Af konusunda Cumhuriyet tarihinin en büyük yapılandırmasının hayata geçirildiği bir süreçte Van bu tarihi fırsattan yararlanamadı. Vergi terkini umuduyla yıllardır bekleyen Van’da ne vergi borçları ne de SGK prim borçları ödenemedi. Affın taksit sayısı Van’ın yapılandırmadan çok faydalanamamasına neden olurken Van TSO başkanı eski başkanı Zahir Kandaşoğlu yaşanılan bu durumu Başbakan ve Maliye Bakanı’na iletti.
Hükümetin bir kaç ay önce yürürlüğe koyduğu borç yapılandırma kanununda son haftaya girildi. 31 Ekim’de sona erecek olan vergi borcu yapılandırması Türkiye’de yaklaşık 6,3 milyon vatandaşa vergi, SGK gibi alanlarda ödeme kolaylığı sağladı. Fakat 5 yıldır vergi borçları konusunda terkin bekleyen Van bu fırsattan da faydalanamadı. Ne borçları silinen ne de aftan faydalanabilen Van’ın durumu için Van TSO eski başkanı Zahir Kandaşoğlu’ndan deyim yerindeyse feryat geldi. Vatandaşlara 6, 9, 12, 18 ay vade imkanı sunan yapılandırmanın 5 yıldır borcu biriken Van’ın derdine derman olmadığını söyleyen Kandaşoğlu, Van’ın Türkiye’deki diğer iller ile bir tutulmaması gerektiğini kaydetti. Son haftaya girilirken Van’ın bu yapılandırmadan faydalanamadığını ve yıllardır terkin umudu ile bekleyen Vanlının 18 ay vade yapsa bile bu borcun altından kalkamayacağını belirtti. Kandaşoğlu böyle giderse Van’da ciddi iflasların yaşanacağını söyledi. Öte yandan bu durumla ilgili Başbakan Binali Yıldırım ve Maliye Bakanı Naci Ağbal’a da mektup yazarak Van adına destek istedi.
Van’da uzun yıllar önemli kuruluşlarda temsilcilik yapan ve iş dünyasının önemli isimlerinden biri olarak ön plana çıkan Van TSO eski başkanı Zahir Kandaşoğlu, Başbakan ve maliye bakanına kaleme aldığı mektubunda Van’ın şimdiye kadar hiç bu denli bir sıkıntı yaşamadığına değindi. Kandaşoğlu mektubunda: “Sayın Başbakanım ben Van ilinde 2001-2013 yılları arasında Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptım. Dünya ticaret odaları Yönetim Kurulu üyeliği yaptım. Organize Sanayi Bölgesi müteşebbis Heyeti Başkan Yardımcılığı , Van spor 1. Ligde iken Yönetim kurulu üyeliği ve PÜİS Bölge temsilciliği görevlerinde bulundum. 30 yıldan beri Van ilinde ticaret yapmaktayım. Van ilinin sosyal ve mali işleri içerisinde yaşamaktayım. Samimi bir şekilde zatıalinize ithafta bulunuyorum. Van ili hiçbir zaman ekonomik açısından bu denli durgunluk ve sıkıntı yaşamamıştı.” Dedi.
VAN İFLASIN EŞİĞİNE GGİDER...
Ardından deprem ve sonraki süreçte yaşananları hatırlatan Kandaşoğlu, Türkiye’deki tüm bölgeleri kapsayan en çok 18 ay vade ile yapılandırılan borçların durumu noktasında Van’ın ayrı tutulması gerektiğinin altını çizdi. Kandaşoğlu konu ile ilgili olarak: “Depremden sonra malumunuz ilimizde terör olaylarının şiddetlenmesi ile her gün bombaların patlaması esnafımızı ve tüccarlarımızı olumsuz etkileyerek bitirme noktasına getirmiştir. Van’daki siyasi parti mensupları ve bazı meslek grupların girişimleri ilimizdeki vergilerin affedilmesi yönündeki çalışmaları sonuçsuz kalmıştır. Vergi affının kanunca yapılmasının mümkün olmadığı söylendi, fakat net ve samimi bir şekilde ifade edebilirim ki, eğer ilimizde ki esnaf ve tüccarlarımızı da Türkiye genelinin keyfi bir şekilde vergi borcunu ödemeyen kişilerle aynı kefede değerlendirirseniz, taksitlendirmeyi de onlar gibi 18 aya tabi tutarsanız, kanat ederim ki bu durum Van ili ve ilçelerinin esnaf ve tüccarların tümünün iflasın eşiğine gelinmesi demektir.”
“BÜYÜK MAĞDURİYET YAŞATIR”
Son olarak bu durumun devam etmesi halinde Van’daki gidişatın daha kötü bir hal alacağına değinen Kandaşoğlu, mektubunda şu sözleri kullandı: “Bunların tümü ihale ile ve resmi kurumların mal alımlarında vergilerini zamanında ödeyemeyeceği için bu iki konuda direkt devre dışı kalacaklardır. Van ilindeki vergiler devlet tarafından ertelenmiş mücbir sebeplere dayatarak durdurulmuştur. Bugün yapılandırmada Van halkını Türkiye genelinde keyfi bir şekilde vergisini ödemeyen kişilerle aynı şartların uygulanması büyük bir mağduriyet getirecektir.” Dedi.
AF NELERİ KAPSIYOR? VAN NE YAPACAK?
Yapılandırmada son haftaya girilirken Van’ın durumu bu açıklama ile yeniden tartışma konusu olurken gözler bu mektubun ve son haftalarda yapılan girişimlerin sonuç verip vermeyeceğine çevrildi. Van’ın vergi borçlarının son haftalarda yeniden gündeme geldiği şu sıralar konu ilgili bakanlara da iletilmiş ve konu ile ilgili bir adım atılmamıştı. Öte yandan hükümetin bu yapılandırma kanunu şimdiye kadar ki en önemli af olarak hayata geçirilmişti. Devlet kurumlarına olan birçok borcu içine alan kanun özellikle, gecikme faizleri, vergi ve vergi cezaları, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, gecikme zamları, gümrük vergileri, emlak vergisi çevre temizlik vergisi, trafik, askerlik, nüfus, seçim, karayolu geçiş ücreti, RTÜK idari para cezaları, Yurt-Kur öğrenim ve katkı kredisi alacakları, SGK prim borçlarının yanı sıra Belediyelerin alacakları da bu kapsamın içerisinde yer alıyor.
BU TAKSİT VAN’A YETMEZ!
Bu af Türkiye’de milyonlarca esnaf için kurtuluş olarak görülürken depremden beri borcu olan Vanlı esnaf ise istediğini alamadı. Zira halen mücbir sebebi devam eden Van’da bir taraftan da vergi terkini umudu ile beklenirken, bu aftan yararlanmak için esnafın mücbir sebep halini bozup affa başvurması gerekiyor. Bu durumda da 5 yıllık büyük bir borç ortaya çıkarken Vanlı’nın hem mevcut primleri ve vergi tahakkukunu hem de yapılandırma ile gelen taksiti ödemesi ise ciddi bir yük getiriyor. Zira yapılandırmaya göre borçlu kişi isterse borcunu peşin olarak ödeyip borcunu kapatabilecek. Taksitli ödemek isterse de 6 ile 18 taksit arasında 3 yıla kadar ödeme vadesi olacak. Ancak bu durumda vadeye göre borç belirli katsayılarla çarpılacak. 12 ayda borcunu ödemek isteyenin toplam borcu 1.05, 18 ayda ödemek isteyenin 1.07 ile, 24 ayda ödemek isteyenin 1.10 ile ve 36 ayda ödemek isteyenin toplam borcu 1.15 ile çarpılıp taksitlere bölünecek.
YUNUS EMRE AYKAÇ - ŞEHRİVAN ÖZEL
