi evine son günlerde mahalledeki çocukların dışında kimsenin gelmediğini anlattı.
KEDİLER DE YETİM KALDI!
Bölgedeki olaylar turizmi olumsuz etkilediğini aktaran Binici, şunları söyledi: "Şu ana kadar anlaşmalı olduğumuz 400'e yakın turumuz iptal edildi. Daha önce bin olan ziyaretçi sayımız şimdi bir elin parmaklarını geçmiyor. Kedi evimizin yanında gümüş işleme atölyemizdeki üretimimiz tamamen durmuş durumda. Bu nedenle büyük sıkıntı içindeyiz. Böyle devam etmesi durumunda imalathanemizi kapatacağız. Yoğun ziyaretçi hareketliliğine alışan Van kedileri, şu anda tarihlerinin en sakin günlerini yaşıyor. Sadece kedi evinin yanındaki çocuklar kedileri görmeye geliyor."
TARİHİ VE TURİSTİK YERLERDEKİ YOĞUNLUK BİTTİ
Yıllardır çatışmalardan dolayı küllenen tarihi ve turistik değerlerin tanıtım çalışmalarıyla yeniden alevlendiği bölgede, son dönemlerdeki saldırılar tüm olumlu gelişmeleri sekteye uğrattı. Uzun yıllar çatışmalarla gündeme gelen Hakkari'deki Cilo Dağı'nda bulunan Sat Buzul Gölleri'ni Çözüm Süreci'nde 30 bin kişi ziyaret etti. Bölgenin turizmine de önemli katkı sunan Sat Buzul Gölleri, yaşanan olaylar nedeniyle ziyaretçilere kapandı. 7 bin yıllık geçmişe sahip Van'daki kaleler de olaylardan nasibini aldı. 50 yıldır Urartular dönemine ait Çavuştepe Kalesi'nde bekçilik yapan Mehmet Kuşman, olayların ardından kaleye gelen ziyaretçilerin azaldığını söyledi. Daha önce otobüslerle turistlerin kaleye geldiğini ve özellikleriyle ilgili bilgi aldığını anlatan Kuşman, son günlerde yerli turistlerin bile kaleyi ziyarete gelmediğini vurguladı.
